پنجشنبه, ۱۵ آذر, ۱۴۰۳ / 5 December, 2024
مجله ویستا

استامینوفن را بهتر بشناسیم !


استامینوفن را بهتر بشناسیم !
استامینوفن‌ دارویی‌ است‌ رایج‌ كه‌ بدون‌ نسخه‌ پزشك‌ قابل‌ تهیه‌ می‌باشد. این‌ دارو یك‌ مسكن‌ غیرمخدر است‌ كه‌ در موارد دردهای‌ خفیف‌ تا متوسط‌ نظیر سردرد، دندان‌ درد، درد خفیف‌ استئوآرتریت‌ (آرتروز)، و دردهای‌ ناشی‌ از جراحی‌های‌ كوچك‌ كاربرد دارد. استامینوفن‌ همچنین‌ تب‌ را كاهش‌ می‌دهد. این‌ دارو ممكن‌ است‌ در بسیاری‌ دیگر از داروها با اسامی‌ تجاری‌ متفاوت‌ وجود داشته‌ باشد. به‌ استامینوفن‌ پاراستامول‌ نیز گفته‌ می‌شود.
● چگونگی‌ مصرف
قرص‌ استامینوفن‌ را می‌توان‌ برای‌ سهولت‌ بلع‌، خرد كرد. اشكال‌ خوراكی‌ استامینوفن‌ را می‌توان‌ با مقدار اندكی‌ از مواد غذایی‌ نظیر ماست‌ یا مربا مخلوط‌ كرد. در مورد پودرهای‌ خوراكی‌ همانند آنچه‌ در كپسول‌های‌ Feveral Sprinkle وجود دارد، كپسول‌ باز شده‌ و محتویاتش‌ در یك‌ قاشق‌ چایخوری‌ آب‌ یا مقدار اندكی‌ ماده‌ غذایی‌ نرم‌ مخلوط‌ می‌شود. برای‌ استعمال‌ راحت‌تر شیاف‌ بهتر است‌ آن‌ را ۳۰ دقیقه‌ در یخچال‌ نگاه‌ داشت‌. برای‌ استعمال‌ شیاف‌، پوشش‌ شیاف‌ را برداشته‌، آن‌ را با آب‌ سرد مرطوب‌ كرده‌، سپس‌ در حالی‌ كه‌ به‌ یك‌ پهلو خوابیده‌اید با انگشت‌ خود شیاف‌ را داخل‌ مقعد كنید. اگر یك‌ نوبت‌ دارو را فراموش‌ كردید، می‌توانید به‌ مجردی‌ كه‌ آن‌ را به‌ یاد آوردید مصرفش‌ كنید. اما اگر تقریباً زمان‌ نوبت بعدی‌ رسیده‌ است‌، نوبت‌ فراموش‌ شده‌ را رها كرده‌ به‌ برنامه‌ دارویی‌ منظم‌ خود بازگردید. مقدار دارو را دوبرابر نكنید.
● هشدارها و عوارض‌ جانبی‌
در صورتی‌ كه‌ دچار هریك‌ از نشانه‌های‌ جدی‌ زیر شدید، استامینوفن‌ خود را قطع‌ كرده‌، با پزشكتان‌ تماس‌ بگیرید:
▪ زردی‌ پوست‌ یا چشم‌ها؛
▪ اسهال‌؛
▪ بی‌اشتهایی‌،
▪ تهوع‌، یا استفراغ‌؛
▪ معده‌ درد؛
▪ درد، تورم‌ یا حساسیت‌ در بالای‌ شكم‌؛
▪ مدفوع‌ سیاه‌ و قیری‌ شكل‌؛
▪ ادرار خونی‌ یا كدر، كاهش‌ ناگهانی‌ ادرار؛
▪بثوارت‌ جلدی‌، زخم‌های‌ دهانی‌؛
یا تب‌ یا گلودردی‌ كه‌ پیش‌ از درمان‌ وجود نداشته‌ و ناشی‌ از بیماری‌ ای‌ كه‌ به‌ خاطرش‌ تحت‌ درمان‌ قرار گرفته‌اید نباشد.
● موارد احتیاط
در صورت‌ وجود هریك‌ از موارد زیر پیش‌ از مصرف‌ استامینوفن‌ پزشكتان‌ را مطلع‌ سازید:
▪ حساسیت‌ به‌ هر نوع‌ غذا، نگاه‌دارنده‌ها، رنگ‌های‌ خوراكی‌، یا داروها (به‌ ویژه‌ استامینوفن‌ یا آسپیرین‌).
▪ بارداری‌ یا شیردهی‌.
▪ مصرف‌ داروهای‌ دیگر، به‌ ویژه‌ داروهای‌ ضدالتهابی‌ غیراستروییدی‌ ( NSAIDs ، نظیر ایبوپروفن‌)، آسپیرین‌، یا ضدانعقادها (رقیق‌كننده‌های‌ خون‌ مثل‌ وارفارین‌، [كومادین]).
