سحابی مرداب

سحابی مــرداب ، یكی از معروفتـرین سحابــی های تابستانی است كه در صورت فلكی قوس قرار دارد . این سحابی در سال ۱۷۴۷ توسط لی. جنتل كشـــف شد .غالبا در مورد سحابی های پراكنده ، ابتدا خوشـه ستاره ای جوان تشكیل شده از مواد سحابی كشف می شود. در مورد سحابی مرداب نیز ابتدا خوشه باز و جوان NGC ۶۵۳۰ در نیمه شرقی M ۸ كشف شد .این كشف توسط هودییرنا ( ۱۶۵۴ ) روی داد . سالها بعد فلامستید آن را به طور مستقل كشف كرد ( ۱۶۸۰ ) . چارلز مسیه در ۲۳ می ۱۷۶۴ خوشه ستاره ای و سحابی مرداب را در كنار ستاره ۹- قوس رصد كرد و آن را در فهرست خود قرار داد . در فهرست وی ، سحابی مرداب هشتمین جرم آسمانــی است و از این رو به آن M ۰۸ گفته می شود . او M ۰۸ را سحابی درخشان ، در نزدیكی تعداد زیادی ستاره و یك خوشه باز توصیف نمود.
مطابق نظر كنث گلین گستردگی سحابی مرداب ۹۰*۴۰دقیقه قوسی است و با در نظر گرفتن فاصله ۲۰۰۵ سال نوری آن از ما باید قطر واقعی اش حدود ۱۴۰*۶۰ سال نوری باشد . در منابع دیگر ، فاصله آن مقادیر مختلفی از ۴۸۵۰ تا ۶۵۰۰ سال نوری ذكر شده است . اما ، دیوید ایچر در مقالع ژولای ۱۹۹۶ مجله Astronomy فاصله ۲۰۰۵ را تائید می كند . NGC ۶۵۳۰ خوشه باز و جوانی در جلوی سحابی مرداب محسوب می شود .این خوشه نسبتا غنی ، شامل ۵۰ تا ۱۰۰ ستاره است .سن آن ۲میلیون سال تخمین زده شده است و درخشان ترین ستاره آن از قدر ۶/۹+ می باشد . یكی از نكات بسیار جالب سحابی مرداب ، وجود سحابی تاریكی با قطر حدود هزار واحد نجومی در آن می باشد . این گویچه تاریك در كاتالوگ سحابی های تاریـــك بارنارد فهرست سحابی مرداب شده است و به آنB ۸۸ )۸۸ Barnard )گفته می شود. در درخشانترین بخش سحابی مرداب ، ناحیه قابل توجهی قرار دارد كه به دلیل شكل ظاهریش به سحابی ساعت شنی ۱ معروف است . سحابی ساعت شنی توسط جان هرشل كشف شد .در واقع این ناحیه محل شكل گیری ستارگان درخشان است كه باعث برانگیختگی مــواد اطرافش می شود . بارز ترین ستـاره این ناحیه ستاره هرشــل خوشه باز NGC ۶۵۳۰ ۳۶ ( قدر ۹/۵+،رده طیفیO۷ ) است . در محدوده اطراف سـحابی مرداب ، درخشانترین ستاره ، ۹ـ قوس است . این ستاره قدر ششم از رده طیفی O۵ است .

سهیل خوشبین فر

منبع : فصلنامه شباهنگ