بیماریهای مهم توتون و تنباکو

● سفیدک کرکی توتون وتنباکو Tobacco blue mold (Downy Mildew
عامل بیماری Peronospora tabacina- است که اخیراً در بعضی منابع اسم آنرا P. hyoscyami ذکر کرده اند.
این بیماری خیلی قدیمی است واولین بار درسال ۱۸۹۱ میلادی از استرالیا گزارش شد. سپس در سال ۱۹۳۰ از آمریکا ودر سال ۱۹۵۸ از اروپا گزارش گردید و ظرف مدت چهار سال تمام اروپا آلوده کرده و اپیدمی ایجاد نمود.
از اروپا به شمال آفریقا و آسیا ی نزدیک رسید و در سال۱۹۶۲(۱۳۴۱) از شمال ایران گزارش شد. درهمین سال تقریباً ۷۵% محصول توتون الجزایر را از بین برد. همچنین در همان سال۶۵% محصول ایتالیا را نیز نابود کرد.
در سال بعد در ایران بیش از ۵۰% محصول شمال را از بین برد .در سال ۱۳۶۲ در فارس برای اولین بار دیده شد و در سال ۱۹۷۹ در کانادا و آمریکا بخا طر شرایط خنک ومرطوب خسارت به ۲۵۰ میلیون دلار رسید. در حال حاضر این قارچ در تمام نقاط ایران وجود دارد ودر صورت فراهم شدن شرایط خسارت زیادی به بار می آورد.
این بیماری از سفیدکهای تیپیک می باشد . قارچ عامل این بیماری درپشت برگها ی آلوده ایجاده لایه کرکی آبی متمایل به بنفش می کند (کپک آ بی) وروی برگها نیز لکه های زرد رنگ کلروتیک دیده می شود . عامل بیماری درگیاه سیستمیک شده و سبب کوتولگی و کج ومعوج شدن گیاه میشود و درآوندها نیز سبب قهوه ای شدن بافت میشود. همچنین ممکن است منجر به آلودگی بذر نیز شود.
این قارچ یک Oomycete است که تولید اسپورانجیوفور با انشعابات دو شاخه میکند که در انتها و بر روی استریگماها اسپورانجیوم تولید میشود. همچنین تولید Oospore میکند که در بقای قارچ نقش مهمی دارد. اسپورانجیومهای قارچ میتوانند فواصل زیاد (km ۱۶۰۰) را نیز طی کنند و به مناطق جدید گسترش یابند. این قارچ فقط به جنس Nicotina حمله میکند ولی در شرایط گلخانه ای بعضی از اعضای خانواده Solanaceae را نیز ممکن است آلوده کند.
منشأ آلودگی اغلب از خزانه است، چون شرایط برای قارچ مطلوب است، یعنی درجه حرارت کم و رطوبت بالا است (به علت تراکم زیاد نشاها). معمولاً یک هفته بعد از آلودگی قارچ تولید اسپورانجیوم میکند یعنی سیکل آلودگی یک هفته است و به همین ترتیب ادامه می یابد و میزان آلودگی به سرعت زیاد میشود. درجه حرارت بهینه برای جوانه زنی اسپورانجیوم ۱۵ درجه سانتی گراد و بیشینه ۳۰ درجه سانتی گراد و کمینه ۵/۳ درجه سانتی گراد میباشد. شرایط مساعد برای تولید بیماری، حرارت متوسط (حدود ۲۰درجه سانتی گراد)، رطوبت بالا و هوای ابری است. اسپورانجیوم قارچ را کنیدیوم هم گویند زیرا هیچ وقت تولید زئوسپور نمیکند.
کنتــــــــــرل :
۱)استفاده از ارقام مقاوم.
