سیاست فرهنگی نظام

اهمیت جایگاه فرهنگ در همه نظام‌ها بویژه در نظامی که مبتنی بر فرهنگ دینی است و رسالت تغییر فرهنگ را نیز به دوش می‌کشد بسیار بالاست.
هوشیاری و نگاه جامع‌الاطراف به مسئله فرهنگ می‌طلبد تا سیاست‌های فرهنگی معطوف به رسالت تاریخی باشد که انقلاب آن را به دوش می‌کشد. نظام جمهوری اسلامی با طرح نیابت از امام معصوم شکل گرفت و مهمترین رسالت خود را نیز تمهید و آماده‌سازی انقلاب جهانی آن حضرت می‌داند.
حضرت امام خمینی(ره) فرمود:
“رهبر همه ما و شما وجود مبارک بقیه‌الله است” (صحیفه نور، ج۱۴، ص ۹۴)
“ما منتظران مقدم بارکش، مکلف هستیم تا با تمام توان کوشش کنیم تا قانون عدل الهی را در این کشور و عصر پیاده کنیم” (همان، ج۱۵، ص ۲۲)
ان‌شاءالله اسلام را آن‌طور که هست در این مملکت پیاده کنیم و مسلمین جهان نیز اسلام را در ممالک خود پیاده کنند. و دنیا دنیای اسلام باشد و ظلم و جور از دنیا برطرف بشود و مقدمه‌ای باشد برای ظهور ولی‌عصر ارواحنا له الفدا‌(همان، ج۱۵، ص ۱۷۰)
“سیاست فرهنگی، سیاست انقلابی است. انقلاب اسلامی بدین معناست که فرهنگ اسلامی در کلیه شئون فردی و اجتماعی این کشور اصل وپایه و مبنا قرار گرفته است. بنابراین نباید فراموش کرد که انقلاب اسلامی حقیقتا انقلاب فرهنگی است.” (اصول سیاست فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، پایگاه شورای عالی انقلاب فرهنگی)
سیاست فرهنگی جمهوری اسلامی متخذ از جهان‌بینی وانسانشناسی اسلامی است. (همان)
با توجه به سیاست‌های مصوب و فرمایشات بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران طراحی مهندسی فرهنگی نظام با توجه به بن‌مایه غنی فکری فرهنگی از قبیل غدیر، عاشورا و ظهور باید صورت گیرد که با تحلیل ارائه شده از چرایی و چگونگی این حوادث مهم در نوشتار حاضر می‌توان راهبرد اساسی بسط عقلانیت دینی را مطرح کرد که رئوس اساسی آن را این‌گونه می‌توان ذکر کرد.
الف) ایجاد و بسط فرهنگ معنویت و ارتباط با خدا
فرهنگ دعا و ارتباط انسان بویژه نسل جوان با خدا گام اساسی در تحقق عقلانی دینی است. مدیریت فرهنگی کشور باید حداکثر بهره‌وری از ماه‌های رمضان و محرم و اماکن مذهبی بنماید. وبسط فرهنگ دعا در اندیشه و احساس باید توامان صورت پذیرد و جریان تولی و تبری عقلانی و به دور از خرافه و پیرایه مسیر صحیح را بپیماید.
استفاده از ظرفیت آکادمیک کشور، مجلات علمی و عرصه‌های هنر (صدا و سیما، سینما و...)گام موثری محسوب می‌شود که نمونه‌هایی از آن را در برنامه‌ سالهای اخیر با وجود اشکالاتی شاهد بودیم.
ب) ایجاد نهضت تولیدعلم و جنبش نرم‌افزاری
سیره امامان این نکته را می‌آموزد که تمدن اسلامی باید مبتنی بر عقلانیت دینی و بسط آموزه‌های وحیانی باشد. بدون تولید علم با محوریت آموزه‌های وحیانی و با سر سفره غیرنشستن بنیان رفیع تمدن اسلامی را بر شالوده‌های پوسیده علوم غربی بویژه در حوزه علوم انسانی بنا نهد. خیزش مبارکی که بعد ازدفاع مقدس در این عرصه باهدایت مقام معظم رهبری ایجاد شده باید براساس عقلانیت دینی تداوم یابد. اگر به نحو مشخص و نمونه قابل درک بخواهیم مثال بیاوریم تولید علوم انسانی براساس بینش عمیق وحیانی به انسان و تداوم و جریان او خلق مکاتب فکری و سیستم‌های اجتماعی که در “مکتب اقتصادی دینی” نمونه آن گذشت.
ج) حرکت در برابر نهضت ترجمه
بومی‌سازی علوم و هدایت افکار و اندیشه‌های وارداتی نیز به‌عنوان گام سوم رشد و بلوغ اجتماعی در مسیر عقلانیت دینی تحلیل و ارزیابی می‌شود. تجلیل از عالمان و فرهیختگان علمی کشور بخصوص در حوزه فلسفه و علوم اجتماعی در عرصه تولید علم و پژوهش و بخصوص جوانان که در سیره امام صادق نسبت به شاگردان جوان از قبیل هشام مشهود است؛ یکی از روش‌های مهم نهادینه کردن فرهنگ تولید علم است و البته تجلیل نیز از نوع سخت‌افزاری و صوری باید تغییر شکل داده و به صورت جدی و حیاتی در عرصه مدیریت کشور ظهور یابد.
حرکت دستگاه‌های تقنینی و اجرایی کشور به سمت استفاده از نظرات تولیدشده تجلیل واقعی و عملی عالمان در جامعه است.
حساسیت به علوم وارداتی که در نظام آموزش عالی و عرصه‌های دانشگاهی مورداستفاده است و میدان دادن به اساتید معتقد، زنده کردن و فعال‌سازی کرسی‌های نقد و نظریه‌پردازی در محیط علمی دانشگاهی دیگر سیاست لازم در این عرصه است.
● نتیجه:
این تحلیل فارق اصلی عاشورا و ظهور را ولایت‌پذیری جامعه ارزیابی کرد و تلاش امامان نیز حرکت دادن جامعه به سمت عقلانیت دینی بود و تبیین شد که عقلانیت دینی برخلاف عقلانیت سکولار از مولفه‌های دیگری شکل می‌یابد و براین اساس رسالت اصلی انقلاب نیز بسط عقلانیت دینی است که از طریق
الف) ایجاد وگسترش فرهنگ دعا و تضرع
ب) ایجاد نهضت تولید علم
ج) اتخاذ راهکار مناسب برای مدیریت نهضت ترجمه و هدایت افکار وارداتی قابل تحقق خواهد بود.

حجت‌الاسلام و المسلمین سعدی

منبع : روزنامه رسالت