ارتباط سحرآمیز ایمان و درمان

کاری نساخت ناله کزو خوش کنم دلی
هان ای دعای نیمه شبی، دست، دست تست (ولی دشت‏بیاضی)
پندار همگان مبنی بر این‏که ایمان و اعتقادات مذهبی قادرند در بهبود جسمی و روحی افراد ثمربخش باشند، پدیده جدیدی نیست. زیرا ما آشکارا شاهد بوده‏ایم که ایمان قلبی و خالصانه کسی که دچار یک بیماری کشنده و مهلک است، چگونه توانسته جان او را به شیوه‏ای اعجازآمیز از مرگ حتمی برهاند. حتی بسیار مشاهده شده که ایمان و اراده راسخ و استوار یک بیمار توانسته، به رغم دیدگاه پزشکان، او را چند سالی فزون‏تر زنده نگهدارد. پهنه‏ای که دانش از پاسخش درمانده وناتوان است.
دکتر «دیل ای. میتوس‏» دانشیار پزشکی مرکز پزشکی دانشگاه جورج تاون در واشنگتن دی سی می‏گوید: «به عقیده من، می‏توانیم ثابت کنم که ایمان قوی به پروردگار، تاثیر مفیدی را داراست و اعتقاد مذهبی سالم و عبادت، قادرند حالات مردم را نیکوتر سازند.»
ایمان به انسان امید می‏بخشد و سبب تسلط وی بر خویشتن می‏شود، به طوری که قادرست تنیدگی و فشارهای روحی را تا سر حد امکان مهار سازد.
● دلایل منطقی
رابطه ایمان و تندرستی تا چه حد منطقی و متقاعد کننده‏اند؟ پژوهشگران پس از بررسی و مطالعه فراوان به روابطی میان تعهدات مذهبی و زندگی در دراز مدت دست‏یافته‏اند. از قانع کننده‏ترین آن‏ها می‏شود موارد زیر را یادآوری کرد:
بر پایه پژوهش‏هایی که بر روی ۵۲۸۶ تن کالیفرنیایی انجام شده میزان مرگ و میر در بین کسانی که عضو کلیسا بوده و پیوسته در مراسم مذهبی این عبادتگاه شرکت می‏کرده‏اند به مراتب کمتر از آن گروه مردمی است که هرگز به کلیسا گام ننهاده‏اند و نسبت‏به انجام فرایض دینی بی‏توجه بوده‏اند. گفتنی است که آمار یادشده، بدون در نظر داشتن عوامل خطرآفرینی همچون استعمال دخانیات، فربهی، عدم تحرک و... برآورده شده است.
در ۷ از ۸ مورد بیماری سرطان، ۴ از ۵ نمونه بیماری پرفشاری خون، ۴ از ۶ مورد بیماری‏های قلبی و ۴ از ۵ مورد سلامتی عمومی، آن‏هایی که به تعهدات مذهبی پای‏بند بوده‏اند، نشانه‏های امراضشان ناچیزتر یا پیامد مداوایشان ثمربخش‏تر بود.
تجزیه و تحلیل این پژوهش گویای آن است که آدمیانی که بیش‏تر به مذهب می‏گروند، کمتر به افسرده دلی و پریشان روزگاری، خودکشی، اعتیاد، مشروبات الکلی و یا سایر مواد مخدر گرایش می‏یابند.
«جفری اس. لوین‏» استاد پیشین دانشکده پزشکی ویرجینیای شرقی در نور فلک، طی بررسی‏های خویشتن به پیوند موجود میان سلامتی و مذهب پی برده است. تحقیقات مزبور روی کودکان و بزرگسالان پیروتستان‏های امریکا، کاتولیک‏های اروپا، بوداییان ژاپن و یهودیان اسرائیلی، همین‏طور کسانی که در دهه ۱۹۳۰ و ۱۹۸۰ زیسته‏اند و افرادی که دچار امراض حاد هستند، صورت گرفته است.
