اهداف و انگیزه های ازدواج و تشکیل خانواده

ازدواج سنگ بنای تشکیل خانواده است، لذا آن را رابطه ای دینی و قانونی تعریف می‎کنند که مرد و زن را برای مشارکت همیشگی در زندگی به هم می پیوندد.
کسی بر گرفت از جهان کام دل
که یکدل ُبوَد با وی آرام دل
در ایران ازدواج کاملاً مذهبی انجام می‎گیرد. عاقد خطبه دینی می‎خواند و عقد را جاری می‎کند و این امر را در اسناد رسمی ثبت می نمایند و ضوابط و شرایط را در عقد نامه می‎نویسند. در امر ازدواج و تشکیل خانواده در جامعه‎های گوناگون، اهداف و انگیزه های متعددی وجود داشته است. در مکتب اسلام این اهداف و انگیزه ها بدین قرار ذکر شده است :
کسی بر گرفت از جهان کام دل که یکدل ُبوَد با وی آرام دل
ازدواج سنگ بنای تشکیل خانواده است، لذا آن را رابطه ای دینی و قانونی تعریف می‎کنند که مرد و زن را برای مشارکت همیشگی در زندگی به هم می پیوندد.
در ایران ازدواج کاملاً مذهبی انجام می‎گیرد. عاقد خطبه دینی می‎خواند و عقد را جاری می‎کند و این امر را در اسناد رسمی ثبت می نمایند و ضوابط و شرایط را در عقد نامه می‎نویسند. در امر ازدواج و تشکیل خانواده در جامعه‎های گوناگون، اهداف و انگیزه های متعددی وجود داشته است. در مکتب اسلام این اهداف و انگیزه ها بدین قرار ذکر شده است :
۱) ایجاد کانون آسایش و آرامش برای زن و مرد:
یکی از مهمترین و شاید اولین انگیزه ازدواج براساس این مکتب، ایجاد کانونی است که در آن زن و مرد احساس آرامش کنند. زیرا زنان آرامش دهنده روانی مردانند و زن و مرد به دوستی با هم نیازمندند.
در قرآن کریم آیه ۲۱، سوره روم خداوند می فرماید:
از نشانه های او (خدا) این است که از خود شما برایتان همسرانی آفرید تا در کنار آنها آرام گیرید و میان شما دوستی و صمیمیت به وجود آورد. به راستی برای مردمی که بیندیشند در این کارنشانه هایی است. "
۲) حفظ عفت و پاکدامنی:
پیامبر اکرم (ص) می فرماید: " آن کس که ازدواج کند نیمی از دینش را حفظ کرده است و بر اوست که نصف دیگر را از خطر دور بدارد ."
۳) دوستی، محبت و عشق:
از محبت نار نوری می شود وز محبت دیو حوری می شود
روان شناسان یکی از نیازهای اساسی و مهم آدمی را نیاز به محبت ذکر کرده اند. آدمی در هر سن و مرحله‎ای از حیات خویش به محبت احتیاج دارد و علاقه‎مند است که دیگران او را دوست بدارند و به او مهر بورزند.
یکی از راه های مهم و مؤثر ابراز مهر و محبت و برقراری دوستی بین زن ومرد، ازدواج است. آثار محبت و تبدیل آن به عشق و علاقه وافر و همبستگی عمیق روانی و عاطفی، پیوند زن و مرد را تحکیم بخشیده، فضای خانواده را به فضایی صمیمی، گرم، پرطراوت، شاداب و بالنده مبدل می‎کند.
محبت کردن و محبت دیدن، رضایت خاطر پدید می‎آورد و تعادل روانی زن و مرد را ممکن می‎سازد. محبت صفا دهنده وجود است و شفابخش دردها.
۴) برقراری تعادل در وجود آدمی، تأمین سلامت جسم و روان، رهایی از تنهایی
یکی از انگیزه‎های مهم ازدواج تأمین سلامت جسم و روان زن و مرد از طریق ارضای احتیاجات جسمانی و روانی است . نیاز به امنیت خاطر، نیاز به معاشرت، نیاز به درددل، نیاز به تغذیه و ... که اگر به درستی و به موقع ارضاء نشوند و از جاده اعتدال خارج گردند، نابسامانی‎ها و زیان‎های فراوانی را در زندگی فردی و اجتماعی پدید می‎آورند. لذا ازدواج از عوامل مهم و مؤثر در ایجاد آرامش و سکون آدمی و سبب اساسی تعادل وجود است.
ازدواج به زندگی زن و مرد جهت می بخشد و مرد و زنِ نگران، مضطرب و سرکش را آرام ساخته، موجبات حفظ سلامت تن و روان آنان را فراهم می کند.
خودداری از ازدواج و در نتیجه عدم ارضای پاره ای از نیازهای آدمی ممکن است زمینه اختلالات عاطفی و بیماری های جسمانی و روانی را مساعد سازد و خروج از اعتدالِ وجود را ممکن نماید.
۵) کمک به رشد و تکامل یکدیگر
یکی دیگر از انگیزه‎های ازدواج کمک به رشد و تکامل زن و مرد است. زیرا محیط گرم و صمیمی و فضای پر مودت و محبت خانواده فرصتی برای تبادل اندیشه ها، رشد اجتماعی، فرهنگی و اخلاقی زن و شوهر و دیگر اعضای خانواده است.
در سازمان خانواده، افراد تحت تأثیر دانش‎ها، بینش‎ها و دیدگاه‎ها و مهارت‎های یکدیگر هستند. در این فضا پاره‎ای از استعدادهای زن و مرد و دیگر اعضای خانواده شکوفا می‎گردد، احساس و قبول مسئولیت و رشد اجتماعی ممکن می شود و تعامل حاکم بر این فضا به رشد شخصیت افراد کمک می‎کند.
۶) داشتن فرزند و یا فرزندانی سالم و شایسته:
میل به داشتن فرزند و تداوم نسل، از انگیزه ها و اهداف مهمی است که همواره در دوره های مختلف تاریخی موجب ازدواج و تشکیل خانواده شده است.
در قرآن کریم آمده است که:
" پدید آورنده آسمانها و زمین، برای شما از جنس خودتان همسرانی آفرید و از چارپایان جفتها، تا بر شمار شما بیفزاید. هیچ چیز مانند او نیست و اوست شنوایی بینا. "
● وظایف و کارکردهای اساسی خانواده
با توجه به این‎که خانواده یکی از تأسیسات اجتماعی است که در دوره های مختلف تاریخی و در جوامع گوناگون وجود داشته و هم اکنون نیز به صورت هسته‎ای گسترش یافته، دارای کارکردهای مختلفی است. در جامعه های گوناگون، این کارکردها و وظایف به دلایل فرهنگی، مذهبی، اجتماعی و اقتصادی یکسان نیست.
اهم این کارکردها عبارت است از:
۱) همکاری در امور تولیدی و اقتصادی خانواده
۲) همفکری و همکاری در امور مربوط به تغذیه و بهداشت و دیگر کارهای خانه
۳) تکمیل و تکامل زن و شوهر و دیگر اعضای خانواده و کمک به رشد اخلاقی، اجتماعی و عقلانی یکدیگر
۴) تولید مثل و داشتن فرزند
۵) ارضای تمایلات عاطفی
۶) تأمین امنیت روحی اعضای خانواده
۷) پرورش و آموزش کودکان و نوجوانان

منبع : ایرانیان انگلستان