علایم روانی افسردگی

علایم روانی شایع افسردگی عبارتند از: بی‌حوصلگی یا خلق پایین، نگرانی و اضطراب، از دست دادن احساس هیجانی، داشتن افكار افسرده، مشكلات حافظه و تمركز حواس، ‌توهمات، داشتن افكار خودكشی.
خلق پایین
خلق پایین در افسردگی بسیار شدیدتر از آن چیزی است كه شما در هنگام ناامیدی و یا مایوس شدن دچار آن میشوید. خلق پایین عبارتست از احساس غم، پوچی، از دست دادن و بیم و ترس. بعضی از بیماران، آن را به زندگی در زیر یك ابر تشبیه می‌كنند كه همه قسمتهای زندگی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در افسردگی متوسط تا شدید، خلق پایین اغلب در هنگام صبح بدتر میشود و سپس در طی روز از شدت آن كمی كاسته میشود اما هیچگاه از بین نمی‌رود. این وضعیت را اصطلاحاً تغییرات روزانه (Diurnal Variation) می‌نامند. خلق پایین باعث میشود كه از هیچ چیزی نتوانیم لذت ببریم و شما حتی ممكن است علاقه خود را نسبت به سرگرمی‌هایی كه قبلاً داشته‌اید از دست بدهید. هیچ چیزی برای شما خوشایند و لذت بخش نخواهد بود.
در بعضی از موارد خفیف‌تر، خلق پایین ممكن است عصرها بدتر از صبح‌ها باشد و بعضی روزها ممكن است حال بیمار خوب باشد. با این حال تعداد این روزهای خوب به قدری كم است كه در بین سایر روزهای بد به چشم نمی‌آید. اگر افسردگی خفیف باشد شما ممكن است از همراهی و هم صحبتی با سایر افراد لذت ببرید. در مواردی كه خلق پایین وجود دارد، با كوچكترین مشكلی (و حتی گاهی بدون هیچگونه مشكلی) تمایل به گریه كردن وجود دارد.
اضطراب و نگرانی
وقتی ما احسس می‌كنیم كه تهدید شده‌ایم و در خطر هستیم، هورمونی به نام آدرنالین در بدن ترشح شده و وارد جریان خون میشود و از انجا به عضلات و مغز می‌رود تا ما بتوانیم سریعتر فكر كرده ودر صورت نیاز اقدام به فرار نماییم. این هورمون باعث میشود كه عضلات ما منقبض شده و آماده فرار یا هرگونه عكس‌العمل فوری دیگری شویم، اما در صورتیكه هیچگونه اتفاقی بروز نكند، این احساس در عرض چند دقیقه از بین خواهد رفت. در افرادی كه افسرده هستند، این احساسهای اضطراب و نگرانی می‌تواند چندین ماه باقی بماند. بعضی از افراد، صبح‌ها با یك حالت اضطراب و نگرانی زیاد از خواب بیدار میشوند زیرا آنها از روزی كه در پیش خواهند داشت دچار ترس و وحشت هستند. اضطراب می‌تواند بیشتر از خلق پایین دیده شود و به عنوان مهمترین علامت افسردگی خود را نشان دهد. اگر شما همیشه در وضعیت اضطراب و نگرنی هستید ممكن است متوجه شوید كه به میزان زیادی تحریك‌پذیر و پرخاشگر شده‌اید، بطوریكه سایر افراد در زندگی كردن با شما دچار مشكل خواهند شد.
از دست دادن عواطف و احساسات
بعضی از افراد مبتلا به افسردگی شدید، اظهار می‌دارند كه آنها احساس می‌كنند كه تمام عواطف و احساسات خود را از دست داده‌اند و این یكی از ناراحت كننده‌ترین علایم افسردگی می‌باشد. در چنین مواقعی شما حتی نمی‌توانید گریه هم بكنید و احساس می‌كنید كه دیگر هیچ اشكی در چشمان شما وجود ندارد. شما حتی ممكن است نسبت به افراد نزدیكتان مثل همسر، خانواده و یا كودكانتان هیچگونه احساسی نداشته باشید و یا اینكه دارای احساسات اندكی باشید.
علایم روحی و روانی افسردگی
- خلق پایین
- از دست دادن علاقه نسبت به چیزهایی كه قبلاً از آنها لذت می‌بردیم
- اضطراب و نگرانی
- بهت زدگی
- افكار افسرده
- مشكلات حافظه و تمركز حواس
- هذیان‌ها
- توهمات
- افكار خودكشی
افكار افسرده
وقتی شما دچار افسردگی هستید، نحوه فكر كردن شما نیز تغییر می‌یابد. شما دنیا را جور دیگری می‌بینید و همه چیز به نظر شما منفی است. چنین طرز تفكری باعث میشود كه افسردگی شما تشدید شود.
شما خود را برای وقایع ناگواری كه اتفاق می‌افتد سرزنش و ملامت می‌كنید و برای كارهای خوبی كه انجام داده‌اید هیچگونه ارزشی قائل نیستید. تمام كارهای خوبی كه در زندگی‌تان انجام داده‌اید را فراموش می‌كنید و دائماً چیزهای بدی كه در زندگی داشته‌اید را بخاطر آورده و یادآوری می‌كنید.