۲) مانکوزب wp ۸۰% و ۲-۱در هزار در زمین اصلی
۳) مانب wp ۸۰% و ۲-۱ در هزار در زمین اصلی
۴) زینب wp ۸۰% و ۳ در هزار در زمین خزانه
۵)متالاکسیل- مانکوزب و ۱ در هزار در خزانه
● سفیدک حقیقی(پودری) توتون و تنباکو Tobacco powdery mildew
از نظر آب وهوایی محدودیت زیادی ندارد و در اکثر نقاط ایران دیده میشود منتها در مناطی خسارت میزند و در نقاط دیگری خسارت چندانی ایجاد نمیکند. این بیماری نیاز به رطوبت بالا ندارد. در مناطق مرکزی بیماری مهمی است.
قارچ Erysiphe cichoracearum یک آسکومیت است که در فرم جنسی تولید کلیستوتشیوم با زوائد ساده و تعداد آسک زیاد مینماید که درون هر اسک آسکوسپور وجود دارد. حداکثر فعالیت بیماری در ۲۵-۲۲ درجه سانتی گراد دیده میشود.
این بیماری باعث کاهش کیفیت توتون و تنباکو میشود. برای مبارزه با این بیماری از گوگرد نمی توان استفاده کرد چون گوگرد روی گیاه میماند و برای ریه خطرناک است. از قارچ کش هایی مثل بنومیل و کاراتان در اوایل فصل استفاده میشود. در اواخر فصل رویشی سمپاشی نمی شود چون روی گیاه میماند و مضر است.
احتمالاً میزبان های دیگری هم دارد. بنابراین زمستانگذرانی و تابستانگذرانی قارچ بستگی به منطقه دارد. یا روی میزبانهای دیگر، یا روی علف های هرز یا بوسیله آسکوکارپ بقا می یابد و یا از منطقه ای به منطقه دیگر حرکت میکند. علفهای هرز میزبان قارچ مشخص نیست.
کنتـــــــــــرل:
۱) ارقام مقاوم به سفیدک بهترین راه حل بیماری میباشد.
۲) دینوکاپ wp۱۸.۲۵% یک کیلوگرم در هکتار با دیدن علائم بیماری
● ساق سیاه توتون و تنباکو Black shank
عامل بیماری Phytophthora nicotianae است. بیماری بسیار خطرناکی است که در جنوب کشور و استان فارس از روی تنباکو گزارش شده است. در برازجان، فارس و زاهدان (جاوه) دیده میشود.
این قارچ به قسمتهای پایین گیاه، ریشه و طوقه حمله کرده و طوقه را سیاهرنگ نموده، تولید Black shank می نماید. همچنین بافت داخلی ساقه (مغز)را به صورت ورقه ورقه در می آورد، گیاه پژمرده شده و می میرد. این قارچ تولید اسپورانجیوم ، Oospore و کلامیدوسپور میکند. اسپورانجیوم ها نسبتاً گرد و پاپیل دارهستند. رشد قارچ در روی محیط کشت بحالت مضرس و پره پره (Rossette) است. قارچ عامل بیماری هتروتالیک است یعنی برای تولید مثل جنسی نیاز به دو تیپ جنسی سازگار دارد. این قارچ گرمادوست است و رطوبت را نیزدوست دارد. بهنیه درجه رشد ۳۰-۲۸ و بیشینه۳۶ درجه سانتیگراد است و کمینه حدود۱۰ درجه سانتیگراد.
کنتـــــــرل:
۱) استفاده از ارقام مقاوم.
۲) تناوب با غلات یا پنبه.
۳) استفاده از نشاء سالم (نشاها باید با روش ELISAL آزمایش شوند).
۴) کشت خطی یا آبیاری نشتی.
۵) مبارزه شیمیایی در خزانه و ضدعفونی خاک خزانه.
● نماتد گالی توتون و تنباکو(نماتد ریشه گرهی) Root Knot nematode
گونه های مختلف Meloidogyne شامل M. javanica، M. hapla، M. incognita و M. arenaria عامل بیماری هستند. از بیماریهای مهم توتون و تنباکو در ایران محسوب میشود و در بعضی مناطق خسارت به گونه ای است که تمام مزرعه گیاه آلوده زرد و پژمرده میشود و سلولهای ریشه حجیم و بزرگ شده و بعد از مدتی از بین می روند.
