بازار اروپامهم‌ترین نقطه اتکای بیمه اتکایی ایران

«با این که مدتی است آمریکا تلاش می‌کند تا حلقه تحریم ایران را تنگ کند و زمزمه‌های تحت تاثیر قرار گرفتن دفتر دوم شرکت‌های بیمه اتکایی آمریکایی در اروپا نیز آغاز شده است، ایران هنوز به دنبال بازاری جایگزین برای تامین بیمه‌های اتکایی خود نیست در حالی که در صورت تقویت احتمالی تحریم‌ها ممکن است بازار اروپا نیز تحت تاثیر قرار گیرد و بازار بیمه اتکایی کشور دچار چالش شود.»
رییس اداره کل نظارت بر بیمه‌های آتش‌سوزی بیمه‌ایران با بیان این مطلب در گفت‌وگویی تشکیل صندوق بومی بیمه اتکایی را بهترین راهکار مطرح شده در مورد اجرای بند نهم از فرمان ده‌گانه رییس‌جمهوری مبنی بر گسترش فعالیت‌های بیمه اتکایی کشور به منظور کاهش میزان خروج ارز از کشور می‌داند: «این صندوق با به هم پیوستن تمامی شرکت‌های بیمه دولتی و خصوصی و بیمه مرکزی تشکیل می‌شود و شرکت‌های بیمه به نسبت سهم‌شان در تامین خسارت مشارکت خواهند کرد.»
به گفته حمید معینی، این صندوق ممکن است در گام‌های اولیه شکل‌گیری، ذخیره مناسبی برای مواجهه با ریسک‌های بزرگ،در اختیار نداشته باشد اما می‌توان برای رفع این نقص و جبران خسارت‌های فاجعه‌آمیز و بسیار بزرگ همچنان از بیمه‌های اتکایی خارجی، بهره‌مند شد. در غیر این صورت صندوق بیمه اتکایی داخل، قادر به جبران خسارت خطرات دیگر خواهد بود. اسماعیل اسماعیلی‌فر نیز همکاری دولت با این صندوق را از طریق اختصاص منابع مالی که در صورت وقوع حوادث به کار خواهد گرفت، از هم‌اکنون ضروری دانسته و در مورد تامین خسارت‌های مربوط به زلزله به «سرمایه» می‌گوید: «صندوق در ابتدا قادر به تامین خسارت‌ها نخواهد بود ولی یک برنامه منسجم و با چشم‌اندازی بلندمدت می‌تواند صندوق را به تامین خسارت‌هایی با مبالغ بالا قادر سازد.»از سوی دیگر معینی معتقد است که تشکیل صندوق بیمه اتکایی به دلیل سهم نگهداری ریسک بالایی که از سوی شرکت‌های بیمه اتکایی خارجی تعیین می‌شود همراه با عدم تناسب آن با حق بیمه خسارت‌های دریافتی، مزیتی است که این صندوق به همراه خواهد داشت.
وی حق بیمه‌های اتکایی را سودی می‌داند که شرکت‌های بیمه اتکایی خارجی برای خود رقم زده‌اند: «برای نمونه قرارداد مازاد خسارت آن‌هم با سهم نگهداری بالای شش میلیارد تومان به سود آن‌هاست زیرا خسارات احتمالی در قراردادهای اتکایی به ندرت اتفاق می‌افتند. از سوی دیگر بیمه‌گران خارجی نیز قراردادها را طوری تنظیم می‌کنند تا مصالح خودشان تامین شود که این مصالح به نوعی کارکرد و نفس وجودی بیمه‌های اتکایی خارجی را زیرسوال می‌برد.»
● از هم‌اکنون چاره‌اندیشی کنیم
معینی تحریم‌های احتمالی خارجی را عاملی موثر در تشکیل صندوق بیمه اتکایی بومی ذکر کرده و می‌گوید: «اعمال احتمالی این تحریم‌ها بر افزایش نرخ حق بیمه و نیز سهم نگهداری ریسک‌ها تاثیر خواهد گذاشت و با توجه به این‌که کشور توان تامین افزایش نرخ‌ها را نخواهد داشت پس باید از هم‌اکنون به فکر راه چاره تامین خسارات سنگین باشیم.»
● بازار آسیا مناسب‌ترین جایگزین برای بازار اروپا
وی روی آوردن به بازارهای دیگر چون آسیای میانه و آسیای جنوب شرقی را بهترین راه مقابله با تحریم‌های احتمالی می‌داند: «سازمان همکاری اقتصادی منطقه‌ای «اکو» نیز دارای صندوق بیمه اتکایی است که هنوز به هیچ یک از این بازارها اندیشیده نشده است و همچنان بازار اروپا مهم‌ترین نقطه اتکای بیمه اتکایی ایران است.»
با این وجود، رییس کل اداره نظارت بر بیمه‌های آتش‌سوزی بیمه ایران،توجه به این بازارها را در خنثی کردن تاثیر ناگهانی تحریم‌ها و قطع روابط بازار اروپا با ایران و همچنین آسیب‌پذیری کم‌تر کشور ضروری می‌داند.
معینی در پاسخ به این پرسش که آیا سازوکار اجرایی و مکانیزم صندوق بیمه اتکایی مشخص شده است یا خیر؟ می‌گوید: «مکانیزم صندوق در اجرا مشخص خواهد شد یعنی با شروع به کار این صندوق است که سهم هر یک از شرکت‌ها در آن مشخص شده و حتی این مساله که چه نسبتی از ریسک هر بیمه‌نامه اتکایی را باید سرمایه‌گذاری و مدیریت کنند نیز از جمله مباحثی است که باید به آن‌ها پرداخته شود.»
در همین ارتباط، اسماعیلی‌فر مدیر بیمه‌های آتش‌سوزی بیمه ایران لزوم توجه و عزم جدی دولت در شکل‌گیری و تامین سرمایه این صندوق را با توجه به آمادگی فنی و تجارب صنعت بیمه در این بخش مهم می‌داند.
اما با وجود دلگرمی‌های مسوولان بیمه‌ای و امیدواری آن‌ها به طرح تشکیل صندوق بیمه اتکایی داخلی با مشارکت تمامی شرکت‌های بیمه، همانطور که در لابه‌لای سخنان یکی از این مدیران در گفت‌وگو با «سرمایه» به آن اشاره شد، به دو دلیل عمده نمی‌توان – حداقل در کوتاه‌مدت – امید چندانی به توفیق موثر صندوق بیمه اتکایی داخلی بست؛ اول این‌که تا به حال چنین صندوقی در کشور وجود خارجی نداشته تا بتوان نسبت به رفع نواقص و افزایش نقاط قوت احتمالی آن در آینده با قاطعیت سخن گفت و نظر داد.ضمن این‌که نحوه شراکت شرکت‌های بیمه داخلی در این صندوق نیز محل بحث و تامل بسیاری دارد و گمان نمی‌رود که بیمه‌گران داخلی به آسانی به این موضوع تن داده و به توافقی سریع و مناسب دست یابند. دومین دلیل هم که کاملا روشن است و آن چالش تامین سرمایه‌های هنگفتی است که برای تقبل پروژه‌های بیمه اتکایی موردنیاز است، چه سروکار شرکت‌های بیمه در این نوع بیمه‌نامه‌ها با مبالغ میلیون دلاری است و به همین دلیل است که معینی همچنان دل به بازار بیمه اتکایی اروپا بسته و آن را مهم‌ترین نقطه اتکایی بازار بیمه ایران می‌داند.

منبع : روزنامه سرمایه