بحران بودجه در دانشگاهها

در حالی که فصل خزان به نیمه رسید، دانشگاهها همچنان با کسری بودجه مواجهند و توان پرداخت حقوق کارمندان خود را ندارند. اقتصاد مبتنی بر دانایی را خواستاریم اما خاستگاه تحقق این هدف فراموش کرده ایم. مهد توسعه دچار بحران است. گفته می شود وزیر علوم با رئیس دولت مذاکره کرده تا قلب دانشگاه تپنده بماند اما باید تاکید کرد صرف بودجه در آموزش عالی هزینه نیست سرمایه گذاری دراز مدت است. به گزارش مهر، بودجه ۱۳۸۶ کشور هنگامی که توسط دولت تدوین و به مجلس شورای اسلامی ارائه شد، همگان انتظار داشتند بودجه دانشگاهها مطابق سال ۱۳۸۵ بر اساس سرانه دانشجویی بسته شود اما با توجه به اینکه دولت تصمیم گرفته بود بودجه کشور را انقباضی تدوین کند، بودجه دانشگاهها نیز شامل این تصمیم شد و توجهی به سرانه دانشجویی نشد.
دانشگاهها نیز که همه ساله ظرفیت خود را به سازمان سنجش اعلام می کنند تا بر اساس آن پذیرش صورت گیرد با اعلام نتایج کنکور متوجه شدند که ظرفیت مازادی نیز به آنها تحمیل شده است. البته دولت با توجه به برنامه چهارم توسعه باید به توسعه کمی دانشگاهها همت گمارد و این امری طبیعی است و باید اجرا شود اما رقمی که بودجه ۱۳۸۶ برای دانشگاه ها تعیین کرده بود بی گمان همگان را در همان نگاه اول متوجه کسری بودجه می کرد. بسیاری از روسای دانشگاهها با انتقاد از سرانه ای نبودن بودجه دانشگاهها که مدت ها در مورد آن برنامه ریزی شده بود و حتی در برخی اجلاس روسای دانشگاهها نیز پیرامون این موضوع بحث و بررسی صورت گرفته بود، انتقادات شدیدی را وضعیت مالی دانشگاههای خود مطرح کردند. دانشگاه تبریز و دانشگاه یزد نمونه هایی از دانشگاههای هستند که وضعیت موجود را بحران زا خوانده اند. رئیس دانشگاه یزد اعتقاد دارد که ماه آذر آخرین ماهی است که توان پرداخت حقوق کارمندان و اساتید را دارد و فصل زمستان فصل خزان بودجه این دانشگاه خواهد بود.دکتر علی عباسپور تهرانی فرد که همیشه فصل بودجه را فصل شکست پژوهش و دانشگاهها می داند این بار نیز پس از بودجه ۸۶ دولت که به مجلس تقدیم شده بود، وضعیت نامناسب بودجه دانشگاهها را مورد انتقاد قرار داد و گفت: عملکرد کمیسیون تلفیق برای ما شگفت آور است.
پیشنهادات کمیسیون آموزش و تحقیقات نه در بخش تحقیقات و آموزش و نه در بخشهایی که بار مالی نداشت مورد تائید کمیسیون تلفیق قرار نگرفت و متاسفانه بخش بزرگی از این پیشنهادات رد شد. رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس اظهار داشت: البته کمیسیون تلفیق ۲۱ میلیارد تومان را برای بودجه جاری دانشگاه های تحت تابعه وزارت علوم به تصویب رساند که این رقم نیز با توجه به افزایش ظرفیت دانشجو در سال آینده نمی تواند پاسخگوی نیاز دانشگاه ها باشد و می توان گفت، بودجه سال ۸۶ وزارت علوم نسبت به سال ۸۵ کاهش پیدا کرده است.عباسپور تصریح کرد: با در نظر گرفتن تورم و افزایش حقوق، دانشگاه ها به طور حتم با کسری بودجه مواجه می شوند.رئیس کمیسیون آموزش مجلس اضافه کرد: امسال نیز کمیسیون آموزش و تحقیقات در خصوص بودجه های سال آینده این دانشگاه مبلغ ۴۵ میلیارد تومان را به کمیسیون تلفیق پیشنهاد کرده بود که متاسفانه در این کمیسیون تنها ۲ میلیارد تومان آن به تصویب رسید.
پس از این هشدار عباسپور، برخی روسای دانشگاهها به حمایت از دولت در میزان بودجه دانشگاهها در سال ۱۳۸۶ پرداختند اما همین روسا امروز در حالی که در تنگنای مادی قرار گرفته اند، فریاد بی پولی سرمی دهند و مدعی هستند که توان اداره دانشگاه را در فصل زمستان ندارند.دکتر سید محمد حسینی نماینده وزیر علوم در امور دانشگاهها نیز در مورد کسری بودجه دانشگاهها با اشاره به کسری بودجه ۳۰۰ میلیارد تومانی وزارت علوم در بخش جاری به لزوم توجه مسئولین به این مسئله تاکید کرد. علاوه بر دانشگاههای تابع وزارت علوم، آموزش پزشکی(دانشگاههای علوم پزشکی) نیز به شدت با کسری بودجه مواجهند. دکتر رحمت الله معاون توسعه و مدیریت منابع وزارت بهداشت از کسری بودجه ۱۵۹ میلیارد تومانی در بخش آموزش دانشگاههای علوم پزشکی کشور خبر داد و گفت: مبلغ برآورد کسری بودجه بخش آموزش در وزارت بهداشت بیش از این مبلغ بود که پس از رایزنی هایی که با سازمان مدیریت سابق و معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری فعلی برگزار شد مبلغ ۱۵۹ میلیارد تومان مورد تایید آنها قرار گرفت.
