تجزیه ژنتیکی صفات کمی گندم نان در شرایط نرمال و تنش رطوبتی

به منظور مطالعه ژنتیکی صفات کمی گندم نان در شرایط نرمال و تنش رطوبتی پارامترهای ژنتیکی شامل میانگین درجه غالبیت، نسبت توزیع و پراکنش آلل های غالب و مغلوب در والدین و تعیین جهت غالبیت در ده رقم گندم نان، یک آزمایش دی آلل یک طرفه اجرا شد. هیبریدهای به دست آمده (۴۵ تلاقی(F۱ ، همراه والدین در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در شرایط نرمال و تنش رطوبتی، به صورت جداگانه کاشته شدند.
نتایج تجزیه واریانس در شرایط نرمال رطوبتی نشان داد که به جز صفات تعداد پنجه، تعداد پنجه بارور، طول ریشک و تاریخ ۵۰% سنبله دهی، اختلاف معنی داری بین ژنوتیپ ها وجود دارد. برای شرایط تنش رطوبتی، به جز صفات طول ریشک، تاریخ ۵۰% سنبله دهی، وزن خشک ریشه و سطح برگ پرچم، اختلاف ژنوتیپ ها برای سایر صفات معنی دار بود. در شرایط نرمال رطوبتی، برای صفات تعداد سنبلچه در سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، زیست توده (وزن بیوماس)، عملکرد دانه و شاخص برداشت اثر فوق غالبیت، برای صفت تعداد روزنه در واحد سطح برگ اثر غالبیت نسبی و برای صفات طول پدانکل، طول سنبله و وزن خشک ریشه اثر غالبیت نسبی مشاهده شد.
در این شرایط مشخص شد که به جز صفت تعداد روزنه در واحد سطح برگ که به وسیله آلل های مغلوب کنترل می شود، بقیه صفات تحت کنترل آلل های غالب هستند. در شرایط تنش رطوبتی، برای صفات تعداد سنبلچه در سنبله، طول سنبله و تعداد دانه در سنبله اثر فوق غالبیت، برای صفت تعداد روزنه در واحد سطح اثر غالبیت کامل و برای صفات طول پدانکل، وزن هزار دانه، زیست توده، عملکرد دانه و شاخص برداشت اثر غالبیت نسبی مشاهده شد. به جز صفت وزن هزار دانه که به وسیله آلل های مغلوب کنترل می شد، بقیه صفات در کنترل آلل های غالب بودند.

سیدسعید موسوی
بهمن یزدی صمدی
عباس علی زالی
محمدرضا بی همتا

منبع : پایگاه اطلاعات علمی