پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا

آمریکا امتیاز بدهد


آمریکا امتیاز بدهد
ری تكی در این گفتگو دولت بوش را به مذاكره با ایران فراخوانده و دادن امتیازات سیاسی، اقتصادی و امنیتی به تهران را كارآمدترین ابزار برای توقف برنامه هسته ای آن دانسته است. این گفتگو را به نقل از سایت شورای روابط خارجی آمریكا می خوانید.
ری تكی از كارشناسان و تحلیلگران امور ایران در شورای روابط خارجی آمریكاست. او اخیراً با سایت خبری این كشور گفتگویی انجام داده كه در آن با اشاره به پیشرفت اخیر ایران در غنی سازی اورانیوم، گزارش های رسانه ها درباره برنامه دولت بوش برای حمله به ایران را غیرجدی توصیف كرده است. او در این گفتگو دولت بوش را به مذاكره با ایران فراخوانده و دادن امتیازات سیاسی، اقتصادی و امنیتی به تهران را كارآمدترین ابزار برای توقف برنامه هسته ای آن دانسته است. این گفتگو را به نقل از سایت شورای روابط خارجی آمریكا می خوانید.
●بر اساس درجه بندی یك تا ده و اگر درجه ده را حیرت آورترین درجه بنامیم، بگویید تا چه حد از اعلام غنی سازی جدید در ایران و سخنان رئیس جمهور ایران درباره پیوستن این كشور به باشگاه كشورهای هسته ای شگفت زده شدید؟
- خیلی شگفت زده نشدم. آنها از ماه ژانویه مشغول كار بر این طرح بودند تا چرخه ۱۶۴ سانتریفیوژی اشان كامل شود. بنابراین چندان حیرت آور نیست كه اكنون به چنین حدی از غنی سازی رسیده اند.
● اكنون كه آنها به غنی سازی بالای ۵/ ? درصد رسیده اند فكر می كنید توانایی كامل كردن این مرحله تا پایان سال جاری را داشته باشند؟
- ماهیت این برنامه گاهی نامشخص است. من دانشمند [هسته ای] نیستم اما دیگران می گویند كه اگر ایران به این كار ادامه دهد شاید طی یك یا دو سال آینده تعداد كافی سانتریفیوژ برای كامل كردن فعالیت هایش داشته باشد. این گام مهمی است چون به مرحله ای حساس در غنی سازی رسیده اند. از اینجا به بعد می توانند این روند را ادامه دهند و به موفقیت های دیگری برسند.
● به این ترتیب ایران با واكنش كشورهای مذاكره كننده مثل فرانسه، آلمان و انگلیس روبه رو می شود. آیا به این ترتیب این كشورها در موضعگیری در شورای امنیت متحد می شوند؟
- فكر نمی كنم. مذاكره چندانی میان ایران و اروپایی ها انجام نشده، بلكه بیشتر روس ها با ایران در حال مذاكره بوده اند. ممكن است اروپایی ها به آمریكا پیشنهاد دهند كه تنها راه اكنون مشاركت مستقیم تر آمریكا در روند مذاكرات با ایران باشد. همه طرف ها در اجتناب از وقوع این رویارویی منافعی دارند و از نظر این طرف ها تنها راه جلوگیری از وقوع این رویارویی توافق بر سر یك سری امتیازات دیپلماتیك و شاید اقتصادی به ایران است. روس ها و چینی ها اكنون بسیار نگران آن هستند كه آمریكا یك بار دیگر از روند كار شورای امنیت برای مداخله نظامی سوءاستفاده كند و ماجرای عراق تكرار شود. به همین دلیل نمی خواهند قطعنامه ها و طرح های آمریكا به راحتی در شورای امنیت تصویب و تأیید شود.
● پس می توان روس ها را به موافقت با نوعی تحریم علیه ایران متقاعد كرد؟
- آنها در گذشته نرمشی در این باره نشان ندادند و به نظر نمی رسد اكنون هم چنین تمایلی داشته باشند. تحولات اخیر در ایران به متحد شدن جامعه بین المللی منجر نخواهد شد. تاكنون آمریكا فقط از جامعه جهانی خواسته بود درباره ارجاع پرونده ایران از وین به نیویورك یعنی به شورای امنیت اظهارنظر كنند. این اظهارنظر بار سنگین یا تعهدی برای هیچ یك از كشورها ایجاد نمی كرد. اما وقتی آمریكا از كشورها بخواهد كه سیاست تحریم را در پیش بگیرند، نه تنها روس ها و چینی ها بلكه اروپایی ها هم در برابر این درخواست واكنش نشان می دهند. اقدامات اخیر ایران این كشورها را هنوز به آن مرحله نرسانده كه منافع تجاری و بازرگانی اشان را كنار بگذارند و با سیاست های تنبیهی آمریكا همراه شوند.
