ماجرای بزرگ سال

طی یکی دو هفته اخیر خبر پیشنهاد خرید شرکت یاهو از سوی مایکروسافت یکی از مهم ترین اخبار جهان اقتصاد بوده است. شرکت مایکروسافت قصد دارد به مبلغ ۶/۴۴ میلیارد دلار دومین موتور جست وجوگر اینترنتی بزرگ در جهان را بخرد و شرکت گوگل را که هم اکنون در این رشته قدرت بلامنازع است، به چالش بکشد. مایکروسافت با این کار درصدد است به قدرت شماره یک بازار در زمینه تبلیغات اینترنتی در دنیا تبدیل شود. جالب است که با ارائه پیشنهاد جدید ارزش سهام یاهو رشد بالایی یافته است. استیو بالمر، مدیر مایکروسافت، قصد دارد به هر نحوی که شده این معامله را صورت دهد و مایکروسافت را به جایگاه اول تبلیغات اینترنتی برساند. بالمر می گوید؛ «ما احترام زیادی برای یاهو قائل هستیم. با اتحاد یکدیگر می توانیم به قدرت زیادی دست پیدا کنیم.» مایکروسافت برای خرید هر سهم یاهو ۳۱ دلار می پردازد. در صورت تحقق این معامله می توان گفت که مایکروسافت مثل عالم نرم افزارها در رشته اینترنت هم یک غول جهانی خواهد شد. اولین واکنش های یاهو محتاطانه بودند و مدیرانش اعلام کردند که در جلسه هیات مدیره پیشنهاد را بررسی می کنند. ناتوانی یاهو در رقابت با گوگل سبب ایجاد نوعی بحران در درون این شرکت شده است. چند روز پیش این شرکت اعلام کرد که سودش از مقدار پیش بینی شده کمتر خواهد بود و حدود هزار نفر یعنی معادل هفت درصد پرسنل خود را اخراج می کند. وضعیت بد یاهو سبب شده این شرکت که در طول دهه ۹۰ میلادی قدرت برتر اینترنت بود به کاندیدایی برای خرید شرکت های دیگر تبدیل شود. ظرف سال های اخیر چندبار شایعاتی در مورد فروش آن مطرح شد که هیچ کدام به سرانجامی نرسید. اما این بار ظاهراً قضیه جدی است. در مقابل سود مایکروسافت همیشه خوب است و همیشه توان خرید چنین شرکت هایی را دارد. چند روز پیش مدیران مایکروسافت اعلام کردند که ظرف سه ماهه آخر سال ۲۰۰۷ به سودی معادل ۷/۴ میلیارد دلار رسیده اند. این رقم حتی از آنچه خودشان انتظار داشتند، هم بهتر است. با تمامی اینها افزایش رقابت ها سبب شده مایکروسافت نیز به مانند دوران طلایی خویش نباشد. در دفتر مرکزی این شرکت در ردموند واقع در حومه سیاتل همه معتقدند که از قدرت رقابت آنها کاسته شده است.
بررسی های صورت گرفته نشان می دهد قدرت مایکروسافت در بازار اینترنت چندان بالا نیست. بنابرنتایج تحقیقات موسسه مطالعاتی نیلسن مایکروسافت با وجود تلاش هایش برای تقویت سایت های اینترنتی خویش موسوم به MSN و همچنین ویندوز لایو، تنها حدود ۱۲ درصد از بازار موتورهای جست وجوگر اینترنت در امریکا را در اختیار دارد. این در حالی است که گوگل نزدیک به ۶۰ درصد این بازار را به خود اختصاص می دهد. تازه این ارقام امریکاست. در اروپا وضع گوگل از این هم بهتر است. سهم یاهو هم ۸/۱۸ درصد اعلام شده است. اگر مایکروسافت و یاهو ادغام شوند می توانند روند نزولی خویش در این زمینه را متوقف کرده و شانس بیشتری برای رقابت داشته باشند. ظاهراً قرار است این ادغام و اتحاد در نیمه دوم سال جاری محقق شود. گفته شده که از این رهگذر هزینه های دو شرکت حداقل یک میلیارد دلار کاهش خواهد یافت. بحث انحصارگری و قوانین ضدانحصار چندان در زمینه این ادغام مصداق پیدا نمی کند و لذا اتحادیه اروپا و وزارت دادگستری امریکا در این مورد موضعی اتخاذ نکرده اند. پس از اعلام خبر پیشنهاد ادغام ارزش سهام یاهو همانگونه که اشاره شد به شدت افزایش یافت و به حدود دو برابر قبل رسید. طی ماه های قبل این سهام بیش از یک چهارم ارزشش را از دست داده بود. جالب است که پس از خبر جدید سهام مایکروسافت نزول کرد و با چهار درصد کاهش ارزش به ۲۹/۳۱ دلار رسید. ارزش سهام گوگل هم با ۵/۸ درصد کاهش به حدود ۵۱۶ دلار تقلیل یافت. طی سه ماهه آخر سال ۲۰۰۷ اگرچه سود گوگل باز هم افزایش پیدا کرد اما رشد آن کمتر از حد انتظار بود. این شرکت می کوشد با گسترش طیف فعالیت های خود وارد عرصه های جدیدی شده و منابع درآمد خود را متنوع تر سازد. در گذشته فعالیت های آن به دو محور موتور جست وجوگر اینترنت و تبلیغات اینترنتی محدود بود اما امروز به عنوان مثال با در اختیار گرفتن سایت موفق یوتیوب که به عرضه فیلم های ویدئویی در اینترنت می پردازد، رشته جدیدی به رشته های فعالیت گوگل افزوده شده است.