معاون توسعه و مدیریت منابع وزارت بهداشت گفت: قرار بر این شده است که صددرصد بودجه بخش آموزش علوم پزشکی زودتر از موعد ابلاغ شود که بتوانیم از آن به موقع استفاده کنیم و برای تامین کسری نیز در قالب اصلاحیه بودجه در نیمه دوم سال، ترتیبی اتخاذ شود.رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس دیروز آخرین وضعیت کسری بودجه دانشگاه ها را تشریح کرد و گفت: روسای دانشگاهها بار سنگین توسعه علمی را با کسری بودجه به دوش می کشند. دکتر علیعباسپور تهرانی فرد افزود: در شرایط فعلی دانشگاهها با ۲ هزار ۷۰۰ میلیارد تومان کسری بودجه مواجه هستند و مسئولین دانشگاهها پیوسته با کمبودها دست و پنجه نرم می کنند. وی اضافه کرد: از سوی دیگر دانشگاههای دولتی در سال جاری با رشد ۱۰ تا ۲۰ درصدی دانشجو مواجه بوده اند و همین امر باعث می شود که بار سنگین تولید و توسعه علمی کشور و هدایت آن برای مسئولین دانشگاهی سنگین تر از گذشته باشد.
رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس با اشاره به مشکل حقوق اعضای هیئت علمی دانشگاهها در سال جاری اظهار داشت: حقوق اعضای هیئت علمی دانشگاهها امسال هیچگونه افزایشی نداشته و زیر نرخ تورم در نظر گرفته شده که مورد اعتراض اساتید است.محمد مهدی زاهدی وزیر علوم نیز در آخرین اظهار نظر خود در مورد کسری بودجه دانشگاهها صریحا اعتراف می کند که دانشگاه مشکل بودجه دارند. زاهدی تصریح می کند که دولت در اصلاحیه بودجه خود دانشگاه ها را فراموش نمی کند.زاهدی در مورد کسری بودجه دانشگاهها گفت: در اصلاح بودجه ای که قرار است دولت به مجلس ارائه دهد به طور حتم سهم ویژه ای برای آموزش عالی در نظر گرفته خواهد شد. وزیر علوم در خصوص میزان این کسری بودجه گفت: اجازه بدهید در این زمینه دولت تصمیم بگیرد. در حالی که برنامه چهارم توسعه برنامه ای مبتنی بر دانایی نام نهاده شده است اما بی توجهی به بودجه دانشگاهها که مهد تمدن و توسعه قلمداد می شوند می تواند لطمات جبران ناپذیری را بر پیکرده آموزش عالی وارد سازد. در حالی که مسئولان آموزش عالی از عالی ترین مقام آن تا روسای دانشگاهها در تلاش برای تحقق اهداف برنامه چهارم توسعه و حتی تدوین برنامه پنجم توسعه هستند مسئولان برنامه ریز و بودجه ای کشور باید توجه و اهتمام ویژه ای به بودجه دانشگاهها داشته باشند. به طور حتم نگاه هزینه ای به دانشگاه نگاهی غلط است. بودجه ای که در دانشگاهها صرف می شود به هیچ عنوان هزینه نیست.
سرمایه گذاری است که نتایج آن سالهای آینده در سطح جامعه نمایان می شود. جامعه ای که متبلور از دانش باشد و دانشمندان جوان آن فرمانروایان اقتصاد و صنعتش باشند به طور حتم جامعه ای توسعه یافته خواهد بود. در دولت و نظامی که دانشگاه حرف اول را می زند و دانشگاهی بودن افتخار است می طلبد که نگاه به بودجه های دانشگاهی انقباضی نباشد. مدل سرانه ای دانشجو و تدوین وام های دانشجویی برای تحصیل همه آرزومندان به تحصیل در دانشگاهها سرمایه گذاری بلند مدتی است که هیچ بازار بورس و بانکی نمی تواند آن را تامین کند. خروج از کشور روز به روز در رسانه های بیگانه مورد بررسی قرار می گیرد. بارها ایران را در خطر فرار مغزها مطرح می کنند. تنها را خروج از چنین نگاهی نگاه ویژه به حمایت از دانشگاههای داخلی است.
رئیس جمهوری در سفر اخیر خود به ارمنستان شاهد وضعیت نابسامان دانشجویان ایرانی می شود و دستور ایجاد ستاد توسعه ظرفیت های داخل کشور را در ریاست جمهوری صادر می کند. به طور حتم نگاه ویژه به دانشگاههای داخل کشور می تواند راه برون رفت از خروج دانشجویان و جوانانی باشد که خود و خانواده هایشان دانشگاه را تنها راه ادامه زندگی می دانند.امید است مسئولان دولت نهم در اصلاحیه ای که به مجلس شورای اسلامی ارائه می کنند دانشگاه را فراموش نکنند. گفته می شود زاهدی رایزنی هایی را با معاون رئیس جمهور و حتی خود دکتر احمدی نژاد داشته است و با اعتراف به کسری های موجود خواستار حمایت دولت از وضعیت مالی دانشگاهها شده است.

منبع : روزنامه ابتکار