● فكر می كنید اروپایی ها از آمریكا می خواهند كه مستقیماً با ایران روبه رو شود؟
- اگر درست فهمیده باشم چندی پیش وزیر خارجه آلمان به آمریكا آمد و همتایان خود را در دولت بوش مطلع كرد كه باید در این روند حضور مستقیم تری داشته باشند.
ط فكر می كنم آمریكا مشغول آماده كردن پیشنهادات است.
- بله. اما این به معنای مشاركت در مذاكرات نیست. آمریكا در حال پیشنهاد كردن امتیازاتی به ایران است.
● چه امتیازاتی؟
- امتیازات اقتصادی، امنیتی ودیپلماتیك.
● این خوب است. اما این دولت علاقه ای به دادن امتیاز به ایران ندارد. اینطور نیست؟
- تاكنون این طور به نظر نمی رسید. اما گزینه بعدی برای روس ها، اروپایی ها و چینی ها قطع همه روابط با ایران و البته پذیرفتن غنی سازی محدود در این كشور است.
●واقعاً فكر می كنید ایران می خواهد توانایی ساخت تسلیحات هسته ای داشته باشد؟
- پاسخ من به این سؤال همیشه این بوده است كه ایران می خواهد زیرساخت های پیشرفته هسته ای داشته باشد تا در آینده گزینه تسلیحاتی را هم برای خودش حفظ كرده باشد. اما فكر نمی كنم كه آنها اكنون به این تصمیم رسیده باشند كه از آستانه خطر عبور كنند و به دنبال سلاح هسته ای باشند.
● اما در این عقیده شما در اقلیت قرار دارید. در شورای روابط خارجی آمریكا تعداد بسیار كمی با شما هم عقیده اند.
- دلیلی ندارد كه فكر كنید هر برنامه هسته ای نمی تواند روزی به برنامه تسلیحاتی تبدیل شود. اما با توجه به هزینه های فراوان چنین كاری، این كار برای من دور از ذهن به نظر می رسد.
● غرب اكنون به دنبال توقف چه كاری در ایران است؟
- غنی سازی اورانیوم.
● ایران اعلام كرده به هیچ قیمتی حاضر نیست به عقب برگردد.
- آنها همواره گفته اند بر اساس NPT حق غنی سازی برای اهداف صلح آمیز را دارند. اما در طول مذاكرات گذشته به طور داوطلبانه و موقتی از این حق گذشتند. هدف این مذاكرات از نظر ایران اتخاذ تدابیر اعتمادسازی برای جلب اعتماد اروپا بود. اما هیچ گاه نگفتند از حق خود چشم پوشی می كنند.
● از نظر شما كاری هست كه آمریكا برای توقف برنامه هسته ای ایران بتواند انجام دهد؟
- به نظر من آمریكا با دیپلماسی جامع تری می تواند از پیشرفت برنامه هسته ای ایران جلوگیری كند. اما بازگرداندن ایران از مسیری كه تاكنون آمده بسیار دشوار است. به عبارت دیگر آمریكا می تواند درباره مهار هسته ای ایران مذاكره كند. اما نه حالا كه ایران به چنین پیشرفتی رسیده است. در سال های ۲۰۰۱ یا ۲۰۰۲ اگر مذاكرات مستقیم انجام می شد شاید توافق بهتری به دست می آمد. اما ماهیت برنامه هسته ای این است كه وقتی پیشرفت می كند دیگر توقف آن دشوار خواهد بود.
● درباره گزارش های موجود كه از آماده شدن آمریكا برای حمله نظامی به ایران خبر می دهد چه نظری دارید؟
- دولت آمریكا امیدوار بود فشارهایی كه تاكنون اعمال كرده به توقف برنامه هسته ای ایران منجر شود و حتی ارجاع پرونده به شورای امنیت چنین نتیجه ای بدهد. اما حالا امیدوار است كه با سخن گفتن از حمله نظامی تهران را به توقف برنامه هسته ای اش وادارد. این ها همان چیزی است كه ایران فشار روانی می خواندش. اما اگر ایرانی ها باز هم متقاعد نشوند برنامه بعدی چیست؟ فكر نمی كنم اصلاً برنامه بعدی وجود داشته باشد.
● پس فكر نمی كنید برنامه نظامی در دست تهیه باشد.
- به نظر من تفكر پشت سر رویكرد دولت آمریكا نسبت به ایران بازتابی از تفكر پشت رویكرد آن نسبت به عراق است.
گفت‌و‌گو با ری تكی
مترجم: احمد صدری
منبع : روزنامه همشهری


همچنین مشاهده کنید