توت فرنگی؛ نارنجک سلامتی

توت فرنگی، گیاهی علفی است دارای ساقه‌ای بر دو نوع خوابیده (مولد ریشه‌های نابه‌جا) و قائم. برگ‌های سه برگچه‌ای دندانه‌دار و گل‌های منظم به رنگ سفید و مجتمع دارد. توت فرنگی علاوه بر آنکه به حالت وحشی می‌روید، به علت دارا بودن میوه خوش‌طعم و مطبوع آن را پرورش هم می‌دهند. این میوه در استان کردستان به حد وفور پرورش داده می‌شود و رقم قابل توجهی از صادرات منطقه را تشکیل می‌دهد.
● قسمت مورداستفاده:
برگ و خود میوه و ریشه آن.
● ترکیبات شیمیایی:
۱۰ درصد تانن و گلوکزیدی به نام فراگار است. میوه توت فرنگی دارای ۸۱ تا ۸۷ درصد آب، ۳ تا ۱۳ درصد گلوکز و لولز، ۱/۱۰ درصد اسیدهای آزاد مالیک، سیتریک، وینیک و لاکتیک، ۵/۳ درصد مواد چرب دارای ۱/۴۷ درصد پتاسیم، ۴۱ درصد کلسیم، ۲۸ درصد فسفر، ۱۹ درصد منیزیم، ۱۷ درصد ید و مقداری آهن، سدیم، گوگرد، سیلیس، آهک و همچنین دارای ویتامین C فراوان و به مقدار کمی از ویتامین‌های A، ۱B، ۲B، ۶B، E، K،. PP
هر صد گرم توت‌فرنگی ۴۴ میلی‌گرم کالری تولید می‌کند. برگ توت‌فرنگی وحشی دارای تانن‌ها، یک اسانس روغنی ویتامین C و چندین ماده دیگر است. گیاه توت‌فرنگی دارای ۱۴ تا ۱۹ درصد از مواد روغنی شبیه روغن کتان است.
● خواص درمانی:
اعضای مختلف توت‌فرنگی دارای اثر درمانی است که به شرح زیر می‌باشد؛
▪ ریشه:
قابض و مدر است.
▪ برگ:
از دم‌کرده برگ‌های آن به صورت چای و به‌عنوان مدر استفاده به عمل می‌آورند. بعضی به اثر مدر بودن آن و ازدیاد شیر عقیده دارند. از جوشانده برگ‌های نسبتا مسن و ریشه توت‌فرنگی پس از تغلیظ، مایعی به دست می‌آورند که به علت دارا بودن تانن اثر قابض قطعی دارد. بعضی‌ها برای جوشانده برگ‌های توت‌فرنگی اثرات مفید درمانی از جمله؛ تصفیه‌کننده خون و آرام‌کننده اعصاب قائلند و آن را در رفع اسهال‌های ساده، خونریزی‌های عادی، وجود خون در ادرار که بر اثر تحریکات و ناراحتی‌های مجاری ادرار پیش آمده و همچنین در رفع عرق شبانه موثر می‌دانند. مصرف آن در بیماری‌های مختلف نظیر سنگ کلیه و مجاری ادرار، بواسیر، ضعف اعمال معده، ضعف اعصاب، رماتیسم، آب آوردن نسوج، بروز دانه‌های جلدی وغیرمعمول است. جوشانده برگ‌های توت‌فرنگی نوشیدنی‌ای مقوی برای افراد عصبی و کم‌‌خون است و برای رفع بیماری‌های روده‌ای و معده که همراه با اسهال باشند نیز موثر است و دارای اثر مثبت روحی و رافع ناراحتی مجاری ادرار، کلیه‌ها و سنگ‌های کلیوی می‌باشد. برگ‌های تخمیر شده آن جایگزین خوبی برای چای بوده که مانند تمشک اشتهاآور نیز می‌باشد. برای رفع بوی بد دهان و زخم‌های عفونی می‌توان از جوشانده برگ و یا کمپرس آن استفاده کرد. در استعمال خارجی جوشانده ریشه و برگ توت‌فرنگی در رفع آنژین و لوسیون‌های آن برای مداوای سرمازدگی اعضای بدن و تنقیه آن برای رفع اسهال‌های ساده در بین مردم معمول می‌باشد. اگر شیره توت‌فرنگی و یا قطعات له شده آن بر روی پوست گذاشته شود می‌تواند در رفع لکه‌های صورت موثر باشد.
▪ میوه توت‌فرنگی:
خوردن توت‌فرنگی دارای خواص و اثرات زیر است که به علت سرشار بودن از ویتامین C اثر ضد اسکوربوت قوی دارد که با مصرف آن عوارضی ناشی از کمبود و یا فقدان این ویتامین از بین می‌رود. چون با مصرف توت فرنگی علاوه بر مواد غذایی مقداری عناصر مفید مانند کلسیم، آهن و فسفر به صورت قابل جذب همراه با ویتامین C‌فراوان به بدن می‌رسد از این جهت مصرف آن برای بیماران مسلول، افراد مبتلا به کم‌خونی، کسانی که از بیماری برخاسته و دوره نقاهت را می‌گذرانند موثر و مفید ذکر گردیده است و به علت داشتن فسفر برای اعصاب مفید است. توت فرنگی میوه‌ای است بسیار مقوی، تصفیه کننده خون و برای بیماران مبتلا به نقرس، رماتیسم، سل و اشخاص ضعیف مناسب است و ملین،‌بازکننده ادرار، افزایش‌دهنده اشتها و برطرف کننده خستگی است. برای تعادل اعصاب، تاثر و هیجانات مفید ذکر شده، اگر این میوه به صورت تازه و خام مصرف شود روی تمام اعضا اثر خوب و نیکو دارد. مصرف این میوه برای بیمارانی که مرض قند دارند بی‌زیان است. خوردن مقادیر درمانی توت‌فرنگی در تقویت اعمال روده و رفع بعضی یبوست‌های مزمن موثر است. عصاره یا شیره آن در چند دقیقه میکروب حصبه را از بین می‌برد. آزمایش‌های مختلف نشان داده که توت‌فرنگی دارای ویتامین A می‌باشد که عامل رشد و تولید انساج است و همچنین برای زنان حامله بسیار مفید است. توت‌فرنگی مقوی دل و دماغ است، عمر انسان را طولانی می‌کند و از بروز سرطان و تصلب شرائین جلوگیری می‌کند.
خواص میوه توت‌فرنگی به شرح زیر می‌باشد؛ این میوه دارای مقداری ید می‌باشد که برای بهبود ترشح سیب آدم موثر است. دم‌کرده برگ این میوه در زیاد کردن ادرار، زیاد شدن شیر در مادران شیرده مفید می‌باشد. همچنین برای درمان نقرس و سنگ‌های مثانه، اورام مثانه و کبد و نیز تصفیه خون و رفع زردی و سنگ کلیه و مثانه و مبتلایان به مرض قند توصیه شده است. مصرف توت‌فرنگی جوهر ادرار را در بدن کم می‌کند و در ضمن صفرابر خوبی است. توجه:‌افراط در خوردن توت فرنگی ممکن است ایجاد تب کند و اشخاصی که مبتلا به آلرژی (حساسیت) هستند بهتر است از خوردن این میوه اجتناب کنند. چون ممکن است عوارض مختلفی مانند خارش پوست و یا آسم و غیره را در بدن ایجاد نماید. افرادی که دارای معده و روده حساسی هستند بهتر است از این میوه استفاده نکنند. مصرف توت فرنگی در سوءهضم‌های ناشی از ضعف اعصاب ممکن است ایجاد ناراحتی کند.
به علاوه در مبتلایان به بیماری جلدی (پوستی) مانند اگزما و کهیر باعث شدت ناراحتی می‌گردد. جوشانده ۲۰ گرم ریشه آن به مدت ۲ ساعت برای افزایش اشتها توصیه شده است. توت‌فرنگی در بهداشت پوست اثر مفید و فراوانی دارد و یکی از ماسک‌های زیبایی و معطر قابل استفاده است. امروزه برای رفع چین و چروک و از بین بردن آنها و روشن کردن رنگ پوست صورت از شیره این میوه استفاده می‌کنند که بسیار موثر است.بیاییم با خوردن میوه و سبزی‌های تازه از روحی آرام و جسمی سالم برخوردار شویم.

فرزانه محمدحسینی

منبع : روزنامه رسالت