جهانی شدن صنعت خودروسازی

پس از جنگ سرد و شروع انقلاب اطلاعاتی و مباحث جهانی شدن اقتصاد بین‏الملل، این صنعت نیز مانند دیگر صنایع دچار تغییرات در سطح بین‏المللی شد و با توجه به تاثیرات مستقیم و غیرمستقیم جهانی شدن، صنعت اتومبیل‏سازی نیز به بازسازی ساختاری به صورت جهانی پرداخت. تغییرات ناشی از جهانی‏سازی ابتدا در بخش‏های مالی و اقتصادی و سپس در صنایع ارتباطات و نوآوری اطلاعات بروز كرد هم‏اكنون صنایع خودروسازی در جهان نیز از این تغییرات مستثنی نیستند. امروزه صنعت خودروسازی به خصوص در كشورهای پیشرفته، به یك صنعت ملی تبدیل شده كه به موازات تجارت خودرو و كنترل آن، امنیت شغلی و نیروی كار كشورها از مباحث اصلی و مورد نزاع در سطح بین‏المللی است. استراتژی داخلی هر كشور درخصوص تولید خودرو دقیقا بر نحوه و چگونگی حضور صنعت خودروسازی آن كشور در سطح بین‏المللی مؤثر است. به عبارت دیگر قدرت رقابت كارخانه‏های تولید خودرو در سطح جهانی رابطه مستقیم با نحوه رقابت در بازارهای محلی آنها دارد.بنابراین رقابت اصلی در سطح منطقه‏ای بین كشورهای هر حوزه آغاز شده و در نهایت كسی می‏تواند در سطح بین‏المللی نیز در بازار رقابت حرف اول را بزند كه بتواند گوی سبقت را از دیگر رقبا در سطح منطقه‏ای برباید. علاوه بر این باید به این نكته نیز توجه كرد كه صنعت خودروسازی در برخی كشورها مثل ژاپن با سرعت تمام توانست به بازارهای منطقه‏ای خارج از محدوده خود مثل اروپا و امریكای شمالی وارد شود و همین امر موجب بروز اصلاحاتی در صنایع تولید خودرو در این مناطق شد. به عبارت دیگر می‏توان گفت جرقه‏های اصلی در جهانی‏سازی صنایع خودرو از همین تغییرات و اصلاحات نشات گرفته و به تدریج به یك ایده و تفكر اقتصادی در دهه ۹۰ تبدیل شده است. لازم به ذكر نیست كه تجارت جهانی و یا جهانی‏سازی تجارت به معنای گردش منابع مدیریتی (مردم، كالاها، پول و اطلاعات) با سرعت تمام و آزادانه خارج از مرزهای داخلی می‏باشد. فعالیت‏های اقتصادی خارج از چارچوب یك كشور و توسعه آن در تمامی بخش‏های جهان و حضور در بازارهای بین‏المللی از اصول اولیه جهانی‏سازی اقتصاد به شمار می‏رود. این روند به خوبی درخصوص صنایع خودروسازی قابل مشاهده است. توسعه تولیدات، حضور شركت‏ها و كارخانه‏های تولیدی در كشورهای مختلف، خرید و فروش قطعات مواد خام و تجهیزات بین كشورهای مختلف، گسترش نظام توزیع و فروش از محدوده منطقه‏ای به محدوده جهانی ازجمله شواهد روند جهانی‏سازی در صنعت خودروسازی به شمار می‏رود. به این نكته نیز باید توجه داشت كه تمامی این مراحل و روندها تحت یك استراتژی مدیریتی جهانی و به هم پیوسته است. جهانی‏سازی صنعت خودرو نه‏تنها موجب حضور تولیدكنندگان تجاری در بازار رقابت می‏شود بلكه شرایطی را برای كارخانه‏های خودروسازی ایجاد می‏كند كه آنها بتوانند با یكدیگر ادغام شوند تا حضور موثرتری در سطح بین‏المللی داشته باشند. در حال حاضر سازماندهی دوباره صنعت خودروسازی جهانی در حال توسعه و گسترش است در برخی موارد تمركز بر موازنه اقتصادی در سطح جهانی و جلب توجه عمومی به مواردی چون دایملر كرایسلر و رنو - نیسان صورت می‏گیرد. بعضی از كارخانه‏های تولیدی مثل هوندا نیز برای خود استراتژی خاصی را اتخاذ كرده‏اند تا بتوانند در سطح بین‏المللی وارد