واقعیتی انکارناپذیر

چندی پیش داشتم سریال‌های تلویزیونی را تماشا می‌کردم که در آن میان سریالی دیدم تحت عنوان “کلید اسرار” محصول ترکیه که در آن به صورت‌های گوناگون مردم این سرزمین خوب، مهربان و نوع دوست نشان داده می‌شوند وجالب آنکه اگر یک آدم بد هم پیدا می‌شود، خیلی زود خوب شده و داستان به خیر و خوشی تمام می‌شود. از آن طرف هم سریالی دیدم با نام “جواهری در قصر” که در آن به طرق مختلف سختکوشی مردم کره و اینکه ایشان به سبب پشتکار و تلاش بسیار پله‌های ترقی را یکی پس از دیگری طی می‌کنند، نمایش داده می‌شود. این یک امر عادی است که هر ملتی به صورت داستانی، خلق و خوی نیک خویش را به تصویر بکشد و به جهانیان بقبولاند که آن ملت از نظر اخلاقی و نیز سعی و تلاش سرآمد دیگران است.
حال که سخن به اینجا رسید، این سوال برایمان پیش می‌آید که آیا ما هم در آثار هنری خود بخصوص تصویری چون سینما و تلویزیون توانسته‌ایم عادات و خلقیات نیک خویشتن را به تصویر بکشیم!؟
برای رسیدن به پاسخی مناسب و دور از هر گونه حب و بغض کافی است نیم نگاهی به سریال‌های تلویزیونی و یا فیلم‌های سینمایی بیندازیم. متاسفانه در برخی از این آثار آن طور که بایسته و شایسته است نتوانسته‌اند تصاویر خوب و قابل قبولی از عادات و رفتارهای خوب و عالی مردم این دیار را به تصویر بکشند که در جای خود بسی تامل و دقت نظر می‌طلبد، فی المثل در اغلب آثار به نمایش درآمده تصاویری که از زندگی مردم ارائه می‌شود، تصاویری است که در آنها معضلاتی چون طلاق، چشم و هم‌چشمی، آدم ربایی، اعتیاد، قاچاق مواد مخدر و یا اجناس مصرفی و... نمود بسیاری دارند که چه بسا در این باب هرچقدر زیاده روی شود، مسلم است اثرات منفی در پی خواهد داشت.
شاید عده‌ای بر این سخن خرده بگیرند و بگویند که وسایل ارتباطی چون سینما و تلویزیون همانند آئینه‌ای است که اوضاع جامعه خویش را به تصویر می‌کشد. این درست، اما نکته‌ای که در این میان مطرح می‌شود، آن است که نباید مبالغه آمیز رفتار کرد؛ چنانچه اگردر جامعه ما معضلات اجتماعی و یا گاه اقتصادی وجود دارند، به تبع آن محسنات بسیاری هم هستند که پردازش و به تصویر کشیدن آنها از اهم واجبات است؛ به عنوان مثال حس نوع دوستی و گذشت به خاطر همدیگر در نزد مردم سرزمین‌مان از دیرباز شهره عام و خاص بوده و امروزه ما در کوچه و خیابان نمادهای بسیاری از آنها را مشاهده می‌کنیم که در جای خود مباهات وافتخار بسیاری دارد.
جالب‌ترین نکته‌ای که قصدداریم در این مقاله به آن بپردازیم، آن است که گاه در برخی فیلم‌ها و نیز برنامه‌های تلویزیونی اقوام مهاجر و بیگانه انسان‌‌هایی خوب و ارزشمند معرفی می‌شوند که البته ما منکر این خوب بودن آنها نیستیم، اما نکته‌ ظریفی که در این میان مطرح می‌شود آن است که این ارائه تصویر خوب و مطلوب از آنها نباید به قیمت خراب کردن چهره‌ خودمان تمام شود. به عنوان مثال در سریال روزانه سلام که هر روز از ساعت نوزده از شبکه پنج سیما پخش می‌شد، در یکی از قسمت‌ها مشاهده می‌شود که چند شهروند تهرانی کودکی را می‌ربایند و جالب آن که چند تبعه خارجی که گویا کارگر ساختمانی هم هستند، برای کمک به آن کودک ربوده شده دست به کار می‌شوند و جالب‌تر اینکه آن چند تبعه خارجی نماد انسان‌های خوب و نوع دوست معرفی می‌شوند که خوبی کردنشان حد و مرز نمی‌شناسد!
با توجه به تاثیری که رسانه‌های جمعی چون سینما، تلویزیون و رادیو بر افراد جامعه دارند، چه خوب است که با کمی دقت نظر این تاثیرات را در بعد سازنده آن قرار دهیم، چنانچه اگر رسانه‌ای چون سینما و تلویزیون در اغلب برنامه‌هایشان به صورت غیرمستقیم نه شعاری، فضایل اخلاقی و انسانی را در قالب هنری و ادبی تبلیغ نمایند، چه بسا اثرات خوب و بهینه آن را در سطح جامعه مشاهده خواهیم کرد.

منبع : روزنامه رسالت