شرکت مذکور همچنین به بازار پرمنفعت و البته پررقابت تلفن همراه هم وارد شده است اما اکنون با ادغام مایکروسافت و یاهو ممکن است آینده گوگل با تغییراتی مواجه و از اقتدار آن کاسته شود. جالب است که این ادغام بزرگ از سوی بازارهای مالی آسیا نیز مورد استقبال قرار گرفته و از سوی آنها با واکنش مثبت مواجه شده است. بورس های آسیایی پس از انتشار خبر مذکور با رشد شاخص خود مواجه شدند. پس از رکود یک ماه قبل اکنون بورس ها با این خبر رشد کرده اند. از آنجایی که طی ماه های گذشته بازارهای مالی ادغام بزرگی در این حجم را شاهد نبوده اند حالا به آن واکنش زیادی نشان می دهند. خبر ادغام سبب شد ارزش نیکی، شاخص سهام بورس توکیو، نزدیک به سه درصد رشد کند. به خصوص شرکت هایی در ژاپن که با یاهو همکاری دارند با رشد ارزش سهام خود مواجه شده اند. در این میان گوگل که با ادغام مذکور تهدیداتی را متوجه خود می بیند، آن را به باد انتقاد گرفته است. دیوید دروموند معاون این شرکت می گوید؛ «با چنین ادغامی دامنه انحصارگری های مایکروسافت از رشته نرم افزار به خدمات اینترنتی هم کشیده خواهد شد. مایکروسافت سابقه یی طولانی در انحصارگری و سوءاستفاده از قدرت دارد.» در عین حال خبرگزاری رویترز گزارش داده که در داخل شرکت یاهو مخالفت هایی با پیشنهاد خرید از سوی مایکروسافت مطرح و قیمت پیشنهادی پایین دانسته شده است. حتی برخی از دست اندرکاران یاهو به جای ادغام با مایکروسافت مواردی از همکاری با گوگل را مدنظر دارند. با وجود این در بازارهای مالی اغلب صاحبان سرمایه و کارشناسان معتقدند غول نرم افزار دنیا بالاخره یاهو را خواهد خرید و فقط دیر یا زود دارد. به نظر می رسد سقوط سهام در یک ماه گذشته سبب شد انتشار خبر جدید صاحبان سرمایه را ذوق زده کرده و خوشحال کند.
خرید یاهو توسط مایکروسافت از یک منظر دیگر نیز قابل توجه است. استیو بالمر، مدیر مایکروسافت، با خرید یاهو عقده و نفرت شخصی خویش از گوگل را هم به قول معروف خالی می کند. در نوامبر سال ۲۰۰۴ یک مهندس مایکروسافت به نام مارک کوکفسکی به رئیس اش پیشنهاد داد که به رقیب گوگل تبدیل شوند. از آن زمان استیو بالمر تصمیم گرفت به گوگل یک گوشمالی جدی بدهد. این شرکت برتری همه جانبه مایکروسافت در زمینه های تک یا همان فناوری های پیشرفته را به چالش کشیده بود. لذا احساس تنفر و کینه شدیدی نزد استیو بالمر نسبت به بزرگ ترین موتور جست وجوی اینترنتی دنیا شکل گرفت. حالا او می خواهد تلافی کند. با خرید یاهو به مبلغ ۵/۴۴ میلیارد دلار نه تنها بزرگ ترین معامله در تاریخ مایکروسافت صورت می گیرد بلکه این معامله بزرگ ترین خرید و معامله در تاریخ سیلیکون ولی (مرکز فناوری های پیشرفته امریکا) هم خواهد بود. این کار برای بالمر ۵۲ ساله می تواند یک ماموریت و انتقام شخصی هم باشد. با مشاهده کنفرانس خبری مایکروسافت پیرامون خرید جدیدش می شد این موضوع را به خوبی دریافت. در آنجا استیو بالمر برای کارشناسان بورس وال استریت شرح داد که برایش قدرت نمایی گوگل غیرقابل تحمل است. وی تاکید کرد که ایده خود برای مقابله با گوگل را به هر نحو ممکن اجرا خواهد کرد. اولین مذاکرات در این زمینه حدود یک سال پیش با یاهو آغاز شد. در آن زمان یاهو مخالف بود. در ماه اکتبر(مهرماه) بالمر اعلام کرد که به زودی مایکروسافت فعالیت های خود را به رشته های جدیدی خواهد گستراند.
