انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و پرونده هسته‌ای ایران

این هفته مهلتی که ادعا می‌شود از طرف اتحادیه اروپا برای دریافت پاسخ قطعی ایران به درخواست ۱+۵ تعیین شده، تمام می‌شود.
البته ایران وجود چنین مهلتی را تکذیب کرده است اما در هرحال بررسی پرونده هسته‌ای ایران کماکان در دستور کار قدرت‌های بزرگ جهان قراردارد. با وجود اینکه خبرگزاری‌های خارجی نیز به زمان ۲ هفته مهلت اشاره کرده‌اند اما رئیس‌جمهوری ایران با تاکید بر حق هسته‌ای ایران اعلام کرد که سانتریفیوژهای جدیدی نصب شده است. این اظهارات را می‌توان تاکید عملی بر ادامه غنی‌سازی‌ هم تعبیر کرد.
در کنار بحث‌هایی که راجع به مسائل هسته‌ای در جریان است سرنوشت انتخابات آینده آمریکا و تاثیری که حضور احتمالی باراک اوباما بر سیاست این کشور در رابطه با ایران خواهد داشت نیز از اهمیت خبری خاصی برخوردار است؛ به ویژه که هرچه به روزهای پایانی مبارزات انتخاباتی آمریکا نزدیک می‌شویم اوباما مواضع شفاف تری نیز در مورد ایران اتخاذ می‌کند. در کنار این دو خبر، برگزاری نشست غیرمتعهدها در ایران به نحوی به درخواست ایران برای عضویت در شورای امنیت سازمان ملل ارتباط داده می‌شود. این اخبار در روزهای گذشته در صدر خبرهای داخلی و خارجی قرار گرفت.
‌● افزایش تعداد سانتریفیوژها
یکی از مهم‌ترین اخبار هفته گذشته «اعلام نصب چندهزار سانتریفیوژ جدید در ایران از سوی رئیس‌جمهوری بود که با واکنش‌های متفاوتی روبه‌رو شد. این خبر از آن جهت اهمیت داشت که به تازگی مذاکرات ژنو به پایان رسیده و رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا ادعا کرد که نمایندگان کشورهای شرکت‌کننده در مذاکرات ژنو ۲ هفته به ایران برای دادن پاسخ صریح به آنها درمورد تعلیق غنی‌سازی‌ مهلت داده است.
منابع خارجی گزارش دادند که در مورد تعداد دقیق سانتریفیوژهایی که محمود احمدی‌نژاد از نصب آنها سخن گفته سردرگمی وجود دارد. علت این سردرگمی آن بود که خبرگزاری فارس به نقل از رئیس‌جمهوری گزارش داد که ایران دارای ۶ هزار سانتریفیوژ است،
در حالی که در گزارشی دیگر از وی نقل قول شد که صدها و هزاران سانتریفیوژ تازه نصب شده است.
حسن قشقاوی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران هم که به تازگی جانشین محمد علی حسینی شده، در پاسخ به سؤال خبرنگاران در مورد این تعداد سانتریفیوژها گفت: بحث عدد مطرح نیست، همان چیزی است که در سخنرانی جناب آقای احمدی‌نژاد مطرح شد.
ایران قبلا اعلام کرده بود که قصد دارد شمار سانتریفیوژهای فعال در نطنز را دو برابر کند.
کارلتون کارول یک سخنگوی کاخ‌سفید در مورد این اظهارات رئیس‌جمهور گفت: در اعلامیه‌های اینچنینی، شمار حقیقی آنها (سانتریفیوژها) هرچه باشد، سازنده نیست و تنها به منزوی شدن بیشتر ایران از جامعه بین‌المللی کمک می‌کند.
اسرائیل نیز که معمولا زمان دستیابی ایران به ظرفیت ساخت سلاح اتمی را کمتر از آمریکا رقم می‌زند در واکنش به خبر نصب چندهزار سانتریفیوژ تازه، ابراز تردید کرد.
