وضعیت اجتماعی و اقتصادی استان ، استان لرستان

براساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسكن سال 1375، جمعیت استان لرستان 434‚584‚1 نفر بوده است كه از این تعداد 53/56 درصد در نقاط شهری و 45/26 درصد در نقاط روستایی سكونت داشته، و بقیه غیرساكن بوده‌اند.
در همان سال، از 434‚584‚1 نفر جمعیت استان، 508‚807 نفر را مردان و 926‚776 نفر را زنان تشكیل می‌داده‌اند و لذا نسبت جنسی در استان لرستان 104 مرد در برابر 100 زن بوده است.
در آبان‌ماه 1375، از جمعیت استان 99/88 درصد را مسلمانان تشكیل می‌داده‌اند. این نسبت در نقاط شهری 99/87 درصد و در نقاط روستایی 99/89 درصد بوده است.
در فاصله سال‌های 1365 تا 1375، 420‚139 نفر به استان مهاجرت كرده و یا در داخل این استان جابه‌جا شده‌اند. محل اقامت قبلی 30/35 درصد مهاجران در سایر استان‌ها و 20/47 درصد در شهرستان‌های دیگر همین استان و 48/17 درصد در شهرستان محل سرشماری بوده است. محل اقامت قبلی بقیه افراد، خارج از كشور یا اظهار نشده بوده است. مقایسه محل اقامت قبلی مهاجران با محلی كه در آن سرشماری شده‌اند،‌ نشان می‌دهد كه در دهه 75-1365، 37/52 درصد از روستا به شهر، 32/64 درصد از شهر به شهر، 12/64 درصد از روستا به روستا و 16/19 درصد از شهر به روستا مهاجرت كرده‌اند. توزیع مهاجران وارد شده طی سال‌های 1365 تا 1375 به استان، برحسب مدت اقامت در محل سرشماری نشان می دهد كه بیش‌ترین تعداد مهاجران وارد شده به استان و یا جابه‌جا شده در داخل آن با 14/92 درصد به یك سال قبل از سرشماری و كم‌ترین تعداد آنان (با 2/03 درصد) به 9 سال قبل از سرشماری مربوط بوده است.
در آبان‌ماه 1375، از 673‚351‚1 نفر جمعیت 6 ساله و بالاتر استان، 74/84 درصد باسواد بوده‌اند. نسبت باسوادی در گروه سنی 6 تا 14 ساله 94/07 درصد و در گروه سنی 15 ساله و بالاتر 65/10 درصد بوده است. در بین افراد لازم‌التعلیم (14-6 ساله) نیز نسبت باسوادی در نقاط شهری 97/69 درصد و در نقاط روستایی 91/06 درصد بوده است. به طوركلی، نسبت باسوادی در بین مردان 80/61 درصد و در بین زنان 68/86 درصد بوده است. این نسبت در نقاط شهری برای مردان و زنان به ترتیب 86/34 درصد و 77/41 درصد، و در نقاط روستایی 74/88 درصد و 59/36 درصد بوده است.
در سال مذكور، از جمعیت 6 تا 24 ساله استان، 67/61 درصد در حال تحصیل بوده‌اند. این نسبت در نقاط شهری 75/69 درصد و در نقاط روستایی 59/67 درصد بوده است. در این استان 91/56 درصد از كودكان، ‌86/67 درصد از نوجوانان و 38/94 درصد از جوانان به تحصیل اشتغال داشته‌اند.