● چگونه دعا و نیایش شفابخش‏اند؟
نیروی سحر آفرین ایمان تا چه اندازه در سلامتی روانی و جسمانی انسان مفید و اثربخش است؟ پژوهندگان در این‏باره چند نظریه‏ای را مطرح ساخته‏اند که عبارتند از:
شرکت در مراسم مذهبی سبب ایجاد یک رابطه قلبی و صمیمانه با مردم می‏شود. بهره‏مندی اشخاص از پشتیبانی جامعه، خود می‏تواند راه حلی مؤثر و مستند در جهت دست‏یابی به تندرستی و طول عمر فزون‏تر به حساب آید.
ایمان به انسان امید می‏بخشد و سبب تسلط وی بر خویشتن می‏شود، به طوری که قادرست تنیدگی و فشارهای روحی را تا سر حد امکان مهار سازد. دکتر «هارولد جی. کدیینگ‏» رییس مرکز مطالعاتی مذهب، معنویت و تندرسی بخش پزشکی دانشکده داک، بر این عقیده است که: «پای‏بندی به یک نظام اعتقادی، افراد را توانا می‏کند تا امراض حاد و کشنده، درد و رنج‏یا اندوه از دست رفتن کسی را بهتر برتابند.
دکتر «هربرت بنسون‏» استاد دانشکده پزشکی هاروارد، می‏گوید: «دعا و نماز، دگرگونی چشم‏گیری در تن انسان پدید می‏آورد. وقتی مردم دست‏به دعا برمی‏دارند و عبادت می‏کنند، فشار خونشان به نحو محسوسی کاهش یافته، میزان سوخت و ساز (متابولیسم) بدن و تعداد ضربان قلب و تنفس آنان منظم می‏گردد و دچار حالتی می‏شوند که به «واکنش ناشی از آرامش‏» شهرت دارد: همچون از بر خواندن دعاهای کلیسای کاتولیک، همان مراحل رسیدن به «واکنش ناشی از آرامش‏» را در خود دارد. آن‏هایی بیش‏ترین بهره را از دعا می‏برند که یک جمله یا کلام مذهبی را برای تکرار برگزیده‏اند و بیش از دیگران به خدا ایمان آورده‏اند.»
● آیا دعای سایران هم شفادهنده بیماران است؟
پژوهشگران در مورد این مساله که آیا دعا و نیایش دیگران، قدرت شفابخشی دارد یا نه، دست‏به بررسی‏های دامنه‏داری زده‏اند. «بنسون‏» و همکارانش مشغول تحقیق روی پاره‏ای بیماران قلبی‏اند که تحت عمل جراحی قرار گرفته‏اند، در ضمن دکتر «متیوس‏» درباره بیماران مبتلا به روماتیسم مفصلی (آرتریت روماتویید) سرگرم مطالعه است. در واقع هدف ایشان این است که یافته‏های مورد بحث‏یک متخصص قلب موسوم به «راندولف بیرد» را که در سال ۱۹۸۸ نقل محافل پزشکی شده بود، مورد آزمایش و بررسی قرار دهند.
دکتر «بیرد» در بیمارستان عمومی سان فرانسیسکو، ۳۹۳ بیمار قلبی را به دو دسته جداگانه تقسیم کرد. آن‏گاه از دینداران، مؤمنان و مذهبیون شهر درخواست کرد تا برای بهبود بیماران گروه نخست دعا کرده و مراسم مذهبی اجرا کنند و حال آن‏که در حق دومین دسته دعایی صورت نگرفت، گفتنی است که خود بیماران نمی‏دانستند که به کدام گروه تعلق دارند.
نتیجه این شد گروهی که برایشان دعا شده بود، عوارض کمتری از خویش نمایاندند، ضمنا موارد مربوط به سینه پهلو، ایست قلبی، از کار افتادگی قلب بر اثر بسته شدن رگ‏های قلب در بین آن‏ها کمتر مشاهده شد و به پادزیست (آنتی بیوتیک) کمتری نیاز داشتند.
آنچه که شگفت‏آورست این‏که به موجب مطالعات بحث‏برانگیز، دعا و نیایش را یارای آن هست که بر رشد یک باکتری در آزمایشگاه گرفته تا درمان جراحات انسان مجروح اثر گذارد. بنا به قول دکتر «لری دوسی‏» نویسنده اثر «دعا، داروی شفابخشی است‏»: «مطالعاتی از این دست که بر سر موجودات پست‏تر صورت می‏گیرد، باید با دقت فراوان علمی نیز انجام پذیرد، در غیر این صورت نمی‏شود این کشفیات را تنها به مدد داروها توجیه کرد.»