▪ مصرف‌ روزی‌ بیش‌ از سه‌ قوطی‌ یا بیشتر مشروبات‌ الكلی‌.
▪ سابقه‌ یا ابتلا به‌ الكلیسم‌ (اعتیاد به‌ الكل‌)، هپاتیت‌ ویروسی‌، فنیل‌ كتونوری‌، یا بیماری‌ كبدی‌ یا قلبی‌.
● در هنگام‌ مصرف‌ استامینوفن‌ توصیه‌ می‌شود
▪ برچسب‌ روی‌ دارو را بخوانید و از دستوراتش‌ پیروی‌ كنید.
▪ برچسب‌ روی‌ سایر داروهای‌ بدون‌ نیاز به‌ نسخه‌ را بخوانید تا مطمئن‌ شوید كه‌ در آن‌ها استامینوفن‌ یا دارویی‌ كه‌ با استامینوفن‌ تداخل‌ كند وجود نداشته‌ باشد.
اگر استامینوفن‌ را به‌ سبب‌ درد، تب‌ یا گلودرد مصرف‌ می‌كنید در هریك‌ از شرایط‌ زیر با پزشكتان‌ مشورت‌ كنید:
▪ درد بیش‌ از ۱۰ روز (در كودكان‌ ۵ روز) طول‌ بكشد یا اینكه‌ علامت‌ جدیدی‌ به‌ آن‌ اضافه‌ شود.
▪ تب‌ بیش‌ از ۳ روز طول‌ بكشد، بدتر شود، یا علامت‌ جدیدی‌ اضافه‌ شود.
▪ گلودرد دردناك‌تر شود، بیش‌ از ۲ روز طول‌ بكشد، یا تهوع‌، استفراغ‌، بثورات‌ جلدی‌، یا سردرد رخ‌ دهد.
▪ استامینوفن‌ را دور از دسترس‌ كودكان‌، دور از حرارت‌، نور مستقیم‌ و حرارت‌ مرطوب‌ نگاه‌ دارید (در چنین‌ شرایطی‌ استامینوفن‌ فاسد می‌شود). شیاف‌ها را در یك‌ جای‌ خنك‌ نگاه‌ دارید، ولی‌ شیاف‌ و انواع‌ مایع‌ استامینوفن‌ (قطره‌ و شربت‌) را منجمد نكنید.
▪ استامینوفن‌ تاریخ‌ گذشته‌ را دور از دسترس‌ كودكان‌ در توالت‌ دور بریزید.
▪ در هنگام‌ مصرف‌ استامینوفن‌ نباید
▪ بیش‌ از مقدار ذكر شده‌ بر روی‌ برچسب‌ جعبه‌ دارو مصرف‌ كنید، مگر اینكه‌ پزشكتان‌ چنین‌ دستوری‌ داده‌ باشد، در غیر این‌ صورت‌ ممكن‌ است‌ دچار آسیب‌ كلیوی‌ یا كبدی‌ شوید.
▪ به‌ كودكان‌ زیر ۱۲ سال‌ در یك‌ روز بیش‌ از ۵ نوبت‌ استامینوفن‌ به‌ مقدار تعیین‌ شده‌ بر اساس‌ سن‌شان‌ بدهید.
▪ در روز بیش‌ از دو قوطی‌ مشروب‌ الكلی‌ مصرف‌ كنید مگر اینكه‌ فقط‌ بخواهید یك‌ یا دو نوبت‌ استامینوفن‌ بخورید.
● مسمومیت
در صورتی‌ كه‌ به‌ مصرف‌ بیش‌ از حد استامینوفن‌ شك‌ كردید، حتی‌ در صورت‌ عدم‌ وجود هرگونه‌ علامت‌ مسمومیت‌ از اورژانس‌ تقاضای‌ كمك‌ كنید. درمان‌ مسمومیت‌ باید هرچه‌ زودتر آغاز شود. در صورتی‌ كه‌ درمان‌ مصرف‌ بیش‌ از حد استامینوفن‌ ظرف‌ ۲۴ ساعت‌ اول‌ آغاز نشود، ممكن‌ است‌ نتوان‌ از آسیب‌ كبدی‌ یا مرگ‌ جلوگیری‌ كرد.
● اطلاعات‌ دیگر
اشكال‌ ژنریك‌ استامینوفن‌ ارزان‌تر از انواع‌ تجاری‌ هستند و در اكثر موارد به‌ همان‌ اندازه‌ مؤثرند. فراورده‌های‌ استامینوفن‌ طولانی‌اثر گران‌تر می‌باشند، ولی‌ ممكن‌ است‌ مصرفشان‌ راحت‌تر و مناسب‌تر باشد
دكتر شهرام علاء (متخصص كلینیكال فارماسی)
منبع : سایت دکتر ظهرابی