بازار و شرکای متحد

کشورهای عضو اتحادیه اروپا آن‌قدر در اجرای سیاست حمل و نقل مشترک تعلل کردند تا آن‌که دادگاه عدالت اروپا آنها را وادار به اجرای این سیاست کرد. علی‌رغم تحولات مفید، هنوز کارهای زیادی باقی مانده است. با آن‌که قبلاً در عهدنامه‌ای که براساس آن اتحادیه‌ اروپا تأسیس شد، سیاست و خط‌مشی مناسبی برای حمل و نقل در اتحادیه اروپا پیش‌بینی شده بود، ولی این اتحادیه به تازگی آن را به مرحله اجرا گذاشته است و قبلاً بیشتر به ارتقاء و گسترش بازار عنایت داشت.
در عهدنامه روم در سال ۱۹۵۷ میلادی حمل و نقل همراه توسعه کشاورزی، رقابت و تجارت خارجی در میان اعضاء اتحادیه اقتصادی اروپا EEC (همان‌طور که در ابتدا به این عنوان نام‌گذاری شده بود) به‌عنوان سیاست مشترک مطرح شد. حمل و نقل، جزئی از بازار مشترک است که آزادی‌های مربوط به کالا، مردم، سرمایه و خدمات را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
تا سال ۱۹۸۳ میلادی عملاً هیچ اتفاق مهمی رخ نداد و تنها مورد قابل توجه انتشار تفاهم‌نامه سیاست حمل و نقل توسط کمیسیون اروپا در سال ۱۹۶۱ میلادی بود. از این‌رو پارلمان اروپا، شورای اروپا یا به عبارتی اعضاء اتحادیه اروپا را به اتهام فراموش نمودن طرح توسعه سیاست حمل و نقل اروپا، به ECJ (دادگاه عدالت اروپا) فراخواندند. دادگاه عدالت اروپا هم در حکم خود در ماه می سال ۱۹۸۵ میلادی اعضاء اتحادیه اروپا را محکوم کرد و از شورای اروپا خواست تا قانون واحد تبیین نماید.
وقتی کمیسیون اروپا بازار واحد اروپا را هم‌زمان با انتشار کتاب سفید و آزادسازی بازار حمل و نقل، مطرح نمود نقش مهمی نیز به حمل و نقل داده شد. اتحادیه اروپا در اواخر دهه ۸۰ تمرکز بر گسترش زیربنائی شبکه حمل و نقل اروپا را آغاز کرد. در پیمان ماستریخت در سال ۱۹۹۲ میلادی بر حاکمیت قانون در مراحل سیاست‌گذاری در حمل و نقل تأکید شد که در نهایت منجر به دخالت پارلمان اروپا و دولت‌های اروپائی در تصویب نهائی آن شد.
اتحادیه اروپا طرح‌های بزرگ و اهداف جاه‌طلبانه‌ای را در کتاب سفید ۲۰۰۱ خود در خصوص برنامه حمل و نقل در اروپا تعیین کرده و گرایش حمل و نقل جاده‌ای را به راه‌آهن برای مسافت‌های زیاد، ترویج نمود. این اتحادیه پیشنهادهائی برای تسریع در اجرای پروژه‌های زیربنائی حمل و نقل یکپارچه اروپائی را نیز مطرح نمود.
کمیسیون اروپا در گزارش ۲۰۰۶ میلادی مجبور به کاهش اهداف جاه‌طلبانه خود را شد. هم‌اکنون گسترش قسمت شرقی اتحادیه اروپا، فشار رقابت‌ها به دلیل جهانی شدن، افزایش قیمت نفت، پروتکل کیوتو و ترس از تروریسم اولویت‌ها را تغییر داده است. شایان ذکر است که کاهش آثار منفی حمل و نقل یکی از اهداف کمیسیون است و باید دقت کرد در عین حال گزینه آزاد نوع حمل و نقل نیز دچار محدودیت شود.
اتحادیه اروپا مبالغ زیادی را طی سال‌های اخیر در بخش حمل و نقل هزینه کرده است که اکثراً در طرح‌های گسترش یکپارچگی شبکه‌های حمل بوده است. اتحادیه اروپا بودجه‌ای معادل ۲/۷ میلیارد یورو برای شبکه حمل و نقل داخلی خود از سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۳ اختصاص داده است. تا قبل از این، حمل و نقل بین‌المللی دریائی همواره به‌صورت یک بازار غیرمنظم فعال بود.
اتحادیه اروپا سعی بر ایجاد راه دسترسی به بازار داخلی برای اعضاء خود، علی‌الخصوص پس از تکمیل بازار واحد اروپا در سال ۱۹۹۳ میلادی کرده است. امروزه اتحادیه اروپا بر اهداف امنیتی و رفع محدودیت از بازار و افزایش قدرت رقابت تمرکز دارد.