دکتر «دوسی‏» می‏گوید: «در پزشکی، پاندول بیش از حد لازم به سمت جسم کشیده شده است، طوری که تقریبا از معنویت چشم پوشیده‏ایم، این مساله نه تنها از دیدگاه بیماران بلکه از منظر بسیاری از پزشکان درست نبوده است و در حال حاضر پاندول دارد به سوی معنویت کشیده می‏شود.»
● باور پزشکان
دکتر «دوسی‏» در این‏باره متقاعد شده که در خلوت تنهایی خود برای مریض‏هایش دعا می‏کند. با این حال ، وی و سایر متخصصان در این قلمرو با احتیاط گام می‏نهند. او می‏گوید: «قطعا نمی‏خواهیم دین و مذهب را به اسم علم و دانش به مردم عرضه کنیم. مردم باید خود دست‏به انتخاب زنند.» با این همه، بنیادهای بهداشت و سلامتی، اندک اندک به رابطه ایمان و تندرستی توجه می‏کنند. دانشکده پزشکی هاروارد و مرکز پزشکی «مایو» نشست‏های گفت‏وشنود پیرامون معنویت و سلامتی برگزار کرده‏اند. اینک حدود نیمی از دانشکده‏های ایالات متحده واحدهایی را در مورد این موضوع به دانشجویان ارائه می‏دهند. در برآوردی از ۲۶۹ پزشک در جلسه انجمن پزشکان خانواده امریکا در سال ۱۹۹۶، ۹۹ درصد پزشکان ابراز داشته‏اند که به نظر آنان اعتقادات مذهبی می‏تواند به درمان‏ها یاری رساند. موقعی که در این‏باره از تجربه‏های شخصی‏شان پرسیده شد، ۶۳% پاسخ دادند که به لطف پرودگار، حالشان رو به بهبود نهاده است. بدیهی است که بیماران آن‏ها هم در این مورد موافق‏اند. آراء جمع‏آوری شده از Time / CNN, U.S.A. Weekendusa نمایانگر آنند که ۸۰% از آمریکاییان بر این باورند که ایمان یا دعا می‏تواند به بهبودی بیماران و جراحاتشان مؤثر افتد و افزون بر ۶۰% اعتقاد دارند پزشکان باید با بیماران خویش راجع به ایمان و خداپرستی سخن بگویند و با هر کسی که مایلند، به درگاه پروردگار، راز و نیاز کنند.
آرزوی کشف رابطه بین مذهب و پزشکی واکنشی است‏به یک نظام حفظکننده سلامتی که روز به روز گسترده‏تر و فراگیرتر می‏شود. دکتر «دوسی‏» می‏گوید: «در پزشکی، پاندول بیش از حد لازم به سمت جسم کشیده شده است، طوری که تقریبا از معنویت چشم پوشیده‏ایم، این مساله نه تنها از دیدگاه بیماران بلکه از منظر بسیاری از پزشکان درست نبوده است و در حال حاضر پاندول دارد به سوی معنویت کشیده می‏شود.»
با این همه، مطالب مزبور برای افراد عادی چه مفهومی را در بر دارد؟ زمانی که با بیماری یا جراحتی روبه‏رو شدید، عقیده‏تان را آزادانه بر زبان آورید. این انتظار بی‏جایی نیست که به نیازهای شما گوش بسپارد، به دیدار کشیش بیمارستان بشتابد یا پیش از بردنتان به اتاق عمل، اجازه دعا بدهد، منطقی است. بنا به گفته «کوئینگ‏»: «ایمان به مردم نیرو می‏بخشد تا بر زندگی‏شان مسلط باشند و این جریان در مقابل وابستگی کامل به علم پزشکی است که هر روز خونسردتر و ماشینی‏تر می‏شود.»

نوشته: ریدرز دایجست
ترجمه: ابوالفضل امیر دیوانی
منبع:
مجله دیدار آشنا، شماره ۱۸

منبع : تبیان