آسان ساختن جستجوی اطلاعات در شبکه

ابزار جستجو در شبکه همانند یک تابلوی راهنما است. بدون آن، وب سایت به انبوهی از اطلاعات بی‌معنی و بلا استفاده تبدیل می‌شود. برای طراحی نحوه‌ جستجوی خود در شبکه، موارد زیر را در نظر داشته باشید:
ـ طراحی شیوه جستجو باید بر اساس نوع اطلاعات مورد نیاز باشد. به این ترتیب شما به مجموعه‌ای از اطلاعات مرتبط با یک موضوع خاص دست خواهید یافت .
ـ جستجو باید ساده، بدون دردسر و مستمر باشد.
ـ باتوجه به تمایل افراد به جستجو از راه های مختلف ،باید گزینه‌های مختلفی را برای جستجو پیش بینی کرد .
● پرسش‌های تحقیق
▪ اصل کلیدی در زمان طراحی جستجوی اطلاعات چیست؟
جستجو باید کاربردی باشد ،سبک آن مهم نیست . آنچه که مهم است، مکانی است که می خواهیم به آن راه پیدا کنیم نه خود جستجو. جستجو ضمن سطحی نبودن ، باید زمینه ساده تر رسیدن افراد به نقطه مورد نظر خود را فراهم کند .
▪ ارتباط میان جستجو و طبقه‌بندی چیست؟
طبقه‌بندی ، چگونگی سازماندهی اطلاعات توسط گروه‌های مدیریتی و در حوزه‌های گوناگون است . جستجو ، چگونگی ارائه این طبقه‌بندی‌ها در شبکه است . ممکن است برای یک حوزه‌ خاص، تنها یک طبقه‌بندی وجود داشته باشد اما آن به راه های گوناگونی ارایه شود.
▪ آیا جستجو می‌تواند در رسانه‌های چاپی نیز کاربرد داشته باشد؟
بدیهی است که یک نشریه با فهرست مطالب خود آغاز می‌شود. فهرست خوب هم ،یکی از معیارهای کلیدی حرفه‌ای بودن یک نشریه‌ بزرگ همچون یک کتاب یا یک فرهنگ لغات است .بنابراین، ابزار جستجو در نشریات چاپی نیز از اهمیت زیادی برخوردار است .
● عملی ساختن آن
▪ برای بازدیدکنندگان طراحی کنید
ابزار جستجو ویژه کمک به افراد برای یافتن اطلاعات مورد نیازشان است . به همین منظور ضمن تمهیدات لازم باید توجه داشته باشید که آیا افراد به راحتی به جستجو می پردازند یا خیر.
▪ گزینه‌های مختلفی را در اختیار بازدیدکنندگان قرار دهید
افراد به هنگام جستجوی اطلاعات، نیازهای مختلفی دارند. برخی اطلاعات مورد نیاز خود را به صورت گرافیکی می خواهند. برخی موضوع خاص در ذهن خود را طلب می کنند . برخی می‌خواهند خیلی سریع به صفحه‌ اصلی بازگردند. استفاده از چند امکان اتصال و پیوند، مفید است. همچنین باید از گزینه‌های مختلفی برای جستجوی اطلاعات استفاده کرد. مثلاً اگر وب سایت شما توانایی تجارت الکترونیکی را دارد ، آنگاه باید به یک سیستم پیشرفته‌ جستجوی تجارت الکترونیکی مجهز باشد.
▪ اجازه دهید بازدیدکنندگان بدانند در کجای وب سایت شما هستند
ممکن است بازدیدکنندگان از راه های مختلفی وارد وب سایت شوند. ضروری است که هر صفحه به ویژه صفحه اصلی به وضوح نشان دهد که چه نوع طبقه‌بندی را ارایه می‌کند. از جمله اگر صفحه‌ای است که اطلاعات قیمت یک محصول خاص را ارایه می‌کند، باید این موضوع به طور روشن نشان داده شده باشد . این گونه سرتیترها و سرفصل‌های روشن و عاری از ابهام، جستجو را آسان می کند.
▪ اجازه دهید بازدیدکنندگان بدانند قبلاً کجا بوده‌اند
یکی از ویژه گی های اصلی صفحات وب سایت این است که به بازدیدکنندگان نشان دهد قبلاً کدام بخش از وب سایت را بازدید کرده‌اند. به همین دلیل است که رنگ صفحات تغییر می‌کند (مثلاً از آبی به ارغوانی). البته از تغییر دادن زیاد رنگ‌ها پرهیز کنید. افراد با برخی رنگ‌ها بیشتر آشنا هستند و مفهوم آن را می‌دانند.
▪ اجازه دهید بازدیدکنندگان بدانند که دارند به کجا می‌روند
جستجو باید همواره به بازدیدکنندگان نشان دهد که در حال رفتن به کجا هستند تا آنها بتوانند دقیقاً به همان جایی بروند که در نظر دارند.
برخی قواعد اصلی در این زمینه عبارتند از:
ـ وقتی بازدیدکنندگان بر روی یک اتصال کلیک می‌کنند، انتظار دارند به یک صفحه‌ استاندارد بروند. آنها توقع ندارند که یک کلمه‌ عبور از آنان پرسیده شود یا شاهد باشند که یک فایل صوتی یا تصویری در حال انتقال یافتن است. اگر اتصال به یک صفحه‌ استاندارد نباشد، باید موضوع از قبل به بازدیدکنندگان اطلاع داده شود. مثلاً می‌توان از این عبارت استفاده کرد: «کلمه‌ عبور نیاز است.»
