کتاب همزبانان

●جشن جنازه از شفیق پیام
طنز یكی از با سابقه ترین انواع ادبی در زبان فارسی است. گواه مبرهن این دعوا، رسائل عبید زاكانی است كه نه عنوان شعر دارند و نه نثر به اشكال مرسوم این روزگار و آن روزگار. (داستان و تاریخ و رمان و رساله علمی) حالا ما به این كه، چقدر از مردم اهل نظر، طنز را یك نوع ادبی مستقل می شمارند و چقدر آن را در چارچوب باقی انواع ادبی محصور می كنند كاری نداریم. اما به هر صورت، طنز یكی از شیرین ترین انواع ادبی بوده، كه با امكانات نامحدود و كنایی اش، هم توانسته زیر و بالای زمانه خویش را به سلاخی و مسخرگی بكشاند و هم برای ابدالاباد، میزان و عیار سنجش زشتی ها و كجی های روزگاران باشد و بی آن كه سنگینی نصیحت و تندی انتقاد را داشته باشد، نقش هر دو را به عهده بگیرد.
شفیق پیام، نویسنده ایست كه در شهر مزار شریف زندگی می كند و سال هاست كه طنزهای دلنشینی را در زبان فارسی آفریده است. این كه چرا آنقدر بین دو حوزه زبان فارسی فاصله بوده كه نوشته های آن حوزه به این حوزه نرسیده به این نگارنده نامربوط است.
اما به هرحال در باره شفیق پیام می توان گفت، كه او یك مجله طنز با نام- كلك راستگوی- (نام شخصیتی داستانی كه به خاطر سادگی همه چیز را افشا می كرد) در مزار شریف به چاپ می رسانده است و بعد یك روزنامه با نام بازتاب، كه تا همین روزها نیز منتشر می شود و همچنین دو مجموعه از طنزهایش را به صورت مستقل به چاپ رساند. كه دومین مجموعه، همین مجموعه- جشن جنازه- است كه به تازگی در كابل، توسط انتشارات پرنیان به چاپ رسیده است.
این مجموعه شامل ده حكایت یا داستان طنز، از اوضاع و احوال مردم امروز افغانستان است و در آن، شاید به شكلی همانند رساله، اخلاق الاشراف عبید زاكانی، به بازنمایی و ریشخند اخلاق حاكمان، سیاستمداران، روشنفكران و طبقه متوسط در یك جامعه جهان سوم پرداخته است و در آخر كتاب، نیز یك لغت نامه با فتح لام آورده كه در آن به معنی كردن دوباره كلمات، با واقعیت مسخره ای كه جامعه به آنها داده است، پرداخته است. به چند نمونه از این فرهنگ لغت توجه كنیم:
● كلاه: آنچه فرهنگیان بر سر مردم می گذارند و سیاستمداران از سر مردم برمی دارند.
● ازدواج عصری:تكانه دستاورد فرهنگی افغانستان در قرن بیست و یكم
● دروغ: اكسیژن دنیای سیاست
● شعر سپید: به پنداشت برخی، شعری كه با كلمه سپید، مغز سپید، كاغذ سپید و قلمی با رنگ سپید گفته شود
● دموكراسی: تقویت حنجره
● كافر: هر كسی كه خوش مان نیاید
● افسوس: مشهورترین خوراك افغانی
خلاصه، این كتاب می تواند خواننده را با نثر دلكش دری به افغانستان ببرد، بخنداند بگریاند و لذت ببخشد و همین طور ارتباط اهل كتاب را با نوع ادبی طنز ادبی افزایش دهد.
● بعدالتحریر : برای مثال می شود از داستان طنز جشن جنازه برای مراعات حال خوانندگان در آخرین نوشته استفاده كرد..

سیدرضا محمدی

منبع : همشهری