جمعه, ۳۱ فروردین, ۱۴۰۳ / 19 April, 2024
مجله ویستا
یک نوستالژی غریب ایرانی
موسیقی ایرانی نیز از این قاعده مستثنا نبوده و از قدیم الایام به همت موسیقیدانان ایرانی، آثاری اصیل و ماندگار در این حوزه خلق شده است.
از تصانیف ماندگار می‌توان به تصنیف سرگشته (توای پری كجایی) با صدای قوامی، الهه ناز غلامحسین بنان،مرغ سحر قمرالملوك وزیری، مراببوس با صدای گل نراقی، سرود مشهور ای ایران بنان و نگاه گرم تو با صدای عبدالوهاب شهیدی اشاره كرد كه بعد از گذشت سالیان دراز همچنان بر زبان‌ها جاری است.
گاه یك تصنیف، ترانه یا سرود به سمبل و نشانه‌یی از یك دوره تاریخی بدل می‌شود و شنونده را به گذشته پرتاب می‌كند و غرق در روزگار گذشته، به مرور خاطرات می‌پردازد.
تصنیف «شد خزان» هم به مانند دیگر تصانیف ماندگار همواره در نزد مردم با استقبال فراوانی همراه بوده و هست.
بطور كلی تصنیف و ترانه به دلیل روان بودن كلام و ملودی و ریتمیك بودن در ذهن می‌ماند و با استقبال بیشتر توده‌های مختلف مردم مواجه و ورد زبان آنها شده است.
از مهمترین ویژگی‌های هنرمند تصنیف‌ساز، كه باعث رخ دادن چنین اتفاقی می‌شود، آشنایی و تسلط او با هر دو مقوله شعر و موسیقی و همچنین گنجاندن واژه‌ها و ترجیع‌بندهای مناسب در جای خود در هر تصنیف است.
و بدیع‌زاده هنرمندی‌است كه از این ویژگی بهره كافی برده و همنشینی و شاگردی استادانی سرآمد چون صبا، مرتضی نی‌داوود، محجوبی و خالدی بر این نكته تاكید كرده و صحه می‌گذارد. بدیع‌زاده آثار و ترانه‌های بسیار خوانده است، اما براستی این ترانه شاهكار او محسوب می‌شود و حتی اجرای مكرر آن توسط هنرمندان در دوره‌های مختلف، نتوانست آوازه اجرای اولی و اصلی آن را كمرنگ كند.
اغلب مردم ایران بدیع‌زاده را با این ترانه جاوید می‌شناسند. بسیاری از سینماگران نیز در فیلم‌های خود برای انعكاس تاریخ و شاید حسرت گذشته فراموش شده، از این ترانه بارها و بارها بهره برده و می‌برند.
اما ویژگی‌هایی كه باعث ماندگاری این اثر گردیده‌اند:
یكی از مهمترین این ویژگی‌ها استفاده دستگاهی برای ساخت این تصنیف است. در واقع همخوانی دستگاه و ترانه «شد خزان» به دلنشینی آن كمك شایانی كرده است.
همایون دستگاهی‌است كه تصنیف فوق در آن مایه نت‌نویسی شده است و با توجه به ویژگی‌هایی كه از این دستگاه سراغ داریم، توانسته تاثیر عمیقی در اثر بگذارد.
زنده یاد روح‌الله خالقی در كتاب نظری به موسیقی در خصوص دستگاه همایون می‌نویسد:
همایون آوازی‌است باشكوه و مجلل و آرام و در عین حال مؤثر و جذاب و دلربا و زیباست و از سایر آوازها موقرتر و مؤثرتر است. زیرا گفتارش پر از علو عظمت و نصیحتش از روی كمال مهارت و منتهای تجربه و پختگی است. بیانش سحرانگیز و ماهرانه است، شنونده در مقابل این آواز بی‌اختیار سكوت می‌كند و جرات تكلم از او سلب می‌شود.
همایون مجموعه‌یی‌است از احساسات لطیف عالی روحانی. گاه فریادی سخت از دل داغدار برمی‌كشد و با هر ناله‌یی اشك از دیده می‌فشاند.
