سه شنبه, ۲۵ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 14 May, 2024
مجله ویستا
خــــــــر زهره
ـ نام علمی: Nerium oleander
ـ نامهای انگلیسی:Oleander, Rose bay, Rose laural, South sea rose
ـ نام های فارسی: خرزهره، جاروجور، گیش، کیش، ژاله، شبرنگ
خرزهره گیاهی است چند ساله که به صورت بوته ای و یا درختچه می روید. این گیاه که بومی مناطق مدیترانه ای است، به عنوان گیاه زینتی در بسیاری از نقاط دنیا کاشته می شود. خرزهره در تمام طول سال سبز بوده و دارای رشد سریعی است بطوری که معمولاً هر سال یکبار هرس می شود. برگ های آن سبز تیره با قوامی چرمی و رگبرگ های واضح، باریک، نیزه ای کشیده به طول ۱۰ تا ۲۰ سانتی متر هستند. گلها به رنگ های متنوع و در فصول گرم ظاهر می شوند. رنگ گلها سفید، صورتی، قرمز و رنگ های حد واسط است. میوه ی گیاه باریک و قلمی است و پوشش غلاف مانند آن حاوی تعداد زیادی دانه با موهای ابریشمی است. این گیاه در بسیاری از مناطق ایران کاشته می شود و در برخی نواحی نیز به صورت خودرو یافت می شود.
گونه دیگری از خرزهره به نام (N.odorum) N.indicum که به خرزهره معطر معروف است نیز در نواحی ایلام، لرستان، فارس، چهارمحال و بختیاری، کرمان، بلوچستان و نواحی جنوب یافت می شود. این گونه شبیه خرزهره معمولی است با این تفاوت که رگبرگهای فرعی آن سبز – خاکستری هستند و متمایز از سایر رگبرگها می باشند. گلهای آن نیز سفید و کمی معطر هستند.
تمام قسمتهای خرزهره شامل برگ، گل، دانه، ساقه، پوست، ریشه . شیره آن سمی و حاوی گلیکوزیدهای قلبی می باشند. با این حال دانه های گیاه دارای بیشترین غلظت از این گلیکوزیدها بوده و در نتیجه سمی تر هستند به طوری که خوردن چند عدد از آنها می تواند به مرگ افراد منجر شود. پس از خشک شدن سمیت خرزهره حفظ می شود. این گیاه حتی پس از جوشانده شدن نیز همچنان سمی باقی می ماند. همچنین بخار و دود حاصل از سوختن شاخ و برگ گیاه حاوی گلیکوزیدهای کاردیوتوکسیک می باشد. گلیکوزیدهای قلبی خرزهره از دسته کاردنولیدها و شامل اولئاندرین (Oleandrin)، نری این(Neriin)، دیژیتوکسی ژنین(Digitoxigenin)، نری آنتین(Nerianthin)، رزاژنین(Rosagenin) و نری انتوزید(Nerianthosidae) هستند. اولئاندرین احتمالاً مهمترین گلیکوزیدهای قلبی خرزهره است.
همچنین گلیکوزیدهای کاردنولید پرس کننده دستگاه اعصاب مرکزی شامل نری دیژینوزید (Neridiginoside)، نری زوزید(Nerizoside)، نری تالوزید(Neritaloside) و ادوروزید – اچ (Odoroside – H) از عصاره برگهای تازه خرزهره جدا شده و مورد شناسایی قرار گرفته اند.
خرزهره همانند بسیاری از گیاهان حاوی گلیکوزیدهای قلبی تلخ مزه است و معمولاً دامها تمایلی به خوردن آن نشان نمی دهند. با این حال در صورتی که برگهای گیاه خشک شده یا به دنبال هرس پژمرده شده باشند برای دامها مطبوع تر هستند و در صورت دسترسی آن را می خورند. همچنین پس از قرار گرفتن شاخ و برگ گیاه در آخور گاوها و مخلوط شدن آن با علوفه مورد تغذیه ی دام مسمومیت رخ می دهد. علاوه بر این، مسمومیت در دامهای مختلف به دنبال نوشیدن آبی که برگهای خرزهره در دامهای مسموم و شیروار از طریق شیر دفع می شوند و خوردن آن برای گوساله و یا انسان موجب مسمومیت می شود.
مسمومیت با خرزهره در انسان به فراوانی اتفاق می افتد و در بعضی از کشورها یکی از علتهای عمده مسمومیت گیاهی در انسان محسوب می شود. بلع تصادفی برگ، گل و یا دانه های گیاه توسط کودکان، خوردن برگ و یا جوشانده آن برای خودکشی، استفاده از قسمتهای مختلف گیاه به عنوان گیاه دارویی از جمله برای سقط جنین، مصرف عسلی که از گلهای گیاه به وسیله زنبور فراهم شده است، استنشاق دود و بخار ناشی از سوختن شاخ و برگ خرزهره، خوردن گوشتی که با استفاده از ترکه های این گیاه به جای سیخ کباب شده است، خوردن سوپی که با ترکه های خرزهره به هم زده شده است و یا خوردن حشراتی که قبلاً از خرزهره تغذیه کرده اند از مواردی می باشد که به مسمومیت در افراد و در مواردی به مرگ آنها منجر شده است.
خوردن یک برگ و یا ۸ تا ۱۰ عدد از دانه های خرزهره توسط انسان بالغ می تواند منجر به مرگ شود. مقدار کشنده برگ خرزهره برای گاوها ۵۰ تا ۱۱۰۰، برای تک سُمی ها ۳۰و در گوسفند ۱۱۰ میلی گرم برای هر کیلو وزن بدن گزارش شده است.
سجاد جلال بدیعی
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران آمریکا مجلس شورای اسلامی رهبر انقلاب قوه قضاییه مجلس صادق زیباکلام شورای نگهبان دولت سیزدهم انتخابات مجلس مجلس دوازدهم انتخابات
تهران هواشناسی پلیس بارش باران شهرداری تهران فضای مجازی قتل سیل حج تمتع سازمان هواشناسی سلامت زلزله
قیمت دلار قیمت خودرو خودرو قیمت طلا سایپا بورس بازار خودرو بانک مرکزی مسکن حقوق بازنشستگان گاز دلار
همایون شجریان نمایشگاه کتاب فردوسی کتاب نمایشگاه کتاب تهران شاهنامه سینمای ایران نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران تلویزیون دفاع مقدس سریال رضا عطاران
دانشگاه تهران تحقیقات و فناوری
اسرائیل رژیم صهیونیستی غزه فلسطین جنگ غزه حماس روسیه افغانستان ترکیه نوار غزه طوفان الاقصی اوکراین
استقلال فوتبال پرسپولیس فولاد خوزستان لیگ برتر لیگ برتر ایران مهدی طارمی فولاد رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران بازی باشگاه استقلال
هوش مصنوعی اینترنت گوگل تبلیغات شفق قطبی نوآوری ناسا اپل دبی
خواب سلامت روان شیر تجهیزات پزشکی زوال عقل کاهش وزن درمان ناباروری واکسن