ایلام، عروس زاگرس

ایلام ، تاریخی بس كهن دارد كه به دوران مادها و اشكانیان بازمی گردد و در دوران ساسانی رونق بسیار گرفته است. استان ایلام با ۱۹ هزار كیلومترمربع وسعت و با جمعیتی معادل ۵۴۳ هزار نفر در غرب كشورمان واقع شده است.
این استان كم جمعیت ترین استان كشور است و شهرستان ایلام هم مركز آن است كه تا پیش از سال ۱۳۴۲ جزو استان كرمانشاه به شمار می آمد.
مردم ایلام به گویش های-كردی فیلی- كلهری ، مهكی-لكی-لری صحبت می كنند كه از گویش های كردی است. آب و هوای ایلام در مناطق شمالی سرد و كوهستانی و در نواحی جنوبی آن گرم و بیابانی است.
كوهستان های سردسیر ، جلگه های حاصلخیز ، جاذبه های طبیعی و ییلاق و جنگلها، تنوع زیست محیطی جالبی را در منطقه ایجاد كرده ، به همین دلیل به عروس زاگرس معروف شده است. این شهر صنایع دستی در خور توجهی دارد كه مهمترین آنها عبارتند از: گلیم نقش برجسته ، قالیبافی ، گلیم بافت ، قالیچه گل ابریشم ، خراطی ، موج بافی و چیغ بافی.
● جاذبه های طبیعی
ایلام جاذبه های طبیعی بسیار و سرسبزی دارد.
كبیركوه كه از انشعابات زاگرس به حساب می آید، منطقه وسیعی از این شهر را پوشش داده است.
اهوران كوه و چمن گیر نیز از دیگر رشته كوههای این خطه است.
در ایلام به علت بالا بودن میزان بارش برف و باران ، جنگلهای پوشیده و سرسبزی وجود دارد كه چشم اندازهای زیبایی را به نمایش می گذارد و سقز و كتیرا دو محصول عمده این جنگل هاست.
● جاذبه های گردشگری
پارك جنگلی «چكامه» كه فضای سرسبزی را در مساحت ۴ هزار هكتار در بر گرفته و از مناطق زیبای گردشگری ایلام است.
دره هفت آب ، دره مصفا و خوش آب و هوایی است و در ۳۰ كیلومتری ایلام قرار گرفته و در آن انواع درختان گردو، سیب و دیگر میوه ها وجود دارد.
در فاصله نزدیكی از این دره ، جنگل زیبای مله پنجاو قرار دارد كه از گردشگاه های مهم استان است.
از دیگر تفرجگاه های مهم شهر، گردشگاه ششدار، تنگ دالاو و خوران ایوان ، ماجی بختیار و میان تنگ است كه همه ساله گردشگران زیادی را به این شهر می خواند.
● دریاچه های مشهور
ایلام دارای ۲ دریاچه به نامهای دریاچه دوقلوی سیاه گاو آبدانان و دریاچه سد ایلام(چم گردلان) است.
این شهر همچنین دارای چشمه های فراوانی است كه مهمترین آنها چشمه آبگرم چنگوله ، چشمه آبگرم دهلران و نیز چشمه آبگرم كنچان چم است.
تالاب های چكر، زمزم و سیاب در یوش از تالاب های ایلام است كه در كناره های آن پوشش گیاهی سرسبزی وجود دارد كه زیستگاه انواع پرندگان زیبا و حیوانات مختلف است.
همچنین آبشارهای زیبایی در ایلام وجود دارند كه هریك به نوبه خود از مراكز گردشگری آن به شمار می روند.
آبشار آبگاف ، آبشار گچان ، آبشار سرطاف و آبشار چم آوا از معروف ترین این آبشارها هستند.
