بازیکن سازی در محاق

ساختار فوتبال کشور ما تحت تاثیر حواشی نامتعارف و غیراصولی بیشتر به خانه ای از پای بست ویران می ماند که آراستگی ظاهرش نیز چیزی را عوض نمی کند.مرور زمان زوال را نصیب این خانه می کند نه بقا. حکایت فوتبال باشگاه های ما هم همین است. در حالی که چند سالی است باشگاه ها با تکیه بر واژه حرفه ای بودن بسیاری از عملکردهای نادرست خود را توجیه می کنند، از پرداختن به اصل موضوع غافل هستند.
تیم های پایه دو باشگاه بزرگ و پرطرفدار کشور هرگز به صورت حرفه ای اداره نمی شوند. پرسپولیس و استقلال به عنوان دو قطب فوتبال پایتخت توجهی به بازیکن سازی برای تامین نیاز تیم بزرگسالان خود نشان نمی دهند و با وجود ادعای حرفه ای گری، در هر فصل هزینه های هنگفت حرفه ای پرداخت می کنند و در خیلی از موارد هم نتیجه مورد انتظار را نمی گیرند.
در این میان، حضور تیمی مثل سپاهان که با تکیه بر ثبات مدیریت و اجرای برنامه های بلندمدت برای تیم های پایه و صرف هزینه در این بخش سعی در تغذیه تیم بزرگسالان دارد و بعضا پدیده هایی را هم به لیگ برتر معرفی می کند، غنیمت است.
در شرایطی که دو باشگاه پرسپولیس و استقلال همیشه از تامین هزینه های سرسام آور اداره تیم فوتبال بزرگسالان خود عاجزند و در این راستا بی آن که در اندیشه خودکفایی برای درآمدزایی بیشتر باشند، چشم به کمک های دولتی و در حقیقت امدادهای غیبی دوخته اند، مسوولان تیم های پایه دو باشگاه نبود بودجه کافی و اعتبار لازم و مهم تر از آن عدم تعهد نسبت به فوتبال رده های سنی پایین تز را مهم ترین دلایل ناکامی پرسپولیس و استقلال در کار بازیکن سازی بر می شمارند.
حسن روشن، مدیر تیم های پایه استقلال، اساس فوتبال پایه در ایران را متزلزل می داند. وی با بیان این مطلب به «جام جم« می گوید: پشتوانه فوتبال هر کشوری تیم های رده های سنی مختلف هستند که با صرف سرمایه و هزینه، مرحله به مرحله رشد می کنند و در نهایت آنجا که باید برای فوتبال یک کشور افتخار آفرین باشند در تیم ملی بزرگسالان کارآمد نشان می دهند; اما در ایران به دلیل توجه به نتیجه گرایی صرف و موفقیت های مقطعی، هرگز در این بخش توجه لازم وجود ندارد و به همین علت است که حتی موفقیت تیم ملی ما با ثبات نیست و در واقع تضمینی برای آن وجود ندارد.
باشگاه استقلال چه میزان برای فوتبال پایه خود سرمایه گذاری می کند؟ حسن روشن معتقد است که تیم های پایه اصلا به صورت حرفه ای فعالیت نمی کنند و اندک بودجه ای هم که در اختیار دارند نمی تواند پاسخگوی نیازهای آنها باشد. وی با اشاره به بودجه ای که استقلال در فصل گذشته به تیم های پایه اختصاص داده است، تصریح می کند: ما واقعا برای به پایان رساندن فصل با مشقت روبه رو بودیم. در چنین شرایطی که اداره تیم ها دشوار است انتظار بازیکن سازی و تغذیه تیم بزرگسالان از نظر نیروی انسانی بیهوده است. در برنامه ای که ما به آقای فتح الله زاده در ابتدای فصل دادیم با در نظر گرفتن حداقل ها به ۲۰۰ میلیون بودجه نیاز داشتیم که این مبلغ با توجه به اداره مجموعه ای ۱۵۰ نفری ناچیز است، اما با این حال تنها ۷۰ میلیون در اختیار ما قرار گرفته که کار را برای استقلال در تمام رده های سنی پایه سخت کرد.