البته او گفت؛ «ما امروز در برخی رشته ها مثل کودک سه ساله یی هستیم که می خواهد با دوازده ساله ها بسکتبال بازی کند، اما روزی بالاخره ما هم بزرگ می شویم.» به نظر می رسد چنین روزی کم کم در حال فرا رسیدن است. کسانی که از وضعیت درونی مایکروسافت خبر دارند می دانند که بالمر به خوبی می تواند تفکرات خود را به درون شرکت منتقل کرده و همکارانش را با خود همراه سازد. او آدمی بسیار بلندپرواز و جسور است مثل بیل گیتس بنیانگذار شرکت و در این راه به شدت مورد حمایت گیتس هم قرار دارد. علت بلندپروازی های وی را می توان در بیوگرافی و زندگی خانوادگی او در مقام فرزند یک خانواده مهاجر جست وجو کرد. او فرزند یک مهاجر سوئیسی بود که حتی دوران دبیرستان را هم به پایان نرساند. فردریک، پدرش، در ۲۳ سالگی از یکی از شهرک های اطراف بازل سوئیس به امریکا مهاجرت کرد و در یکی از کارخانه های شرکت خودروسازی فورد در شهر دیترویت مشغول کار شد. استیو بالمر از همان آغاز می خواست به جاهای بالاتری برسد. در هاروارد مشغول تحصیل شد و در همان جا هم با بیل گیتس که بعدها مایکروسافت را تاسیس کرد، آشنا و دوست شد. بعد به تحصیل اقتصاد در دانشگاه استنفورد پرداخت. پس از آنکه گیتس به وی پیشنهاد کار داد تحصیل را نیمه تمام رها کرد و از آن زمان به بعد در مایکروسافت مشغول کار شد. وی اولین میلیاردر امریکایی است که نه خودش شرکتی تاسیس کرد و نه از اقوام بنیانگذار یک شرکت بود. در حال حاضر با داشتن ثروتی حدود ۱۵ میلیارد دلار در لیست مجله مشهور فوربس از ثروتمندترین مردان دنیا جایگاه ۳۱ را دارد. البته سرگئی برین و لری پیج بنیانگذاران گوگل در این لیست جلوتر از وی هستند. او می خواهد این وضع را تغییر دهد.
جالب است که سرگئی برین و لری پیج هر دو حدود ۲۰ سال جوان تر از رئیس پرمدعای مایکروسافت هستند اما ثروت هر کدام از آنها به صورت جداگانه از وی بیشتر است. البته هر دو آنها مثل وی موفقیت شغلی را از دوران دانشجویی آغاز کرده اند. این دو جوان معتقدند مدیر مایکروسافت به دنبال انحصارگری بیشتر است و باید با روش های حقوقی هم که شده با او مبارزه کرد. به اعتقاد این دو ادغام مایکروسافت و یاهو که مجموعاً بخش اعظم سیستم ارسال پیام الکترونیکی یا همان ای میل را در جهان در اختیار دارند، سبب انحصارگری در این رشته و محدود شدن توان رقابت رقبا خواهد شد. مدیران گوگل از مقامات سیاسی جهان خواسته اند با چنین ادغامی مخالفت کنند و جلوی آن را بگیرند زیرا پیامدهای سیاسی هم خواهد داشت. در مقابل، مایکروسافت این اتهامات را رد کرده و ادغام با یاهو را سبب افزایش رقابت در بازار وسوسه انگیز اینترنت هم می داند. مقامات یاهو اگرچه می کوشند آن را همچنان به صورت یک شرکت مستقل نگه دارند اما با توجه به فشارهای مالی هیچ گزینه یی را رد نمی کنند. البته علاوه بر مایکروسافت از سوی سه شرکت بزرگ دیگر با نام های جنرال الکتریک، کام کست ویاکام هم پیشنهادهایی برای خرید یاهو ارائه شده اما هیچ کدام از آنها مثل پیشنهاد مایکروسافت جدی نیست. لذا احتمال خرید یاهو از سوی سلطان عالم نرم افزار بیش از بقیه است. با این حال مدیران یاهو گفت وگو با سایر شرکت ها را هنوز رها نکرده اند.

عباس فتاح زاده

منبع : روزنامه اعتماد