چشم‌انداز طرح ادغام خودروسازان

در حالی‌که انتظار می‌رفت با نشستن علی‌اکبر محرابیان بر صندلی سرپرستی وزارت صنایع و معادن، گام‌های جدیدی در جهت ادغام خودروسازان برداشته شود، وی به تازگی اعلام کرده است که در حال حاضر هیچ برنامه‌ای برای ادغام خودروسازان نداشته و این طرح تنها یک پیشنهاد است که از سوی برخی شرکت‌های خودروساز مطرح شده است. طرح ادغام که چندی پیش از سوی مهرداد بذرپاش، مدیرعامل پارس خودرو مطرح شد، در همان ابتدا با واکنش‌های مثبت و منفی بسیاری، از سوی کارشناسان خودرو و مسوولان، مواجه شد.
اما موضوعی که بذرپاش را به اجرای ایده جسورانه خود امیدوار ساخت، تغییر و تحولات اخیر در وزارت صنایع بود. چرا که وی، محرابیان را یکی از حامیان طرح ادغام می‌دانست و امیدوار بود با توجه به مسوولیت جدید وی در وزارت صنایع‌ومعادن، موانع موجود بر سر راه این طرح را برداشته شده و آن را به سرانجام برساند. وی حتی چندی پیش به صراحت اعلام کرد که آمدن محرابیان به وزارت صنایع، هموارتر شدن راه ادغام خودروسازان را در پی خواهد داشت، اما در حال حاضر با توجه به موضع‌گیری جدید سرپرست وزارت صنایع در برابر این طرح، اجرای آن را در آینده نزدیک، در هاله‌ای از ابهام فرو برده است. به عبارت دیگر امیدهای بذرپاش مبنی بر حمایت وزارت صنایع‌ومعادن از طرح ادغام با توجه به اظهارات اخیر محرابیان، کمرنگ شده است.
از سوی دیگر بی‌توجهی مدیران شرکت‌های خودروساز به طرح ادغام، این طرح را با مشکل جدی مواجه کرده است چرا که در مدت زمانی که از مطرح شدن طرح ادغام می‌گذرد، به طور جدی و شفاف شاهد اظهارنظر و موضع‌گیری آنان در این زمینه نبوده‌ایم. اگر هم واکنشی نشان داده شده است یا مخالفت با ادغام بوده و یا به‌حدی مبهم و محافظه‌کارانه بوده است که بذرپاش نقطه روشنی که امید به سرانجام رسیدن ایده وی را تداعی کند در آن مشاهده نکرده است.
یکی از مهمترین واکنش‌ها در این زمینه، اظهارنظر مهدی مفیدی، رییس سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران بود که از عدم وجود هرگونه برنامه اجرایی و عملیاتی مبنی بر ادغام خودروسازان کشور خبر داده و حتی تاکید کرده بود که اجرای این طرح، اقدام عظیمی به حساب می‌آید که انجام آن نیازمند الزامات بسیاری است.
آنچه مسلم است این موضع‌گیری مفیدی با توجه به اینکه سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران مرجع مهم و تصمیم‌گیرنده در اتخاذ سیاست‌های کلان صنعت خودرو محسوب می‌شود حکایت از عدم حمایت این سازمان نیز در مقطع کنونی از طرح ادغام دارد. اما احمد بزرگیان، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس در گفت‌وگو با ایسنا می‌گوید:‌ یکی از مشکلات طرح ادغام، عدم شفافیت هدف آن است، به عبارتی دیگر مشخص نیست که آیا قرار است با این ادغام از انجام کارهای تحقیقاتی موازی جلوگیری شود و یا اینکه قرار است بازار مشخصی تعریف شود و خطوط تولید و صادرات مشترک و یکپارچه‌ای به وجود آید.
وی می‌افزاید: سایپا و ایران‌خودرو دو خودروساز بزرگ کشور هستند که ادعای خصوصی‌شدن دارند و دولت، مدیران عامل آنها را پس از انتخاب هیات‌مدیره منصوب می‌کند. نماینده مردم سبزوار در مجلس تصریح می‌کند: طرح ادغام خودروسازان جنبه دستوری دارد و نتیجه‌ای جز از بین رفتن رقابت در کشور، دولتی شدن صنعت خودروسازی و بازگشت به مدیریت ناکارآمدی دولتی ندارد و مخالفت با سیاست‌های کلی اصل۴۴ قانون اساسی است.
وی چنین ایده‌ای را غیرکارشناسی و مطالعه نشده عنوان کرده و می‌افزاید: چنین طرح‌‌هایی بازار رقابت را از خودروساز می‌گیرد و آزادی را از آنها سلب می‌کند. ضمن آنکه سبب می‌شود تا در چارچوب قرارداد غیرنافعی قرار بگیرند که تنها به خودروساز، خط‌مشی القا می‌کند.
درعین حال، احمد نعمت‌بخش، دبیر انجمن خودروسازان که یکی از موافقان طرح ادغام به شمار می‌رود، نیز می‌گوید: ادغام شرکت‌های خودروساز در کاهش هزینه‌ها و رقابتی شدن قیمت محصولات موثر است.
وی تاکید می‌کند: شرکت‌های خودروساز در دنیا، اکثرا به سمت ادغام شدن می‌‌روند که این ادغام‌ها سبب می‌شود هزینه‌ها کاهش یافته و قیمت تمام شده محصولات پایین بیاید که این خود باعث می‌شود محصولات تولید شده قابل رقابت با دیگر محصولات نیز باشند. نعمت‌بخش ادغام واحدهایی چون تحقیق و توسعه شرکت‌ها و اثر آن در کاهش هزینه‌های R&D را به عنوان نمونه یاد کرده و یادآور می‌شود: وقتی تیراژ خودرو به معیار اقتصادی مناسب برسد، قیمت تمام شده به حداقل رسیده و قابل رقابت‌ در بازار صادراتی خواهد بود. وی در مورد از بین رفتن عامل رقابت میان خودروسازان داخلی نیز تصریح می‌کند، ما به جز ایران‌خودرو و سایپا، شرکت‌های خودروساز دیگری نیز داریم که با وجود آنها، این رقابت می‌تواند حفظ شود. به هر حال موضوعی که بیشتر کارشناسان مخالف طرح ادغام آن را مطرح می‌کند، خطر دولتی‌تر شدن این صنعت و از بین رفتن رقابت میان خودروسازان است آنها معتقدند که قبل از اجرای طرح ادغام، باید شرکت‌های خودروساز از حالت نیمه‌خصوصی خود به حالت کاملا خصوصی درآمده و سپس به بحث در مورد ادغام آنها پرداخت، چرا که در غیر این صورت از حالت دولتی فعلی، دولتی‌تر شده و رقابت میان آنها از بین خواهد رفت. مساله‌ای که شاید بتوان عدم حمایت جدی و شفاف سرپرست وزارت صنایع را از طرح ادغام در مقطع فعلی، در آن ریشه‌یابی کرد.

منبع : خودرو نیوز