برخی کارشناسان خارجی گفته‌اند که از قبل معلوم بود ایران به سوی نصب ۶ هزار سانتریفیوژ گام‌برمی‌دارد اما مسئله این است که آیا ایران آنها را فعال کرده است یا خیر؟
برخی تحلیلگران سیاسی گفته‌اند اعلام نصب سانتریفیوژهای جدید برخلاف آنچه که به‌نظر می‌رسد می‌تواند حاکی از به نتیجه رسیدن مذاکرات برای تعلیق غنی‌سازی‌ باشد زیرا احمدی‌نژاد در سخنانش گفته است که یکی از پیروزی‌های ملت ایران این بوده که آنها گفته‌اند از این به بعد اقدامات خود را متوقف کنید. به عبارت دیگر با نصب سانتریفیوژهای جدید حتی اگر تعلیق پذیرفته شود ایران قبلا قدم بزرگ‌تری را برداشته است.
● اگر اوباما رئیس‌جمهور شود
انتخابات آمریکا به سویی حرکت می‌کند که همه پارامترها حاکی از برتری باراک اوبامای دمکرات در برابر مک کین جمهوریخواه است. از آنجا که مسئله ایران به‌عنوان یکی از مسائل مطرح در سیاست خارجی آمریکاست، گمانه‌زنی درمورد سیاستی که احتمالا اوباما در برابر ایران اتخاذ خواهد کرد در مرکز توجه رسانه‌های جمعی جهان و تحلیلگران سیاسی قراردارد. در همین رابطه نشریه نیوزویک در شماره ۲۶ ژوئیه خود سیاست‌های آینده دمکرات‌ها درباره ایران را مورد بررسی و ارزیابی قرارداده است. نویسنده مطلب در تحلیل خود آورده است: «فرض کنید باراک اوباما پاییز امسال به‌عنوان رئیس‌جمهوری آمریکا انتخاب شود و وعده خود را برای مذاکره با ایران بدون پیش ‏شرط عملی کند. واکنش تهران چه خواهد بود؟ مصاحبه‌های اخیری که با ۳ مقام متنفذ ایرانی داشته‌ام، حاکی از آن است که ‏تهران پیش شرط‌های خود را خواهد داشت.
به گفته این مقامات، قبل از اینکه ایران به پای میز مذاکره بیاید، آمریکا ابتدا باید ‏‏سیاست‌های خصمانه خود را در قبال ایران کنار بگذارد. مهم‌ترین اقدام آمریکا همان است که اوباما وعده داده است؛ تعیین ‏یک جدول زمانبندی برای عقب نشینی کامل نظامیان آمریکایی از عراق. علاء‌الدین بروجردی ‏رئیس کمیسیون سیاست خارجی و امنیت ملی مجلس و متحد نزدیک احمدی‌نژاد به من گفت: قبل از اینکه (اوباما) در کاخ سفید ‏به قدرت برسد، علامت‌هایی درباره مذاکره به ما داده شده است. آنها از طریق سفرای دوست پیام داده‌اند که مایل به مذاکره با ‏ما هستند. بروجردی تأکید کرد اما توپ در زمین (واشنگتن) است. این آمریکا بود که با ما قطع رابطه کرد و نحوه از‏سرگیری روابط باید این موضوع را نشان دهد.‏
بروجردی خاطرنشان کرد، اگر واشنگتن حق ایران را برای ادامه غنی‌سازی‌ اورانیوم در جهت ‏مقاصد صلح آمیز بپذیرد، بقیه مسئله هسته‌ای قابل مذاکره خواهد بود.
