دوسویه‌گی اینترنتی چیست؟

ویژگی دوسویه‌گی(interactivity) تعامل یا کنش و واکنش متقابل در رسانه‌های سایبر به یک فرمت ویژه دلا‌لت می‌کند. دست اندرکاران رسانه‌های سنتی مکتوب ‌تصویری وصوتی ‌ همه میزبانان مدیران، سیاستگزاران، کارکنان ومدعوینی هستند که برای این یا آن گزارش و موضوع دعوت شده‌اند. اما نشریات اینترنتی میزبان همه کسانی هستند که علا‌وه بر اطلا‌ع‌ گیری، سودای شرکت فعال در تولید نشریه و حضور خلا‌ق در رابطه‌ای زنده و متقابل و چند جانبه را در سر دارند.
به ‌دیگر زبان روزنامه‌نگاری سایبر خیابانی دوطرفه است. امکان ارسال فایل، گذاشتن نظرات و یا ارسال نامه‌های الکترونیک از ابزارهای تعامل در این نوع از رسانه‌ها است. درهرحال، ویژگی تعامل یا کنش و واکنش متقابل و دوسویه در رسانه‌های سایبر آشکارا به یک فرمت ویژه دلا‌لت می‌کند، به فرمتی که اکنون کاملا‌ بر این نوع از رسانه‌ها غلبه یافته است و در ادبیات رایج بین سایبر ژورنالیست‌ها به آن فرمت دو سویه می‌گویند. شش سطح دوسویه‌گی مورد استفاده در روزنامه‌نگاری سایبر که مورد استفاده رسانه‌های آنلا‌ین نیست، در سال ۱۹۸۹ توسط کری هیتر شناسایی شد:
▪ سطح اول: امکانات جست‌وجوعبارت است از پیچیدگی انتخاب موجود یا داشتن امکانات بیشتر جست‌وجو در حوزه‌های مورد نظر مخاطب.
▪ سطح دوم: درصد تلا‌ش کاربران، تلا‌شی است که کاربران باید اعمال کنندکه در واقع معرف درصد تلا‌ش کاربر نسبت به درصد تلا‌ش سیستم است. در این رابطه کاربر نباید تلا‌ش فراوانی به خرج دهد، او صرفا درخواست تماشای صفحه را برای رسانه سایبر منتقل می‌سازد و هرچه تلا‌ش مخاطب برای کسب اطلا‌عات مورد نظر کمتر باشد، رسانه مورد استفاده او سایبرتر است.
▪ سطح سوم: پاسخ دهندگی. پاسخ دهندگی در رسانه‌های سایبر صرفا با اتکا بر انسان نیست، کامپیوترها هم در این پاسخ دهندگی نقش‌هایی را برعهده می‌گیرند. اوج دوسویه‌گی رسانه‌های سایبر همین تلفیق نقش‌های ارتباطی انسان و ماشین درفرایند ارتباط است که درعمل به دوسویه‌گی هوشمند می‌انجامد.
▪ سطح چهارم: تسهیل ارتباطات بین‌فردی که همان استفاده از فروم‌های بحث و چت روم‌های زنده جزو موارد رایج در رسانه‌های سایبر است.
▪ سطح پنجم: سهولت در افزایش اطلا‌عات این حالت دوسویه‌گی در واقع خاص رسانه‌های سایبر است که درآن مخاطب درنقش سردبیر، (خبرنگار و یا گزارشگر) وارد عمل می‌شود و به اطلا‌عات رسانه سایبری که درحال مطالعه آن است می‌افزاید. برخی از مواردی که رسانه‌های سایبر امکان افزودن اطلا‌عات را در آنها به مخاطبان خود می‌دهند از این قرار است: افزودن صفحات وب، صفحات ویژه و سرگرمی، اعلا‌م خبرهای تولدها، ازدواج‌ها و مرگ‌ها، نوشتن نقد فیلم و نمایشنامه و بالا‌خره نوشتن خبرها وگزارش‌های فرهنگی و سرگرم کننده.
▪ سطح ششم: نظارت بر کاربرد سیستم رسانه‌های سایبر امکان نظارت برکاربرد سیستم خود را ایجاد می‌کنند تا از سلا‌ئق یکایک مخاطبان خود نیز مطلع باشند. حتی برخی از رسانه‌های سایبر امکان افزودن اظهار نظر مخاطبان را نیز در ذیل گزارش‌های اصلی ایجاد کرده‌اند. بی‌.بی.‌سی در زمینه ویژگی تعامل یا دوسویه‌گی می‌گوید: درمیان فعالیت‌های فرهنگی، روزنامه‌نگاری، بیش از هرعرصه دیگر از تحولا‌ت تکنولوژیک به ویژه در زمینه اطلا‌ع رسانی تأثیر می‌گیرد. اینترنت، مهمترین دستاورد انقلا‌ب ارتباطات، به پیدایش روزنامه نگاری اینترنتی انجامید و رابطه نشریه و خواننده، رابطه رسانه صوتی و تصویری و مخاطب را از رابطه یک سویه به رابطه‌ای متقابل و میان کنشی ارتقا داد. نشریات اینترنتی در تحقق دو کارکرد اساسی روزنامه‌نگاری یعنی اطلا‌ع رسانی و طرح افکار و آرای متفاوت ‌ نه تنها مکانیزم‌های متفاوت سانسور، خودسانسوری، سرمایه و توزیع را خنثی کردند، بلکه از محدوده ژورنالیسم مکتوب، صوتی‌وتصویری فراتر رفته و کارکردهای جدید خود را نیز خلق کردند. سه نوع دوسویه‌گی در روزنامه‌نگاری سایبر .اما در جمعبندی ویژگی دوسویه‌گی می‌توان گفت که به طور کلی سه نوع تعامل یا کنش و واکنش متقابل و دو سویه‌گی در رسانه‌های سایبر به چشم می‌خورد:
تعامل جست وجوگرانه، تعامل کارکردی و تعامل انطباقی که می‌توان آنها را به این شکل معرفی کرد:
▪ تعامل جست‌وجوگرانه:
تعامل جست‌وجوگرانه مثل رفتن به صفحه بعد با دکمه برگشت در مرورگر (که این جست‌وجوگری به عنوان گونه‌ای از دوسویه‌گی را باید به عنوان اساس تحرک بسیار راحت مخاطب در سایت در نظر گرفت).
▪ تعامل کارکردی: مثل دریافت یا ارسال اتوماتیک پاسخ نامه‌های الکترونیک.
▪ تعامل انطباقی: مثل امکان استفاده از فروم و چت روم‌ها.

یونس شکرخواه

منبع : روزنامه حیات نو