مَثَل درخت پاک

أَ لَمْ تَرَ کَیْفَ ضَرَبَ اللَّهُ مثلاً کَلِمَهًٔ طَیِّبَهًٔ کَشَجَرَهٍٔ طَیِّبَهٍٔ أَصْلُها ثابِت وَ فَرْعها فِی السَّماءِ * تُؤْتِی اکلها کُلَّ حِینٍ بِإِذْنِ ربها وَ یَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثالَ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یَتَذَکَّرُونَ؛
آیا ندیدی خدا چگونه مَثَل زده: سخنی پاک که مانند درختی پاک است که ریشهاش استوار و شاخهاش در آسمان است میوهاش را هر دم به اذن پروردگارش میدهد. و خدا مَثَل ها را برای مردم میزند، شاید که آنان پند گیرند. (سوره ابراهیم‎/ آیات ۲۴- ۲۵)‎/
▪ رفتار و اخلاق هر انسانی بر اساس عقیده و باور او شکل می گیرد و بسته به آن است که نگاهش به جهان و آغاز و پایانش چگونه است. کسی که جهان را هدفمند و تحت اراده قدرتی بی پایان می داند، رفتاری متفاوت با کسی دارد که رابطه بین پدیده ها را فاقد هرگونه شعور و اراده دانسته و پایانی سرنوشت ساز برای آن تصور نمی کند. فرد نخستین به گونه ای زندگی می کند که عاقبتی خوش را برای خود رقم زند ولی فرد دیگر تمام تلاش خود را برای بهره مندی از حال به کار برده و اساساً تصور امیدوار کننده ای از آینده و پس از مرگ ندارد.
▪ عصاره تعالیم قرآن، ارائه تصویری هدفمند و باشعور از جهان است. قرآن، جهان را دارای یگانه آفریننده ای می داند که همه چیز را بر اساس هدفی والا آفریده و به انسان استعدادی ویژه داده است تا آن را به تسخیر خود درآورد و با شناخت خالق و پروردگار جهان، خلیفه و جانشین او در تمام عالم باشد (توحید)‎/
▪ خداوند، توحید و ایمان راستین را به درختی تشبیه می کند که ریشه ای استوار در زمین دارد و در برابر هر گونه توفان و گردباد مقاوم است. از طرفی هم، شاخه هایش با سرافرازی به آسمان بلند شده و به خوبی از نور آفتاب بهره می گیرد. در چنین حالتی است که همواره و در چهار فصل میوه می دهد و همگان را از میوه و سایه خود بهره مند می سازد. در واقع، شخصیت انسان موحد به گونه ای است که با اعتقاد راستین به یگانه خالق جهان، منشأ همه خوبی ها را از خدا می داند و اراده و خواست خود را در مسیر اراده و خواست او قرار می دهد. چنین انسانی از شخصیتی ثابت برخوردار است و هر روز و با وزش بادهای هوا و هوس از این سو به آن سو نمی شود. رفتار و اخلاق چنین فردی به گونه ای است که همگان را به سوی خود کشانده و آنها را از میوه ها و سایه فرحبخش شخصیت خویش بهره مند می سازد.
▪ برخی از روایات، پیامبر اسلام (ص) را نمونه کامل «شجره طیبه» و خاندان ایشان را شاخه ها و میوه های درخت و شیعیان و پیروان آنها را برگهای آن دانسته اند. در مقابل بنی امیه نیز مصداقی از «شجره خبیثه» معرفی شده اند. گروه نخست، مصداق هرگونه نیکویی اند که خیرشان همواره به دیگران می رسد و گروه دوم، گرچه ظاهری قدرتمند و فریبنده دارند ولی بی ریشه اند و با وزش بادی فرو می افتند؛ چنانکه می بینیم پس از صد ها سال نام و منش اهل بیت پیامبر(ص) روشنی بخش همگان است ولی جز بدنامی از بنی امیه و پیروانشان نمانده است.
مهدی ملک محمدی

منبع : روزنامه ایران