ـ اگر تصویری همچون لوگوی یک شرکت به صورت اتصال در صفحه‌ اصلی است و وقتی که مکان‌نمای مشتریان بر روی آن قرار می‌گیرد، یک متن کوچک باید آن را توضیح دهد مانند «صفحه‌ اصلی شرکت ....».
ـ وقتی از بازدیدکنندگان خواسته می‌شود تا فرآیندی مانند خرید محصولی را اجرا کنند، جستجو باید به گونه‌ای باشد که آنها را با مراحل خرید آشنا سازد و به آنها نشان دهد چه تعداد از مراحل این کار تکمیل شده‌ است .
▪ زمینه کسب اطلاعات را برای بازدیدکنندگان فراهم آورید
مطالعات نشان می‌دهند که تنها در مواردی کم ، بازدیدکنندگان دقیقاً می‌دانند که خواهان چه نوع اطلاعاتی هستند. ممکن است بازدیدکنندگان علاقه‌مند به خرید لپ‌تاپ باشند اما نمی‌دانند که دقیقاً به چه چیزی نیاز دارند. جستجو می‌تواند اطلاعات پراکنده‌ مربوط به یک موضوع را در کنار هم قرار دهد. در اینجا است که طبقه‌بندی و جستجو هر دو اهمیت می‌یابند.
▪ جستجو باید همیشه به صورت مستمر باشد
از ایجاد وب سایتی که در آن ساختار جستجو مرتباً تغییر می‌کند، پرهیز کنید. اگر پیوندهای لازم در بالای هر صفحه و هر بخش وجود داشته باشند، آنگاه دیگر دلیلی ندارد که آنها را مرتباً تغییر دهید.
▪ در صورت امکان از استانداردهای مربوط به جستجو که در شبکه پدیدار می‌شوند، تبعیت کنید
افرادی که از شبکه استفاده می‌کنند، آن را صرفاً یک رسانه می‌دانند. آنان تمایل زیادی به آشنایی با طراحی جستجو دارند زیرا این امر بدان معنا است آنچه را که آنان در یک وب سایت آموخته‌اند، در وب سایت دیگر نیز قابل انجام است. استانداردهایی که در شبکه ظهور کرده‌اند، عبارتند از:
ـ پیوندها و اتصال‌های الزامی (جستجوی جهانی) که در هر صفحه وجود دارند
ـ لوگوی سازمان در هر صفحه
ـ فضایی برای جستجو در هر صفحه
ـ زیرنویس در انتهای هر صفحه
ـ استفاده از رنگ‌های استاندارد: آبی برای موارد کلیک شده و ارغوانی (بنفش) برای موارد کلیک نشده
▪ هرگز بازدیدکنندگان را متعجب یا گمراه نکنید
هرگز بازدیدکنندگان را به مسیری نکشید که به بن‌بست منتهی می‌شود. مثلاً، اگر در یک کشور خاص فروش ندارید، صراحتاً این موضوع را قبل از اینکه بازدید کنندگان سفارش بدهند و برگه‌ جزییات آدرس خود را پر کنند ، به اطلاع آنان برسانند . در عین حال بسیاری از کشورها فاقد کدپستی مشخصی هستند. این امر را باید به یک گزینه‌ اختیاری برای کاربران تبدیل کنید.
● اشتباهات رایج
▪ تغییر مستمر جستجو
بسیار خسته‌کننده است که به یک وب سایت بروید و ببینید که روند جستجو در آن تغییر کرده است. بازدیدکنندگان دایمی، نسبت به یک نوع جستجو عادت کرده‌اند. هر چه میزان مراجعه‌ آنان به یک وب سایت افزایش یابد، میزان عادت آنان هم بیشتر می‌شود. بنابراین بسیار ضروری است که جستجو در وب سایت خود را به خوبی تدوین و برنامه‌ریزی کنید و تا زمانی که دلیلی محکم و قانع‌کننده وجود ندارد، هیچ تغییری در آن ایجاد نکنید .
▪ طراحی جستجو تنها از یک منظر بصری
بسیاری از وب سایت‌ها، جستجو را نوعی تبلیغات بصری تلقی می‌کنند. این در حالی است که جستجو، یک سیستم مناسب برای کمک به بازدیدکنندگان است تا آنان سریعاً به اطلاعات مورد نیاز خود دست یابند. جیتجو باید ساده و کاربردی باشد. این یکی از نخستین موضوعاتی است که باید در طراحی و تدوین یک وب سایت بدان توجه کرد.
▪ طراحی یک جستجوی ناکارآمد
همان طور که گفته شد، تغییر در ساختار جستجو باید تنها بر اساس یک دلیل محکم و موجه باشد و هدف نهایی آن نیز کمک به کاربران برای دستیابی بهتر و مفیدتر به اطلاعات مورد نیاز آنان باشد. اگر سازمانی بزرگ که دارای چندین وب سایت است، از یک روند جستجوی کارآمد استفاده نکند، بازدیدکنندگان به تلاش خود برای استفاده از چنین وب سایتی پایان خواهند داد. این امر باعث بروز حس سردرگمی و عدم سازماندهی مناسب می‌شود و در نتیجه هدف اصلی ایجاد وب سایت، در همان وهله‌ نخست با شکست مواجه می‌شود. این موضوعی است که باید دقت ویژه‌ای به آن مبذول داشت .

منبع : نشریه میثاق مدیران