از سوی دیگر محمد پنجعلی، مدیر تیم های پایه باشگاه پرسپولیس از همین کمبود بودجه می گوید. وی با بیان این مطلب که در زمان مدیریت کاشانی باز هم وضعیت تیم های پایه نسبت به گذشته بهبود یافته بود، هزینه اختصاص یافته در فصل گذشته را ۱۰۰ میلیون تومان عنوان می کند.پنجعلی ادامه می دهد: اگر بخواهید به معنای واقعی تیم پایه داشته باشید و انتظار داشته باشید که بازیکن برای استفاده در تیم بزرگسالان تربیت شود به هزینه ای حدود ۷۰۰ میلیون تومان نیاز است. ضمن این که مدیریت باید هزینه توجه به تیم های پایه را که مهم ترین آن صرف زمان و انجام برنامه های بلندمدت است، بپردازد.توجه به ثبات مدیریت موضوعی انکارنشدنی در مقوله پرورش استعدادهای پایه در فوتبال و بازیکن سازی است. وقتی در دو باشگاه بزرگ فوتبال در کشور ما آمد و شد ها به سال نمی کشد و هر فصل یک عقیده حکمفرما می شود، هر برنامه ای حتی اگر مثمرثمر و کارآمد باشد به مروز زمان همچون مسکنی عمل می کند که تاثیرش از میان می رود.مدیران تیم های پایه پرسپولیس و استقلال باور دارند که تغییر و تحول مدیریتی در دو باشگاه علاوه بر این که سرنوشت تیم ها را دستخوش سلیقه های متعدد می کند، امکان اجرای برنامه های بلندمدت بخصوص برای تیم های پایه را در عمل غیرممکن می سازد.اما روشن به موضوع دیگری نیز اشاه می کند.
وی معتقد است اگر توجه به ساختار فوتبال و تیم های پایه به عنوان قانونی در اساسنامه ذکر و هزینه و بودجه معینی برای آن تعیین و پرداخت شود، هر مدیری که سر کار بیاید موظف می شود آن را اجرا کند و به این ترتیب اجرای برنامه های مصوب در اساسنامه قائم به شخص نمی ماند. اتفاقی که در باشگاه سپاهان رخ داده و نتیجه آن هم رسیدن سپاهان نوین، تیم ساخته شده از جوانان این باشگاه به لیگ برتر است.شاید بارها شنیده اید که رابطه بر ضابطه غلبه می کند و امان از وقتی که چنین اتفاقی در ورزش بخصوص فوتبال رخ دهد.
ظاهرا این قضیه هم از معضلات فوتبال پایه در ۲ باشگاه پرحاشیه تهران است.مدیر تیم های پایه استقلال گرچه در لفافه پرده از این حقیقت برمی دارد، اما شفافیت موضوع کاملا آشکار است. وی به «جام جم» می گوید: تجربه کار کردن در فوتبال دنیا در هر جای دیگری به درد می خورد، اما متاسفانه در اینجا تجربه ات در هیچ کجای دنیا به درد نمی خورد.اتفاقات گاهی از حقایق فاصله می گیرند و این گونه است که گاه شایسته ها پشت خط می مانند، چون ممکن است مثلا پیشنهادهای غیرمتعارفی مثل تامین مصالح ساخت و ساز فلان ورزشگاه از سوی پدر کارخانه دار یک بازیکن یا خیلی موارد اینچنینی کسی را که استعداد چندانی هم ندارد در تیم ماندنی کند و این با هیچ استانداردی در دنیا تطابق ندارد که همه به کمبود بودجه برمی گردد.
در دنیا با صرف هزینه برای تیم های پایه پس انداز می کنند، اما ما برای تیم بزرگسالان هزینه های زیادی می پردازیم و در نهایت آن را دور می ریزیم که نمونه آخر آن سیزدهم شدن استقلال در لیگ برتر بود.در این میان نگاهی به کارنامه سپاهان و عملکرد این تیم در بخش فوتبال پایه به عنوان یکی از موفق ترین تیم ها در این عرصه که حداقل بودجه قابل توجهی به این امر اختصاص می دهد می تواند راهگشای دو باشگاه باشد. گرچه اینها تنها تلنگری خواهد بود بر پیکره بیمار قرمز و آبی که هر فصل با اما و اگر از ابتدا تا انتها پیش می روند و به واسطه داشتن طرفداران بیشمار، به حیات خود ادامه می دهند. پناهنده، مسوول امور آموزش آقایان در باشگاه سپاهان، وظیفه مدیریت و نظارت بر تیم های پایه فوتبال را هم به عهده دارد، وقتی از چگونگی فعالیت تیم های پایه فوتبال می گوید از مدرسه فوتبال تا تیم بزرگسالان بیش از هر چیز به نظم و انضباطی که آنجا حاکم است می توان پی برد.
وی که مشغول نظارت بر تمرین تیم نونهالان سپاهان است در پاسخ به پرسش ما ابتدا به توجه ویژه ساکت، مدیرعامل سپاهان به تیم های پایه اشاره می کند و می گوید: از سال ۱۳۸۰ با آغاز مدیریت ساکت، آکادمی فوتبالی در سپاهان راه اندازی شد که درواقع مدرسه فوتبال رایگان است که هر ساله از میان ۷۵۰ نفر بازیکن ۹ تا ۱۳ ساله، ۱۰۰ بازیکن نخبه را انتخاب و تربیت می کند که همین بازیکنان پس از غربال شدن به رده های سنی نونهالان، ۱۴ سال، نوجوانان، جوانان و امید و بزرگسالان راه می یابند.
وی درخصوص بودجه اختصاص یافته به تیم های پایه سپاهان تصریح می کند: حدود ۵۰۰ میلیون تومان در فصل گذشته برای تیم های پایه هزینه شد که بازیکنان با قراردادهای مشخص در اختیار باشگاه هستند و با توجه به رده سنی، حقوق ماهانه دریافت می کنند که حداقل این مبلغ ۲۰۰ هزار تومان است. وی در توصیف عملکرد و چگونگی فعالیت تیم های فوتبال پایه سپاهان می گوید، نوع نگاه مدیریت سپاهان به تیم های پایه، دیدگاهی جالب توجه است.
تیم های پایه در سپاهان سرمایه تیم های بزرگسالان هستند و ما می کوشیم از صرف هزینه و سرمایه، بازیکنان کارآمدی بسازیم. موضوع مورد اشاره وی که همان سرمایه گذاری برای جوانان است درست همان چیزی است که در ۲ باشگاه قدیمی و مردمی فوتبال ما یافت نمی شود. بهتر نیست پرسپولیس و استقلال که هر روز بیش از پیش برای تامین خواسته های نا به جای بازیکنان خود دست نیاز به سوی منابع مالی دولت دراز می کنند بخشی از این کمک ها را صرف تیم های پایه کنند و درواقع امروز آنچه برای خود می کارند چندی دیگر برداشت کنند؟
پرداخت پول های کلان به بازیکنی که ممکن است حتی تمام فصل را روی نیمکت بنشیند، هدر دادن سرمایه ای است که صرف آن در فوتبال پایه می تواند چند برابر بازدهی داشته باشد. پرسپولیس و استقلال هم می توانند بازیکن ساز باشند و از حاصل دسترنج خود سود ببرند، البته اگر از حرف بکاهند و به عمل بیفزایند.

سارا احمدیان

منبع : روزنامه ابتکار