● آثار تاریخی
به علت پیشینه كهن ، آثار تاریخی فراوانی در ایلام وجود دارد، به گونه ای كه بیش از یك هزار بنا و اثر تاریخی در این شهر وجود دارد. هفت روستای ایلام به نامهای حیدرآباد، زنجیره علیا، پشت قلعه ، تنگ فیر سرابلكان ، كلم بدره ، خوران ایوان كه به عنوان روستاهای هدف گردشگری معرفی شده اند.
ایلام دارای قلعه های فراوانی نیز است كه مهمترین آنها در پی می آید. قلعه هزارانی كه مربوط به دوره ساسانی است و ابتدای روستای هزارانی قرار دارد. مصالح آن سنگ و گچ است و روی یك تپه بنا شده است. «قلعه سام» كه در شهرستان شیروان چردل قرار دارد و به دوره پارتها بازمی گردد و جنبه دفاعی و نظامی داشته و در ارتفاعات صخره ای بنا شده است.
« قلعه سه كان» یكی از بزرگترین قلعه های دوره ساسانی بوده و در ارتفاعات كبیركوه قرار دارد و دسترسی به آن دشوار است.
« پشت قلعه آبدانان» در روستای پشت قلعه قرار دارد.
« قلعه تاریخی چوار» در ۲ كیلومتری ایلام قرار دارد و به اوایل دوران ساسانی مربوط است.
«قلعه اسماعیل خان »كه در ارتفاعات آب انبار و قلعه چكر بولی چوار كه در روستای چكر در اطراف ایلام است و به دوره ساسانی مربوط می شود. « قلعه پوراشرف» كه در روستای شیخ مكان قرار دارد. « قلعه سیكان در» روستای فرخ آباد واقع شده است. « دژ شیخ مكان» در تنگه شیخ مكان قرار دارد و به دوره ساسانی بازمی گردد. «قلعه زنیل» به دوره صفویه مربوط است و در روستای الیاس آباد قرار دارد و نیز قلعه های هزار در، تاجمیر و ارمو از دیگر قلعه های مهم در این منطقه هستند.
● آتشكده های ایلام
آتشكده موشكان در ۲ كیلومتری شهر سرابله قرار دارد و به دوره ساسانی مربوط است. آتشكده سیاهگل ایوان در ۱۵ كیلومتری روستای سرتنگ قرار دارد و متعلق به دوره ساسانی است.
آتشكده چهارطاقی در شهرستان دره شهر قرار دارد و به دوره ساسانی بازمی گردد. از دیگر آثار تاریخی و دیدنی ایلام كه از مراكز مهم گردشگری این شهر هستند، كاخ فلاحتی است كه در شهر ایلام قرار دارد. این كاخ در درون باغی مصفا قرار دارد و با ستون ها و آجرهای بسیار زیبا ساخته شده است و به دوره قاجاریه تعلق دارد. مجموعه كاخ والی روی تپه چقامیرگ در شهر ایلام قرار دارد. وسعت آن ۲۵۰۰ مترمربع است كه شامل اتاقها، تالارها و نیز كتیبه ای در آن است و به دوره قاجار بازمی گردد. سنگ نوشته آشوربنی پال بر دیواره كوهی در روستای گل گل در ۲۵ كیلومتری ایلام قرار دارد و متعلق به ۳۰۰۰ سال پیش است. تپه ورده كبود در ۲۰ كیلومتری ایلام قرار گرفته و در گذشته گورستان بوده است. چون تعداد زیادی اجساد به همراه اشیای مفرغی و آهنی از آنجا كشف شده و متعلق به قرن هفتم است. كتیبه تخته خان كه روی سنگی به ابعاد ۲ متر در مكانی به نام تخت خان در ۳۰ كیلومتری ایلام قرار دارد. قلعه تیران در شهر ایلام و در ارتفاعات كوه قلافیران بنا شده كه مشرف بر ناحیه جنگلی ششدار است و از جاذبه های گردشگری این شهر به شمار می رود. در اطراف شهر ایلام و در ارتفاعات غارهای متعددی وجود دارد كه دیدن هركدام به نوبه خود جالب است.

منبع : روزنامه جوان