استاد محیط طباطبایی

استاد سید محمد محیط طباطبایی در ۲۶خرداد ۱۲۸۱/۹ربیع الاول۱۳۲۰در زواره متولد شد. طی سالهای ۱۲۸۷- ۱۲۹۴ش در مکتبخانه حاج حسن در زواره تحصیل کرد. بین سالهای ۱۲۹۷- ۱۲۶۸ در مدرسه لطفعلی خان ترشیزی در همان شهر به تحصیل اشتغال داشت. در سالهای ۱۲۹۹-۱۳۰۰ در مدرسه کاسه گران تحصیلاتش را ادامه داد. در سال ۱۳۰۱ش به زواره بازگشت و در مدرسه ابتدایی سادات به تدریس پرداخت و سال بعد برای ادامه تحصیل در دارالفنون به تهران رفت و سپس به مدرسه حقوق وارد شد. در سال ۱۳۰۵ به خدمت وزارت معارف در آمده برای تدریس و ریاست به دبیرستانی در خوزستان بدان صوب رفت و در سال ۱۳۰۹ به تهران بازگشته و تا سال ۱۳۲۰ش به ترتیب در مدرسه دارالفنون، دانشکده افسری و دانشسرای مقدماتی در رشته تاریخ و جغرافیا به تدریس پرداخت.
در سال ۱۳۱۳ به عضویت کنگره هزاره فردوسی پذیرفته شد و در سال ۱۳۱۵ به ریاست مدرسه های شرف و معرفت رسید و در سال ۱۳۱۷ش مدیر مجله آموزش و پرورش شد. در سال ۱۳۲۰ در هنرستان عالی موسیقی تدریس کرده و همزمان سرپرستی مجله موسیقی را نیز عهده دار بود.
در سال ۱۳۲۱ مجله محیط را تاسیس کرد و طی سالهای ۱۳۲۱-۱۳۲۸ در دبیرستان های مختلف تدریس کرده و نیز بازرس فنی وزارت فرهنگ شد. در سال ۱۳۲۶ بار دیگر به انتشار مجله محیط پرداخت که چند سالی بود به تعطیلی گراییده بود. طی سالهای ۱۳۲۸-۱۳۳۰ش رایزن فرهنگی ایران در دهلی نو بود و تا سال ۱۳۳۴ش همین مهم را در کشورهای عراق، سوریه و لبنان بر عهده داشت. در سال ۱۳۳۷ بازنشسته شد و طی سالهای ۱۳۳۸-۱۳۵۷ سرپرست برنامه های موسوم به مرزهای دانش بود که از رادیو ایران پخش می شد.
در سال ۱۳۵۵ دانشگاه ملی ایران درجه دکترای افتخاری به او اعطا کرد و در سال ۱۳۵۷ هم انجمن آثار ملی جایزه « مجموع تحقیقات و خدمات و آثار یک محقق در طول عمر» را به او تقدیم نمود. استاد سید محمد محیط طباطبایی تا پایان عمر کماکان در عرصه فعالیتهای فرهنگی و علمی کوشا بود. محیط طباطبایی کتب و مقالات پر شماری را از خود به یادگار نهاد. از مهمترین کتب ایشان می توان به موارد زیر اشاره کرد:
« سید جمال الدین اسدآبادی و بیداری مشرق زمین، تهران، هنر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۱»؛ « مجموعه آثار میرزا مکلم خان، تهران، علمی، ۱۳۲۷»؛ «تطور حکومت در ایران بعد از اسلام، تهران، بعثت، ۱۳۶۷» ؛ «دادگستری در ایران از انقراض ساسانی تا ابتدای مشروطیت، بی جا، بی نا، ۱۳۴۷»، و «تاریخ تحلیلی مطبوعات ایران، تهران، بعثت، ۱۳۶۶».
استاد محیط طباطبایی پس از عمری تلاش علمی و فرهنگی پربار نهایتا در ۲۷ مرداد ۱۳۷۱ بدرود حیات گفت.

مظفر شاهدی
منابع :
(محیط ادب، مجموعه گفتار به پاس پنجاه سال تحقیقات و مطالعات سیدمحمد محیط طباطبایی، به کوشش حبیب یغمایی و دیگران، تهران، هیات امنای کتابخانه های عمومی کشور، اردیبهشت ۱۳۵۸، صص مختلف. و مجله محیط به کوشش فرید قاسمی، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ها، ۱۳۷۴، صص متعدد. و فرید قاسمی، تاریخ روزنامه نگاری ایران، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۳۷۹، صص متعدد.

منبع : موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران