این سوغاتی ها، بردن دارد

آنها که گذرشان برای مسافرت و گردشگری به کرمان افتاده است خوب می دانند که نمی توان از سوغاتی های این شهر گذشت و بدون خرید یکی از اقسام آنها به دیار خود بازگشت. مسافران کرمان سوغات این شهر را هرگز فراموش نمی کنند.
▪ زیره
گیاهی است بسیار خوشبو و مقوی که امروزه در چرخه دارویی نیز جایگاه خاصی پیدا کرده است زیره انواع مختلفی دارد مانند زیره هفتادم، زیره نودم و زیره کبکو مرغوب ترین زیره رنگی سیاه دارد و معمولاً از دامنه های کوه هزار که گفته می شود هزار نوع گیاه دارویی در آن می روید به دست آمده. زیره پلو و دم کرده این گیاه از خواص زیادی برخوردار است.
▪ قوتو(قاووت )
از ۴۰ گیاه مانند سیاهدانه، خرفه، قهوه، کنف، جو برشته، بذر کتان، موردانه و... تهیه می شود. رنگ آن قهوه ای و همانگونه که از اسمش برمی آید دارای قوت بسیار و مقوی است. انواع دیگر آن پسته ای، نارگیلی و سبز است.
▪ پسته
اگر چه پسته رفسنجان از شهرت خاصی برخوردار است اما پسته ای که امروزه در بازار کرمان عرضه می شود بعضاً محصول سیرجان، زرند و راور است. انواع پسته کرمانی عبارت از کله قوچی، اوحدی، رباطی، ممتاز، قرمز و واحدی است.
▪ حلوا پسته
جزو اصلی آن پسته است. انواع دیگر حلوای سنتی کرمان عبارتند از حلوای آرد برنج، حلوا کنف، حلوا گردو، حلوا نارگیل، حلوا کشو، حلوا گل زرد و حلوای نخود.
▪ کلمپه
برای تهیه این شیرینی خمیر تهیه شده از آرد هشترخون (حاجی طرخان) را به اندازه یک نعلبکی پهن کرده و خرمای هسته گرفته و گردو روی آن گذاشته و با خمیر پهن شده دیگری آن را پوشش داده و پس از اضافه کردن مقداری ادویه و قرنفل آن را در فر یا تنور می پزند. کلمپه انواع مختلفی دارد مانند شکری، گردویی و...
▪ برشتو
نوعی شیرینی خوشمزه است که آرد سرخ شده در روغن را با شکر یا خرما مخلوط کرده و آن را به شکل لوزی برش می دهند. اگر خرما به آرد اضافه کنند آن را برشتوی خرما می گویند.
▪ فرش کرمان
بوستانی از گل ها و بوته های رنگارنگ است که شمیم دلنواز آن مشام جان اهل هنر را مشحون می سازد. قالی کرمان قدمتی بیش از ۴۰۰ سال دارد و عکس موجود از قدیمی ترین فرش متعلق به عصر صفوی است. از جمله نفیس ترین قالی کرمان در ساختمان سنای آمریکا پهن است که قریب به یک صد سال قبل بوسیله یکی از هنرمندان کرمانی به نام ابوالقاسم کرباسی به متراژ قریب ۴۰۰ متر بافته و با مشکلات عدیده از طریق دریا به این کشور فرستاده شده است. بافنده این فرش برای این که کسی در متراژ آن تردید نکند آن را در مقابل شبستان غربی مسجد جامع کرمان پهن کرده و از آن عکس گرفته است. از دیگر قالی های معروف کرمانی فرشی است که «توم کولیجان » ارمنی آن را از کرمان به آمریکا برده و زیر ناقوس بزرگ آزادی فرش کرد. به همین مناسبت آن را فرش آزادی نام نهاده اند و بالاخره نمایندگان صلح در شهر ورسای بر روی یکی از همین قالی های معروف کرمانی ایستاندند و پیمان صلح امضا کردند.
حضور بزرگانی چون محمد ارجمند کرمانی معروف به سلطان فرش جهان در عرصه این هنر موجب تحولی شگرف شد و قالی های بافت او هنوز در کاخ های مختلف وجود دارد. از ویژگی های دیگر فرش کرمان نقش گویی و نقش خوانی آهنگین همراه با صدای خوش جوابگویی است.
▪ پته
از جمله هنرهای دستی اصیل و اختصاصی مردم کرمان پته است. زنان هنرمند کرمانی با نخ های رنگارنگ روی پارچه مخصوصی که به آن عــــــریض می گویند و نوعی شال به شمار می رود نقش های بسیار زیبا و چشم نــــواز می دوزند که هر انسان هنر شناسی را به وجد می آورد.
نقش های درختی، بته جقه ای، سروی، طاووسی و بازوبندی از معروف ترین نقوشی است که در دوخت پته استفاده می شود. پته انواع گوناگونی دارد و به اندازه های مختلف دوخته می شود. نوع بقچه ای برای قرار دادن لباس و جهیزیه عروس، سوزنی برای زیرانداز در حمام، بقچه مربع جانماز، چهارتکه و مستطیل آن بـــــرای پرده و نوع بزرگتر آن به عنوان رو لحافی استفاده می شود. علاوه بر صنایع عنوان شده کرمان دارای صنایع دیگری نیز هست که بعضاً رونق خود را از دست داده اند از جمله شالبافی که روزگاری به عنوان یکی از صنایع دستی پربها و ارزشمند محسوب می شد که نه فقط در جای جای ایران شناخته شده بود و پوشش حاکمان و ثروتمندان به شمار می رفت بلکه به ســــایر کشورهای همجوار نیز صادر می شد. شهرت و مرغوبیت شال های کرمانی تا آنجا بود که عده ای آن را با شال کشمیر مقایسه می کردند.
علاوه بر این، چاقو و تفنگ سازی راین را نیز می توان نام برد. از شهرت چاقوی راین همین بس که افسانه هایی درباره آن ساخته بودند، مانند افسانه چاقویی که قفل آهنی را برید و حاکم دستور داد دست سازنده آن را قطع کنند. ظرافت و کارآیی چاقوهای ساخت راین تماشایی است. اگر چه سازندگان آن جانشینی که راه آنان را ادامه دهند، باقی نگذاشته اند با این همه هنوز معدودی سازنده و هنرمند این رشته وجود دارد.
بافت انواع بادبزن های دستی، پوشش کوزه و حصیر از برگ های نخل، کنده کاری مس، معرق کاری، و کاشیکاری از جمله دیگر هنرهای دستی کرمان است که می توان آثار صنعتگران این رشته ها را به عنوان سوغات با خود برد.

سیما کارآموزیان

منبع : روزنامه ایران