شما ممكن است به جزئیات و نكات منفی خود تمركز نموده و از نكات مثبت خود غافل شوید. یك مثال جالب این موضوع، شخصی است كه امتحانی را با امتیاز ۹۹ درصد قبول شده است. او از این نتیجه عالی خوشحال نمیشود و همه حواس وتمركز خود را روی آن یك درصدی كه از دست داده است تلف می‌كند.
شما ممكن است سریعاً به نتایج منفی برسید و تنها با مشاهده یك واقعه ساده به نتایج كلی و منفی دست یابید. برای مثال، یكی از بیماران من، دختر زیبایی بود كه فكر می‌كرد زشت است و همه از او نفرت دارند زیرا یكبار در خیابان، مردی به او نگاه تمسخرآمیزی كرده بود.
چنین افكار منفی‌ای باعث میشود كه شما به تدریج تحلیل رفته و ضعیف شوید. این افكار منفی در نهایت باعث میشوند كه شما اعتماد به نفس خود را از دست داده و احساس بی‌ارزش بودن بكنید و دنیای شما مملو از افكار مایوس كننده همراه با شك و تردید و اضطراب باشد. در نتیجه شما بیشتر احساس افسردگی یا اضطراب می‌كنید و بنابراین یك حلقه معیوب در زندگی شما ایجاد می‌گردد.مشخصات افكار افسرده
- افكار منفی (مثلاً من در كار با شكست مواجه میشوم)
- انتظارات زیاد و غیر منطقی (مثلاً تا همه افراد مرا دوست نداشته باشند و فكر نكنند كه من در كارم خوب نیستم نمی‌توانم خوشحال باشم)
- تفكرات اشتباه (مثلاً نتیجه‌گیری غلط، تمركز روزی جزئیات منفی بی‌اهمیت، رسیدن به نتیجه‌گیری‌های كلی و غلط از دیدن یك واقعه ساده
یك شرح حال از افكار منفی
خانم كاترین، منشی یك شركت است. یك بار
رئیسش به او گفت كه آیا می‌توانی این گزارش را دوباره تایپ كنی؟ من چند اصلاح در آن انجام داده‌ام. كاترین افسرده است و به همین خاطر، او فكر می‌كند كه در كارش خوب عمل نمی‌كند. او عقیده دارد كه بخاطر اینكه وظیفه‌اش را خوب انجام نداده است، مجبور است این گزارش را دوباره تایپ نماید.
از آن هنگام، كاترین افسرده‌تر شد زیرا او بطور غیر منطقی‌ای انتظار دارد كه او اگر می‌خواهد كه از زندگی‌اش لذت ببرد باید وظایفش را بطور كامل و بی‌نقص انجام دهد.
در حقیقت، كاترین وظایفش را هم خیلی خوب انجام می‌دهد اما خودش اینطور فكر نمی‌كند. او به چیزهای كوچكی كه گاهی اوقات بد انجام میشوند تمركز می‌كند وا ز چیزهای بزرگی كه به خوبی انجام می‌گردند غافل است. او این موضوع را فراموش كرده ست كه بخاطر لیاقتهایی كه از خودش نشان داده است، حقوقش اضافه شده است. او این حقیقت را فراموش كرده است كه رئیسش همیشه در كارهایش مردد است و اصلاحاتی كه در گزارش باید انجام شود بخاطر تغییراتی است كه خود رئیس در آن داده است و هیچ اشتباهی از طرف كاترین رخ نداده است. كاترین فقط به جزئیات منفی یك موضوع نگاه می‌كند و تنها با یك اتفاق ساده، نتیجه‌گیریهای كلی و اشتباهی می‌كند كه این كار باعث تشدید افسردگی او میشود.
مشكلات تمركز حواس و حافظه
اگر شما توسط نگرانی‌ها و افكار افسرده، تحلیل بروید، برایتان مشكل خواهد بود كه درباره چیز دیگری هم فكر نمایید. تمركز حواس ممكن است برای شما مشكل باشد كه این امر می‌تواند به بروز مسایل بیشتری منجر شود. شما برای اینكه چیزی را به خاطر بیاورید باید روی آن تمركز كنید، بنابراین تعجب‌آور نخواهد بود كه اگر تمركز حواس شما خوب نباشد، مشكلاتی در حافظه و به یادآوردن موضوعات خواهید داشت. مشكلات مربوط به تمركز حواص همچنین می‌توانند منجر به عدم تصمیم‌گیری مناسب و بی‌توجهی گردند و شما ممكن است احساس گیج بودن نمایید. این علایم می‌توانند گاهی اوقات به قدری شدید شوند كه با بیماری دمانس (زوال عقل) اشتباه گرتفه شوند.