خلاصه می‌توان گفت همایون معجونی‌است كه از تمام عواطف و صفات روحانی عالی ساخته و پرداخته شده و به حقیقت اسمش با مسمی و راستی همایون است ولی نوازنده‌یی باید كه حق آن را بطوری كه شایسته است ادا كند.
و تصنیف مورد بحث با ساختار ساده، روان و دلنشین حق مطلب را بخوبی ادا كرده است.
اما یكی دیگر از فاكتورهای مهم كه به یاری این تصنیف آمده، سبك و سیاق منحصر به فرد و عاری از تقلید بدیع‌زاده در خوانندگی است.
به گفته ناصح‌پور كارشناس و مدرس آواز، بدیع‌زاده برخلاف تعدادی از خوانندگان تعزیه، پیرو شبیه‌خوانی نبود و سبك خاص خود را داشت كه هنوز در اجراها مورد توجه خوانندگان است. وی می‌افزاید: «از جمله خصوصیات او تقلید نكردن بود و سبك خواندن او در هیچ كدام از آثار متاخرین دیده نشده است.
به رغم وابستگی كه شعر و موسیقی در آواز ایرانی دارد مقداری از متاخرین بیشتر به شبیه‌خوانی روی آورده و به جای ادای صحیح اشعار به تحریرآواز می‌پرداختند. برخی از خوانندگان، پیرو مكتب «شبیه‌خوانی» نبوده و غزل‌ها را در مجالس انس همراه با ساز می‌خواندند كه از جمله این هنرمندان می‌توان از درویش حسن، میرزا حسن خاكی بزرگ، میرزا ابراهیم خاكی كوچك، رحیم زری‌باف، ابراهیم آقا باشی و میرزا حبیب اصفهانی نام برد.»
بدیع‌زاده نیز در ردیف مخالفان شبیه‌خوانی قرار داشته و در میان مردم هنر دوست از جایگاه ویژه‌یی برخوردار بود.
و دیگر دلیل ماندگاری تصنیف «شد خزان» بدون شك ترانه و كلام سحرانگیز و تاثیرگذار این كار است. ترانه‌یی از رهی معیری كه بسیار شگفت‌انگیز با ملودی و صدای گرم بدیع‌زاده همراه شد و بدیع‌زاده همچون عاشقی دل شكسته فریاد افسوس و اندوه برمی‌آورد و دل هر درد آشنایی را به غلیان وا می‌دارد.
در مجموع هماهنگی فوق‌العاده این سه عنصر اصلی و بدنه هر تصنیف در این اثر، موجبات خلق اثری جاویدان را فراهم آورد، تصنیفی كه انسان را از تعلقات جدا می‌سازد و در او حس و حالی غریب ایجاد می‌كند.
منبع : روزنامه اعتماد
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
خرید میز و صندلی اداری
خرید بلیط هواپیما
گیت کنترل تردد
اصفهان ایران انفجار حمله ایران به اسرائیل ایران و اسرائیل استان اصفهان گشت ارشاد حسین امیرعبداللهیان حجاب ارتش جمهوری اسلامی ایران دولت وعده صادق
سیل زلزله تهران هواشناسی ترکیه قتل سیلاب فضای مجازی قوه قضاییه شهرداری تهران دبی سازمان هواشناسی
فرودگاه قیمت خودرو قیمت طلا بانک مرکزی بازار خودرو خودرو قیمت دلار ایران خودرو تورم بورس حقوق بازنشستگان قیمت سکه
تلویزیون سینمای ایران کتاب دفاع مقدس تئاتر سریال موسیقی
رژیم صهیونیستی فلسطین غزه آمریکا جنگ غزه سازمان ملل عملیات وعده صادق روسیه چین اسراییل طوفان الاقصی حماس
پرسپولیس فوتبال استقلال صنعت نفت آبادان لیگ برتر لیگ قهرمانان اروپا رئال مادرید بازی منچسترسیتی بارسلونا کشتی فرنگی سپاهان
هوش مصنوعی گوگل سامسونگ فناوری تلگرام تبلیغات آیفون اپل وزیر ارتباطات
سازمان غذا و دارو خواب چاقی پزشک چای پیاده روی