تجارت جهانی خودرو شوند. بنابراین می‏توان چنین نتیجه گرفت كه جهانی‏سازی دارای مسیر و روند یكنواخت و یكسانی نیست و كشورهای تولیدكننده خودرو توانایی حضور در این رقابت جهانی را به هر شكلی كه بخواهند، دارند. اما این نكته را نیز نباید فراموش كرد كه نزاع اصلی بین ۵ كارخانه تولید خودرو در سطح جهان وجود دارد به عبارت دیگر كارخانه‏هایی كه قدرت تولید سالانه ۴ میلیون خودرو را نداشته باشند امكان ادامه حیات در صحنه جهانی را نخواهند داشت و ناگزیر از ادغام یا حذف هستند. بنابراین سؤال اصلی در این خصوص این است كه آیا شما به اندازه كافی دارای قدرت هستید یا زیركی لازم را دارید تا بتوانید در این رقابت و بازار جهانی جایی برای خود بیابید؟ در هر حال به اعتقاد بسیاری، جهانی‏سازی صنایع وابسته به خودرو و خودروسازی در عین اینكه می‏تواند بازار رقابت را در سطح جهان دستخوش تغییر نماید، قادر است تا به هماهنگ نمودن استانداردهای جهانی نیز كمك كند. به عنوان مثال در زمینه سوخت خودروها می‏توان این مسأله را مشاهده كرد كه اغلب كارخانه‏های تولید موتور خودرو سعی دارند تا به موازات گسترش حضور در بازارهای جهانی در كیفیت قطعات و تجهیزات خودرو تولیدی نیز استانداردهای لازم را به دست آورند و امروزه ما شاهد تولید خودروهایی با آلودگی كمتر در اقصی نقاط جهان هستیم. نكته دیگر در بازار رقابت جهانی خودرو این است كه تعداد تولید خودرو در طی سال نمی‏تواند معیار مناسبی برای حضور فعال در این بازار باشد بلكه باید به توانایی توسعه و پیشرفت در تولید خودرو نیز توجه و دقت كافی داشت. امروزه ما در كشورهای آسیایی مثل چین و كره شاهد تغییر در ساختار مدیریتی و نحوه تولید خودرو هستیم.ایجاد مراكز تحقیقاتی و توجه به تحقیق و توسعه یكی از مهم‏ترین عوامل در بهبود كیفیت و پیشرفت در تولید خودروهای این كشورها است. این امر در كنار ادغام و واگذاری بخشی از سهام كارخانه‏های تولید خودرو در چنین كشورهایی گام‏های مثبتی به سوی جهانی شدن صنایع خودرو چین و كره به شمار می‏رود و دارای نقش اساسی در حضور و فعالیت به صورت جهانی در زمینه تولید و عرضه خودروهایی با كیفیت بالا و قابل قبول به این كشورهاست. رقابت اصلی بین تولیدكنندگان خودرو به سیستم تولید و استراتژی‏های تهیه قطعات بازمی‏گردد كه نقش مهمی در توسعه تولیدات خودرو بازی می‏كند. ازجمله سیاست‏های در پیش گرفته توسط برخی از كشورهای تولیدكننده در سطح جهان می‏توان به استفاده از نیروی متخصص، طراحی، بازاریابی مناسب و توانایی در ارائه محصولاتی كه رضایت مصرف‏كنندگان را جلب كند، اشاره كرد. امروزه توانایی در ایجاد هویت تولیدی، دنبال نمودن نظام تولید مناسب و قابلیت انعطاف‏پذیری و هماهنگی با نیاز بازار سرلوحه مدیریت شركت‏های تولید خودرو قرار گرفته است. در یك مقایسه بسیار مختصر مدل‏های مختلفی از پیوستن صنایع خودروسازی به نظام جهانی تجارت و اقتصاد وجود دارد. صنعت خودروسازی فورد كه در زمینه جهانی شدن گام‏های اولیه را برداشت نه به واسطه تعداد خودروهای تولیدی در سطح منطقه و جهان بلكه با استفاده از قابلیت‏های تغییرپذیری و تطابق با بازار منطقه‏ای و طراحی خودروهایی با توجه به نیاز مصرف‏كنندگان بود. از سوی دیگر ماتسودا روش دیگری را برای معرفی خود در سطح جهان و یافتن