براساس گزارش‌های رسیده بازرسی‌های دقیق‌تر و ممنوعیت‌ تردد نفتکش‌های تک‌جداره در اتحادیه اروپا آغاز شد. هم‌چنین سیستم اطلاعات و اداره حمل و نقل دریائی نیز تشکیل شده است. آژانس ایمنی دریانوردی اروپا (Emsa) در سال ۲۰۰۳ میلادی در لیبسون پرتغال شروع به کار نمود. پارلمان اروپا پیش‌نویس پیشنهادی کمیسیون اروپا را در ژانویه ۲۰۰۶ رد کرد.
اتحادیه اروپا در سال ۱۹۵۵ میلادی، آزادسازی کشتیرانی داخلی را شروع کرد. تجارت ساحلی هم در سال ۲۰۰۰ مطرح شد. کمیسیون اتحادیه اروپا در نظر دارد مقررات آبراه‌های داخلی را با حمل و نقل درون شهری هماهنگ و ادغام نماید. از این‌رو این کمیسیون قصد دارد طرحی را با هدف بهبود ارتباطات میان جاده، دریا، راه‌آهن و رودخانه در سال جاری اجرا نماید و اشکال مختلف حمل و نقل را در چارچوب شبکه حمل و نقل واحدی گسترش دهد.
با وجود این‌که حرکت اتحادیه اروپا، به‌سوی راه‌آهن یکپارچه در شبکه مرزهای این قاره مشهود است ولی در این زمینه پیشرفت کمی به‌دست آمده است. شرایط دستیابی به شبکه راه‌آهن تک‌تک کشورها در سال ۲۰۰۱ در اولین بسته پیشنهادی تعیین شد. بازار راه‌آهن متحد و ایمنی مرزها و توانائی‌های ملی در بسته پیشنهادی دوم، منتشر شده در سال ۲۰۰۲ میلادی مورد تأکید قرار گرفته بود. مؤسسه ایمنی و اجرائی راه‌آهن اروپا که مرکز آن شهر لیون فرانسه است نیز تأسیس شد. سومین بسته پیشنهادی در سال ۲۰۰۴ میلادی به تقویت حقوق مسافران و ایجاد رقابت بیشتر انجامید. سیستمی برای صدور گواهینامه لوکوموتیورانان نیز معرفی شد. هماهنگی مقررات ایمنی و معرفی سیستم مدیریت ترافیک راە‌آهن ERMTS که سیستمی مدیریتی و رهبری برای شبکه راه‌آهن درون اروپا معرفی شده نیز در حال تکمیل است.
اتحادیه اروپا اقدامات وسیعی را برای رفع محدودیت‌ از صنعت هوانوردی در سال ۱۹۸۰ میلادی شروع کرد. در ۳ بسته پیشنهادی در سال‌های ۱۹۸۴ و ۱۹۹۰ و ۱۹۹۳ میلادی دستیابی به بازار، قیمت بلیت و مقررات صدور مجوز به همراه دیگر مقررات مورد نیاز وضع شده بود.
هم‌چنین از سال ۱۹۹۹ میلادی مشغول کار برای وضع یک قانون جامع هوانوردی در اروپاست. یکی از اهداف آن ایجاد بلوک‌های هوائی با پروازهای مطلوب و فراتر از مرزهای ملی است. سال گذشته نیز آژانس ایمنی هوانوردی اروپا (Easa) را در واکنش به حملات تروریستی یازدهم سپتامبر، تأسیس کرد. هم‌چنین پس از مذاکرات طولانی، اتحادیه اروپا یک موافقت‌نامه‌ای با آمریکا منعقد نمود که در آن اجازه فعالیت‌های بیشتر هوائی را صادر کرده است. این موافقت‌نامه‌ جایگزین قراردادهای قبلی کشورهای عضو این اتحادیه‌ با آمریکا خواهد شد.
تا قبل از سال ۱۹۹۳ میلادی موافقت‌نامه‌های دوجانبه یا مجوزهای خاص براساس سهمیه کشورها برای تعیین کرایه حمل، میان کشورهای اتحادیه اروپا لازم بود، ولی در سال ۱۹۹۳ میلادی از آغاز کار بازار واحد اروپا هر مؤسسه مجاز حمل و نقل در هر کدام از کشورهای عضو اتحادیه اروپا، نمی‌توانند کالای خود را به تمامی کشورهای این اتحادیه حمل نمایند. هم‌چنین تمامی محدودیت‌های کمی و قیمت‌گذاری در حمل و نقل بین مرزی خود را، هم‌زمان لغو کرد. در حال حاضر هنوز پاره‌ای استثنائی در کشورهای مجارستان و مالتا تا زمان انقضای قراردادهای آنها، باقی مانده است. جنگ قیمت و افزایش کرایه حمل از زمان گسترش اتحادیه اروپا با ۰۱ عضو در سال ۲۰۰۴ میلادی بیشتر شده است. مقررات مربوط به ساعت کار و استراحت رانندگان نیز منضبط و هماهنگ شده است.

مترجم: اصغر نیک‌عهد
منبع: International Transpirt

منبع : ماهنامه پیام دریا