علیرضا شیخ عطار معاون وزیر خارجه ایران نیز بر اهمیت طرح عقب نشینی نظامیان آمریکایی از عراق تأکید کرد. ‏او گفت: اینکه این طرح ۳ ماه یا ۸ ماه یا بیشتر طول بکشد، مهم نیست. مسئله مهم این است، که آمریکا قصد واقعی خود را ‏برای خروج تدریجی از عراق نشان دهد. او در عین ‏حال بر هرگونه اقدام آمریکا برای تبدیل عراق به سکویی برای ضربه زدن به امنیت ایران و دیگر همسایه‌ها خط ‏بطلان کشید.‏
نیوزویک نوشته است: پایان دادن به سیاست ضد‌ایرانی دولت بوش در قبال ایران احتمالا کلید برگزاری مذاکرات سازنده هسته‌ای و بهایی ‏قابل‌قبول برای پرداخت خواهد بود. اما آیا اوباما در برابر نیروهای سنگر گرفته پنتاگون، سیا و سرویس‌های متحد ‏اطلاعاتی که هم اکنون در فعالیت‌های پنهانی بر ضد‌ایران مشارکت دارند، ایستادگی خواهد کرد؟ این اقدام آسان ‏نخواهد بود؛ رئیس‌جمهور بعدی آمریکا علاوه بر تهران با دشمنان سرسخت در واشنگتن مواجه خواهد بود. ‏
توجه به اظهاراتی که اخیرا اوباما درباره ایران داشته، خود گویای سیاستی است که وی درصورت رئیس‌جمهورشدن درپیش خواهد گرفت.
نامزد دمکرات‌ها در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا پیش‌تر درخصوص مذاکره با ایران گفته بود که اگر تمایل خود را به گفت‌وگو نشان دهیم و برای رسیدگی به این مسائل عاجل، هویج و چماق را پیشنهاد کنیم، در موقعیتی قوی‌تر برای بسیج جامعه بین‌المللی جهت افزایش فشار بر ایران قرار می‌گیریم.
او افزود که چنین رویکردی باعث می‌شود ایران نتواند بگوید که آمریکا می‌خواهد حرفش را با زورگویی پیش ببرد. البته وزارت خارجه ایران قبلا ارزیابی باراک اوباما از برنامه اتمی ایران و نقش آن در خاورمیانه را کاملا یکسویه و غیرواقعی خوانده بود.
ایران بارها اعلام کرده است که برنامه اتمی‌اش صرفا جنبه صلح‌آمیز دارد و به‌دنبال سلاح اتمی نیست. وزارت خارجه ایران در بیانیه‌ای اظهارات اوباما درباره ایران را فرصت‌طلبانه توصیف و اعلام کرد: بیان این مسائل ناشی از القائات صهیونیستی و توهم زدگی این نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکاست. این در حالی است که جان‌مک‌کین نامزد جمهوریخواه انتخابات آمریکا اخیراً در مصاحبه با تلویزیون رژیم صهیونیستی و در پاسخ به اقدام نظامی احتمالی علیه ایران گفته بود: من تصور می‌کنم پیش از آنکه دست به اقدام نظامی جدی بزنیم، گزینه‌های زیادی برای امتحان کردن داریم که من تصور می‌کنم آن گزینه‌ها را به اندازه کافی به کار نگرفته ایم. مک‌کین تأکید کرد: وی از تماس‌ها در سطح پایین با مقامات ایران حمایت می‌کند.
● ایران به‌دنبال عضویت در شورای امنیت
ایران به‌دنبال عضویت در شورای امنیت سازمان ملل است و رایزنی خود را برای این مهم آغاز کرده است. به‌نظر می‌رسید برگزاری کنفرانس غیرمتعهدها در تهران که هفته گذشته انجام شد، بخش مهمی از برنامه این رایزنی بوده است.
متکی وزیر امور خارجه در نشست کارشناسان ارشد اجلاس وزرای امور خارجه جنبش عدم‌تعهد گفت که جمهوری اسلامی برای عضویت غیردائم در شورای امنیت در دوره ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۰ نامزد شده است. متکی خواهان آن شد که این نامزدی از سوی جنبش عدم‌تعهد و کشورهای دوست مورد پشتیبانی قرار گیرد. او افزود که ایران امیدوار است با رای مثبت این کشورها، تحول مثبتی در عملکرد این شورا ایجاد کند. جنبش عدم‌تعهد ۱۱۴ عضو دارد.
شورای امنیت سازمان ملل در کنار ۵ عضو دائم خود که شامل چین، فرانسه، روسیه، آمریکا و بریتانیاست، ۱۰ عضو غیردائم نیز دارد که به تناوب تغییر می‌کنند. این ۱۰ عضو برای مدت ۲ سال، از سوی مجمع عمومی سازمان ملل متحد انتخاب می‌شوند.

زهرا ابراهیمی

منبع : روزنامه همشهری