نماتد به صورت تخم و لارو در خاک زمستانگذاری میکند. نماتد ماده گلابی شکل است و تعداد زیادی تخم تولید کرده که در زیر بدن آنها جمع میشود لارو سن دوم به گیاه حمله میکند. نماتد ماده بدون جفت گیری هم تولیدمثل میکند و نیازی به نماتدهای نر کرمی شکل ندارد.
کنتــــرل:
۱) استفاده از نشاء سالم (خزانه سالم).
۲) استفاده از ارقام مقاوم. زیرا نماتد نژاد دارد. پس با تشخیص نزاد میتوان نوع میزبان و ارقام را مشخص کرد.
۳) تناوب با گیاهان غیر میزبان مثل غلات. نباتات مورد استفاده در تناوب باید علف هرز میزبان را نداشته باشند.
۴) دفع علفهای هرز.
۵) استفاده از نماتدکش در کشورهایی که اقتصادی است.
۶) مبارزه ی بیولوزیکی با قارچ که هنوز موفق نبوده است.
۷) استفاده از گیاهان تله
● گل جالیز Broom rape
این گیاه معضل خیلی مهمی در ایران است که متاسفانه کار زیادی بر روی آن انجام نگرفته است. این بیماری مخصوص توتون و تنباکو نیست و بر روی بیشتر گیاهان زارعی و باغی خسارت ایجاد میکند. در تمام نقاط ایران دیده میشود البته در شمال خسارت کمتری ایجاد میکند. گل جالیز یک گیاه انگل ازراسته گل میمون و خانواده است. دو گونه آن روی توتون و تنباکو مهم است.
● نماتد گالی توتون و تنباکو(نماتد ریشه گرهی) Root Knot nematode
گونه های مختلف Meloidogyne شامل M. javanica، M. hapla، M. incognita و M. arenaria عامل بیماری هستند.
از بیماریهای مهم توتون و تنباکو در ایران محسوب میشود و در بعضی مناطق خسارت به گونه ای است که تمام مزرعه ضعیف و کوتوله شده، ریشه تغییر شکل داده و روی آن گره تشکیل میشود. میزبانهای این نماتدها خیلی زیادند (حدود ۳۰۰۰ گونه گیاه) و بیشتر علفهای هرز میزبان این نماتد هستند. بنابراین مبارزه با آن خیلی مشکل است.
علایم بیماری در مواقع گرم سال بصورت پژمردگی دیده میشود که با خنک شدن هوا گیاه حالت شادابی خود را باز می یابد که نشاندهنده نامتعادل و ضعیف کار کردن ریشه هاست. گیاه آلوده زرد و پزمرده میشود و سلولهای ریشه حجیم و بزرگ شده و بعد از مدتی از بین می روند. نماتد به صورت تخم و لارو در خاک زمستانگذاری میکند. نماتد ماده گلابی شکل است و تعداد زیادی تخم تولید کرده که در زیر بدن آنها جمع میشود لارو سن دوم به گیاه حمله میکند. نماتد ماده بدون جفت گیری هم تولیدمثل میکند و نیازی به نماتدهای نر کرمی شکل ندارد.
کنتـــــــــرل:
۱) استفاده از نشاء سالم (خزانه سالم).
۲) استفاده از ارقام مقاوم. زیرا نماتد نزاد دارد. پس با تشخیص نزاد میتوان نوع میزبان و ارقام را مشخص کرد.
۳) تناوب با گیاهان غیر میزبان مثل غلات. نباتات مورد استفاده در تناوب باید علف هرز میزبان را نداشته باشند. ۴- دفع علفهای هرز.
۵) استفاده از نماتدکش در کشورهایی که اقتصادی است.
۶) مبارزه ی بیولوزیکی با قارچ که هنوز موفق نبوده است.
۷) استفاده از گیاهان تله.
● نماتـــــــــد کیستی توتون Tobacco cyst nematode
گونه Globodera tabacum و یا G. solanacearum که در توتون باعث کوتولگی بوته، توقف رشد ریشه و تشکیل کیستهای سفید تا قهوه ای ریشه می شود

http://www.royan۴.blogsky.com