حقوق اهل بیت «ع» و وظایف ما

غیر از مودّت اهل بیت كه در قرآن هم آمده است، در روایات فراوانی حقوق آنان بر عهده ما و وظیفه ما در برابر اهل بیت بیان شده است و ابواب متعددی از احادیث درباره ولایت، محبت، مودت و نصرت اهل‏بیت وجود دارد كه فهرستی از آن حقوق و وظایف، چنین است:
۱) مودّت و محبّت‏
در زیارت جامعه است:
«بِمُوالاتِكم تُقْبَلُ الطّاعهُٔ المُفتَرضهٔ و لكم المودّهُٔ الواجبهٔ».
به سبب ولایت شما طاعت واجب پذیرفته می‏شود و «مودّت واجب» برای شماست.
پیامبر خدا(ص) در حدیثی مفصّل، خطاب به سلمان و ابوذر و مقداد از جمله فرموده است:
«اِنَّ مودّهٔ اهلِ بیتی مفروضَهٌٔ واجِبَهٌٔ عَلی‏ كُلِّ مؤمِنٍ و مؤمنهٍٔ...»
مودت اهل بیت من بر هر مرد و زن با ایمان، فرض و واجب است.
امام علی(ع) فرمود:
«علیكم بِحُبِ‏ّ آلِ نبیّكم فانّه حقّ اللَّه علیكم»
بر شما باد محبّت دودمان پیامبرتان، كه این حق خدا بر گردن شماست.
۲) تمسّك و چنگ زدن به آستان آنان‏
پیامبر خدا(ص) فرمود:
«مَن تَمسّكَ بِعِترتی مِن بَعدی كان من‏الفائزین».
هر كس پس از من به خاندانم چنگ بزند و تمسك جوید، از رستگاران خواهد بود.
۳) ولایت و پذیرش رهبری آنان‏
علی(ع) فرمود:
«لنا عَلَی الناسِ حَقُ الطّاعهٔ والوِلایهٔ».
برای ما بر عهده مردم حق اطاعت و ولایت است.
۴) مقدّم داشتن آنان بر دیگران‏
رسول خدا(ص) فرمود:
«اهلُ بَیتی‏ نُجومٌ لِأهلِ الارضِ، فلا تَتَقَدَّمُوهم وَ قَدِّموهم فَهُمُ الوُلاهُٔ بعدی»
خاندان من ستارگانی برای اهل زمین‏اند، پس از آنان جلو نیفتید، بلكه آنان را جلو اندازید، كه آنان پس از من والیان‏اند.
۵) اقتدا به آنان در امور دین و دنیا
«اَهلُ بیتی یُفرِّقون بین الحقِّ والباطلِ وَ هُمُ الائمهُٔ الّذینَ یُقتدی‏ بهم».
اهل بیت من میان حق و باطل را جدا می‏كنند و آنان پیشوایانی هستند كه باید به آنان اقتدا كرد.
۶) اكرام و احترام نسبت به آنان‏
«ایّها الناس! عَظِّموا اهلَ بیتی فی حیاتی و مِنْ بعدی‏ وَ اَكرِمُوهم و فَضِّلُوهم».
ای مردم، اهل بیت مرا بزرگ بدارید، چه در حال حیاتشان چه پس از من و آنان را احترام و اكرام كنید و آنان را بر دیگران برتری دهید.
۷) ادای خمس اموال و درآمدها
آیه ۴۱ انفال، خمس را برای خدا و رسول و ذوی القربی و... می‏داند.
۸) نیكی كردن و پیوند داشتن با آنان و ذریّه ایشان‏
امام صادق(ع):
«مَنْ لَمْ یَقدِرْ عَلی‏ صِلَتِنا فَلْیَصِل صالِحی‏ مَوالینا یُكْتَبْ له ثوابُ صِلَتِنا».