هویت جهانی ابداع كرد، این شركت با هدف استفاده از تنوع تولیدات و عرضه مدل‏های متنوع در كیفیت و كمیت‏های متفاوت ایجاد شده است اما حفظ و نگهداری چنین هویتی برای این شركت به مراتب دشوارتر خواهد بود. اما صنعت تولید خودرو ژاپن دارای توانایی‏هایی برای رقابت در سطح جهانی است و می‏تواند با ادغام و همگرایی بین تولیدكنندگان خودرو داخلی ضمن جلب رضایت مصرف‏كنندگان به دلیل پایین بودن قیمت عرضه خودروهای خود و استفاده مناسب از تكنولوژی روز در تولید قطعات و اجزاء خودرو و همچنین توجه به مسائل ایمنی و مصرف پایین خودروهای تولیدی نقش بسیار مهمی در بازار رقابت جهانی كسب نمایند. به هر حال باید به این نكته نیز توجه كرد كه صنعت تولید خودرو، صنعتی است كه به مصرف‏كننده آن بستگی زیادی دارد. مصرف‏كنندگان این وسیله از تولیدكنندگان درخصوص كیفیت بالای خودروهای تولیدی براساس تكنولوژی اطلاعاتی روز و گسترش فناوری‏های تجهیزات و ابزارهای تولید انتظار محصولی بهتر و مناسب‏تر دارند. كاهش قیمت‏ها از دیگر مواردی است كه صنایع تولید خودرو باید به آن توجه كنند تا بازار بیشتری را نزد مشتریان جهانی بتوانند كسب نمایند.به عبارت بهتر تقاضای جهانی برای وسائل موتوری رو به افزایش است لذا تولیدكنندگان خودرو باید با استفاده از شیوه‏های نوین در امر تحقیقات و توسعه، طراحی، مهندسی خودرو، جلب رضایت مصرف‏كنندگان و كاركنان خود سهم بیشتری از این تقاضای جهانی را به سوی خود جذب كنند. ادغام شركت‏های تولیدكننده خودرو این قابلیت را به تولیدكنندگان می‏دهد كه بتوانند با كاهش قیمت كم مهم‏ترین مسأله برای مصرف‏كنندگان جهانی است، حضور خود را بیشتر كنند. اتخاذ شیوه‏هایی چون ایجاد شبكه توزیع مناسب نیز از دیگر عواملی است كه ضمن حفظ سهم بیشتر در بازار آینده، حضور جهانی را نیز به دنبال خواهد داشت. مثال بسیار واضح و روشن از این نوع ادغام و ایجاد شبكه توزیع تركیب شركت دایملر با شركت كرایسلر می‏باشد. تركیب دو یا چند شركت این مزیت را نیز دارد كه صنعت تولید خودرو را به سوی استانداردهای جهانی سوق می‏دهد.
چشم‏انداز آینده
اگرچه صنعت خودرو با نوعی عدم قطعیت روبروست اما تا حدودی نیز قابل پیش‏بینی و آینده‏نگری است. در پایان این مطلب به برخی از این موارد اشاره می‏كنیم:
۱ - در آینده شاهد رقابت شدید بین اجزاء و رده‏های دوم و سوم كه واسطه‏های فروش خودرو هستند، می‏باشیم كه این امر با توجه به وجود شبكه جهانی اینترنت نیز بیش از پیش سخت‏تر و شدیدتر می‏شود.
۲ - در این رقابت تنها كسانی باقی می‏مانند كه بتوانند از تكنولوژی اطلاعاتی و قدرت مانور بیشتری برخوردار باشند.
۳ - فروش خودروهای دست دوم در سطح جهان افزایش می‏یابد.
۴- ارتباط بین مصرف‏كنندگان و تولیدكنندگان از طریق اینترنت و شبكه رایانه‏ای بیشتر می‏شود و خریداری از طریق این شیوه گسترش می‏یابد.
۵ - مصرف‏كنندگان قابلیت دریافت اطلاعات بیشتر از نوع محصولات و همچنین زمینه بیان تقاضاها و پیشنهادهای خود را می‏یابند.
و بالاخره احتمال خطر و ریسك در این صنعت بیشتر می‏شود اما مهم‏ترین خطر در این حوزه مقاومت در برابر تغییر خواهد بود. ×
× برای مطالعه بیشتر ر.ك. به: dossantos.cbpa.luisville.edu.cbpal.students.attens۳.index.html
اكبر ملكی زاده

منبع : مجله گسترش صنعت