روش‌های نوین در دندانپزشکی پیشگیری

این وظیفه دست‌اندرکاران حرفه دندانپزشکی است که به مردم و پرسنل بهداشتی آموزش دهند و آنان را به داشتن و حفظ دندان‌های کامل و لثه سالم ترغیب نمایند.اینجاد انگیزه (Motivation) به‌صورت نوعی آمادگی برای انجام کاری یا یک نیروی پیش‌برنده در پس اعمال یک فرد تعریف شده است. مسئولیت (Responsibility) بیشتر به‌عنوان یک عامل تحریک‌کننده در طول مدت زمان طولانی‌تری تعریف شده است.
یک فرد بالغ باید باور داشته باشد که ”هیچ دندانپزشک یا بهداشتکار دهانی نباید مسئولیت بیشتری را نسبت به خود من در مورد وضعیت دهان من بپذیرد، چون این دهان من است. عموم مردم بر این باورند که دندانپزشک مسئول سلامت دهانشان است. با دانشی که امروزه در مورد کنترل پوسیدگی دندان وجود دارد نشان داده شده که بیمارانی که به خوبی ترغیب شده و آموزش دیده‌اند می‌توانند پیشگیری و کنترل این بیماری‌ها را خودشان انجام دهند. دندانپزشک‌هائی که مایل به قبول درخواست‌های بیمارانشان نباشد به زودی درمی‌یابند که در شغلشان سیر قهقرائی را طی خواهند کرد.دانش و تجربه مدرن دست‌اندرکاران حرفه دندانپزشکی را متعهد می‌نماید که بر روی پیشگیری و کنترل پوسیدگی‌های دندانی و سایر بیماری‌های دهان همزمان با حذف نیازهای درمانی موجود تمرکز نمایند.امروزه تعداد افرادی که تاج دندان‌هایشان کاملاً سالم و الیاف پشتیبان لثه‌شان نیز سالم است در تمام دنیا در حال افزایش است.هزینه و عدم دسترسی محرومین و گروه‌های کم‌درآمد تمامی سیستم‌های مراقبت‌های دهان را تحت فشار قرار می‌دهد. چه اعمالی می‌تواند برای مبارزه با این بی‌توجهی به‌کار گرفته شود سد هزینه‌ها شکسته شده و دسترسی به مراقبت‌های دندانپزشکی افزایش یابد؟روش‌های دیگری مراقبت از دندان باید توسعه یابند تا حداکثر افراد جامعه بتوانند به مراقبت‌های دندانپزشکی دسترسی داشته باشند.
برخی از پیشرفت‌های اخیر آزادی عمل وسیعی جهت تغییر شکل کیفیت و ارائه مراقبت‌های دندانپزشکی ایجاد کرده است.
۱. تکنولوژی آموزشی جدید از طریق اثر متقابل آموزشی (مثل اینترنت و غیره) یادگیری را در هر دو جنبه علمی و کسب مهارت برای تمام افراد آسان‌تر و سریع‌تر می‌نماید.
۲. طراحی ساده و منطقی مطب‌های دندانپزشکی باعث بهبود وضعیت محل کار شده و به‌طور اساسی هزینه‌های سرسام‌آور تجهیزات و نیاز برای نگهداری را کاهش می‌دهند.
۳. وجود مواد بهتر که استفاده از آنها ساده‌تر و سهل‌تر است.
براساس این پیشرفت‌های تکنولوژی، سه نوع روش مراقبتی را می‌توان تعریف کرد:
۱. تکنولوژی ساده در سطح پائین، بسیار مقرون به صرفه است.
۲. تکنولوژی در سطح متوسط نسبتاً گران است.
۳. تکنولوژی در سطح بالا اغلب بسیار گران است.
اولین سطح مراقبت دهان شامل آموزش مردم در تشخیص و مراقبت از خود به شکل فردی و گروهی و تمیز کردن مکانیکی دندان توسط یک حرفه‌ای می‌باشد.
هدف سطح اول مراقبت‌های دهان (تکنولوژی سطح پائین) این است که از ایجاد نیاز برای مراقبت دهان به شکل تهاجمی که گران‌تر است (تکنولوژی متوسط) جلوگیری به‌عمل آید.
دومین سطح (تکنولوژی متوسط) شامل ترمیم‌های چندسطحی ـ کشیدن دندان‌ها، جراحی ساده و پروتزهای متحرک است که اینها مراقبت‌های دهانی سنتی و مهاجم بوده که توسط بیشتر دندانپزشکان در دنیا انجام می‌پذیرد.
سومین و پیچیده‌ترین سطح بالای تکنولوژی در رابطه با مراقبت‌های دهانی شامل پروتزهای ظریف، ایمپلنت، لامینیت و اینله ـ ارتودنسی و جراحی پیچیده دهان است. به‌عبارتی اعمال‌گران و پیچیده‌ای که نیاز به متخصصین مجرب و کارآزموده‌ یا پزشکان دهان دارند.
بنابراین در هر جامعه دسترسی به مراقبت‌های دهانی با تکنولوژی بالا محدود می‌باشد. نسبت افرادی که از مزایای خدمامت مراقبت بهداشت دهانی بهره می‌برند از کشوری به کشور دیگر متغیر است و فقط در تعداد کمی ممکن است در حد مطلوب در نظر گرفته شود.
به‌عنوان مثال در سوئد تقریباً ۱۰۰ درصد افراد ۱۹-۱ ساله مراقبت‌های دهانی سازمان‌یافته و منظم را که عمدتاً دندانپزشکی پیشگیری می‌باشد رایگان دریافت می‌کنند در بیشتر کشورها پوشش همگانی یک هدف غیرواقع‌بینانه است ولی باید در این راه گام برداشت تا اطمینان حاصل شود که مراقبت‌های دهانی برای تمام آنهائی که به آن نیازمندند فراهم می‌باشد.

منبع: کتاب معرفی روش‌های نوین در دندانپزشکی پیشگیری، نوشته Dr.Peraxelsson
دکتر سمیه بینات