در آبان سال 1375، افراد شاغل و افراد بیكار (جویای كار) در مجموع 32/87 درصد از جمعیت 10 ساله و بالاتر استان را تشكیل می‌داده‌اند. این نسبت در نقاط شهری، 32/16 درصد از مردان و 9/39 درصد از زنان را تشكیل می‌داده‌ است. بیش‌ترین میزان فعالیت به گروه سنی 35 تا 39 ساله با 53/68 درصد و كم‌ترین میزان فعالیت به گروه سنی 14-10 ساله با 3/70 درصد مربوط بوده است. بالاترین میزان فعالیت برای مردان به گروه سنی 39-35 ساله با 11/06 درصد تعلق داشته است. در سال مذكور، از شاغلان 10 ساله و بالای استان، 30/03 درصد در گروه‌های شغلی كشاورزی، 27/08 درصد در گروه‌های شغلی صنعت و 40/99 درصد در گروه‌های شغلی خدمات و 1/90 درصد نامشخص و اظهار نشده بوده است. این نسبت‌ها در نقاط شهری به ترتیب 6/35 درصد، 33/02 درصد، 58/97 درصد و 1/66 درصد و در نقاط روستایی به ترتیب 55/57 درصد، 21/05 درصد، 21/21 درصد و 2/17 درصد بوده است. اوضاع اقتصادی و اجتماعی استان تحت تأثیر شرایط اقلیمی، تاریخی و جغرافیایی، شرایط متفاوتی پدید آورده است كه در زیر به آن‌ها اشاره می‌شود :
هوای سرد مناطق بلند و گرمای نواحی جلگه‌‌ای جنوب استان، سبب گسترش زندگی كوچ‌نشینی شده است. طوایف لر «بهاروند»، «میرزاوند»، «میردریكوند» و «قلاوند» از لُران گرمسیری و «جودكی و میر» در بخش ملاوی، «بیرانوند» در بخش چغلوندی، «حسنوند، یوسف‌وند، كولیوند و قلائی» در سلسله الشتر، «ایل پاپی» در بخش پاپی، «سگوند،‌ دالوند و كارمه» در بخش زاغه،‌ «بختیاری و چهارلنگ» در الیگودرز و طوایف دلفان در این قسمت استان زندگی می‌كنند.
استان لرستان با برخورداری از هوای متنوع و رودهای پرآب و خاك آبرفتی حاصل‌خیز، استعدادی ویژه در كشت محصولات كشاورزی دارد. غلات، چغندرقند و حبوبات،‌ مهم‌ترین فرآورده‌های كشاورزی آن محسوب می‌شوند. در نواحی جنوبی و پاره‌‌ای مناطق دیگر استان، محصولات گرمسیری تولید می‌شود. بازده تولیدات كشاورزی استان به دلیل استفاده از روش‌های سنتی، به ویژه در زمین‌های دیم كوهستانی و پایكوهی، اندك است.
دامپروری و دامداری در سراسر استان رایج است. عشایر، روستاییان و ساكنان اطراف شهرها به فعالیت‌های دام‌پروری می‌پردازند. در نواحی مرطوب‌تر استان، پرورش گاو و در میان عشایر و روستاهای خشك‌تر پرورش گوسفند و بز، مرغ و خروس، غاز،‌ بوقلمون و مرغابی و دیگر طیور رایج است. در سال‌‌های اخیر در اطراف شهرهای استان، واحدهای مرغ‌داری‌ها و گاوداری‌های صنعتی نیز تأسیس شده است. پرورش زنبور و تولید عسل، یكی دیگر از فعالیت‌های كشاورزی مردم استان است.
توسعه صنعتی استان لرستان در سال‌های گذشته،‌ همراه با سیاست توجه به نقاط محروم و استقرار و ایجاد كارخانه‌های صنعتی متعدد رو به رشد است. از جمله می‌توان به صنایع ساختمانی، فلزی،‌ سرامیك، غذایی، پوشاك،‌ شیمیایی و صنایع دستی اشاره كرد.
صنایع دستی استان لرستان مشتمل بر قالی‌بافی، جاجیم‌بافی، جولاهی، گیوه‌بافی، دباغی، هورسبو (یك نوع خورجین) و چادربافی است. این نوع محصولات ضمن تأمین مصارف خانواری تولیدكننده، برای فروش به بازارهای محل نیز عرضه می‌شود.
در استان لرستان معادن بسیار از قبیل سنگ تراورتن (در چگنی و كوهدشت)، مرمریت (در ازنا،‌ الیگودرز و بروجرد)،‌ فلداسپات، تالك و سیلیس (در بروجرد، الیگودرز و ازنا)، سنگ گچ (در دورود و كوهدشت)، سنگ آهك (در خرم‌آباد و كوهدشت) و سرب و روی (در الیگودرز) وجود دارد كه بخشی از آن‌‌ها مورد بهره‌برداری قرار گرفته‌اند.