هر كس نتواند با ما صله و پیوند و نیكی داشته باشد با دوستان صالح ما پیوند داشته باشد، تا برای او پاداش ارتباط با ما و نیكی به ما نوشته شود.
۹) صلوات و درود فرستادن بر آنان‏
پیامبر خدا(ص) فرمود:
«مَنْ صَلّی‏ صَلوهًٔ لَمْ یُصَلِّ فیها عَلَیَّ وَلا عَلی‏ اهلِ بیتی لَمْ تُقْبَلْ مِنه».
هركس نمازی بخواند كه در آن بر من و اهل بیتم صلوات نفرستد، نمازش از او پذیرفته نیست.
۱۰) یاد كردن آنان و فضایلشان‏
امام صادق(ع) فرمود:
«خیرُ الناس مِن بعدِنا مَن ذاكر اَمرَنا و دعا الی ذِكرِنا».
بهترین مردم پس از ما كسی است كه كار و فرهنگ ما را یاد كند و مردم را به یاد ما فراخواند.
امام باقر(ع) فرمود:
«اِنّ ذِكرَنا مِنْ ذِكر اللَّه و ذِكرُ عدوّنا مِن ذِكر الشیطان».
یادكرد ما از یاد خداست و یاد دشمن ما، از یاد دشمن است.
۱۱) ذكر مصائب و مظلومیت آنان‏
امام صادق(ع) (درباره مجالسی به یاد عزای اهل‏بیت):
«اِنَّ تِلكَ المَجالسَ اُحِبُّها فَاَحْیُوا اَمرَنا، اِنّه مَن ذَكَرَنا او ذُكِرْنا عِندَه فَخَرجَ مِن عَینَیهِ مثلُ جَناحِ الذّبابِ غَفراللَّه له ذُنوبَه».
این مجالس را دوست می‏دارم، پس امر و فكر ما را زنده بدارید، همانا كسی كه از ما یاد كند یا ما نزد او یاد شویم و از چشمانش به اندازه بال مگسی اشك آید، گناهانش آمرزیده می‏شود.
● رفتن به زیارت قبور مطهرشان‏
امام رضا(ع) فرمود:
«اِنّ لِكُلٍ اِمامٍ عهداً فی عُنُقِ اولیائه و شیعتِهِ و اِنّ مِن تمامِ الوفاءِ بالعهدِ زیارهُٔ قبورهم».برای هر امامی عهد و پیمانی بر گردن دوستان و پیروان اوست و از نشانه‏های وفای كامل به این عهد و پیمان، زیارت قبر امامان است.
نقش اجتماعی و تربیتی زیارت، آن‏قدر بسیار است كه نشانه كمال حج و زیارت خانه خدا به‏شمار رفته است و احادیث فراوانی به زیارت اهل‏بیت و امامان معصوم، چه در حال حیاتشان و چه پس از وفات، سفارش كرده است.
امام باقر(ع) فرمود: همانا مردم فرمان یافته‏اند كه سراغ این سنگها(ی كعبه) آمده، آنها را طواف كنند، سپس نزد ما آیند و ولایت و همبستگی خویش را به ما خبر دهند و یاری خود را بر ما عرضه كنند.
این بُعد اجتماعی و سیاسی حج را در زمینه «پیوند یاری» و «ارتباط ولایی» با امامان حق نشان می‏دهد. پاداشهای عظیمی كه برای زیارت روایت شده، بویژه زیارت كربلا و خراسان، زیارت اربعین و عاشورا، زیارت از دور و نزدیك، نشان اهمیّت مسأله است. زیارت، علاوه بر آنكه تكلیف ما نسبت به امامان است، نقش محبّت‏آفرینی هم دارد (بعداً اشاره خواهد شد).
رسول خدا(ص) فرمود:
«الزّیارهُٔ تُنْبِتُ المَوَدَّهَٔ».
زیارت و دیدار، مودت و دوستی به بار می‏آورد

منبع : سازمان آموزش و پرورش استان خراسان