هذیان و توهمات
اگر شما شدیداً افسرده شوید، افكار شما می‌تواند به قدری بهم ریخته شود كه ارتباط با واقعیتهای زندگی را از دست بدهید. ذهن شما می‌تواند به قدری بهم ریخته شود كه ارتباط با واقعیتهای زندگی را از دست بدهید. ذهن شما می‌تواند شروع به فریب دادن شما نماید و شما حتی ممكن است از این موضوع بترسید كه دارید دیوانه میشوید. اماچنین موضوعی پیش نخواهد آمد و شما فقط شدیداً افسرده هستید كه با درمان مناسب، بهبود خواهید یافت. در افسردگی‌های شدید، هذیانها می‌توانند رخ دهند اما خوشبختانه این هذیانها بسیار نادر می‌باشند.
هذیان، یك اعتقاد غلط می‌باشد كه شخص به آن معتقد است. در افسردگی، هذیانها، انعكاس خلق افسرده هستند و می‌توانند افسردگی را تشدید نمایند. یكی از بیمارانی كه من داشتم، معتقد بود كه او باید خودش را به پلیس تسلیم كند چون پنج سال پیش بطور اشتباهی بدون اینكه پول یك عدد سیب را به فروشنده بدهد، فروشگاه را ترك كرده است. او فكر می‌كرد كه پلیس بخاطر این كار او را در این مدت تحت تعقیب قرار داده است. او عقیده داشت كه برای خانواده‌اش شرمساری به بار آورده است و خود را موجود بی‌ارزشی می‌دانست. غیرممكن بود كه او را متقاعد كنم كه او دشمن شماره یك جامعه نمی‌باشد و هر كسی ممكن است از این اشتباهات بكند و هیچكس نیز بخاطر چنین كاری تنبیه نمیشود.
عده‌ای از بیماران عقیده دارند كه آنها شرورترین و پلیدترین انسان روی زمین هستند و یا اینكه سایر مردم می‌خواهند كه از دست آنها راحت شوند زیرا آنها خیلی بد هستند. بعضی از بیماران معتقدند كه آنها اصلاً هیچ پولی ندارند و بعضی دیگر عقیده دارند كه آنها در حل زوال و پوسیدگی قرار دارند و حتی عده‌ای از آنها معقدند كه مرده‌اند. به اندازه فكرها و ایده‌های مختلفی كه در ذهن انسانها وجود دارد، انواع مختلف هذیانها نیز وجود دارد اما همه آنها انعكاسی از خلق وافكار افسرده هستند.
در حالیكه هذیانها عبارت از افكار غلط هستند، اما توهمات (Hallucinations) به ادراك غیرواقعی از چیزها گفته میشود (معمولاً صداها). برای مثال، بعضی از بیماران مبتلا به افسردگی شدید، در مواقعی كه كسی در اطراف آنها نیست، صداهایی را می‌شنوند. این صداها مانند صداهای افرادی است كه در اتاق با یكدیگر صحبت می‌كنند و بطور وحشتناكی، واقعی به نظر می‌آیند. این صداها ممكن است شخص را سرزنش كرده و به او بگویند كه تو آدم بدی هستی. این صداها باعث میشوند كه افسردگی تشدید شود. بعضی از بیماران دچار افسردگی شدید، چیزهایی را كه اصلاً وجود ندارند می‌بینند و یا اینكه بو می‌كنند، اما چنین مواردی نادر می‌باشند.
افكار خودكشی
وقتی شما شدیداً دچار افسردگی باشید، به نظر شما گذشته‌تان بد و پر از اشتباه بوده، زمان حالتان وحشتناك است و از آینده هم دچار ترس و وحشت هستید. بعضی از بیماران به این نتیجه می رسند كه دنیا ارزش زندگی كردن را ندارد و اینكه بهتر است با خودكشی به زندگی خود پایان داد تا دیگران هم از دست آنها راحت شوند.
بسیاری از افراد مبتلا به افسردگی، به خودكشی فكر می‌كنند (حتی اگر این فكر بصورت گذرا باشد). خیلی از این افراد در واقع اقدام به خودكشی نمی‌كنند اما هر شب كه به رختخواب می‌روند امیدوار هستند كه صبح روز بعد از خواب بیدار نشوند و در نتیجه از عذاب زندگی‌كردن راحت شوند.
بعضی از بیماران نیز هیچگاه تصمیم به خودكشی نمی‌گیرند چون این كار را از نظر مذهبی واخلاقی، ممنوع می‌دانند و یا اینكه فكر می‌كنند با این كار، خانواده‌شان دچار ناراحتی خواهد شد. بعضی از این افراد نیز به این نتیجه می‌رسند كه آنها هیچوقت اقدام به خودكشی نخواهند كرد چون ترسو و بزدل هستند و چنین احساسی باعث میشود كه آنها بیشتر خود را سرزنش و ملامت كرده و افسرده‌تر بشوند.
اگر شما به خودكشی كردن فكر می‌كنید ممكن است در خطر باشید كه واقعاً این كار را انجام بدهید. در چنین مواردی سریعاً به پزشك یا یك مركز مشاوره روانی مراجعه نمایید. این وضعیت، یك اورژنس روانپزشكی است. همیشه به یاد داشته باشید كه افسردگی، قابل درمان می‌باشد.

منبع : پایگاه الکترونیکی خدمات پزشکی ایران