یادی از سعدی حسنی

بیست و ششم آذر ماه امسال، نوزدهمین سالروز درگذشت سعدی حسنی (۱۳۶۵-۱۳۰۲) پژوهشگر موسیقی و از چهره های موثر برای شناساندن موسیقی هنری غرب به ایرانیان است. وی حدود نیم قرن پیش، در زمانی كه هیچ كتابی در زمینه شناخت موسیقی هنری غرب (برای عموم) در ایران وجود نداشت و صفحه های موسیقی كلاسیك نیز كمتر در دسترس بود سال ها از طریق رادیو تهران به تفسیر آثار آهنگسازان بزرگ جهان و ارائه نمونه هایی از آثار آنان (با صفحه) می پرداخت. در همان دوران دست به كار تالیف كتاب های «تاریخ موسیقی» (از رمانتیسم تا دوره معاصر) و «تفسیر موسیقی» شد كه هر دو در نخستین سال های دهه ۱۳۳۰ خورشیدی به وسیله بنگاه مطبوعاتی صفی علیشاه در تهران به چاپ رسیدند. سعدی حسنی در پیشگفتار كتاب «تفسیر موسیقی» چنین نوشت: «یقین است در زمانی كه هر مطلب نویی بعد از سه چهار سال كهنه می شود به زودی كتاب های مهم تری در این زمینه انتشار خواهد یافت و كتاب «تفسیر موسیقی» در كنج كتابخانه از نظر پنهان خواهد شد...» ولی با این همه این كتاب تا چند دهه پس از انتشار، همچنان از مهم ترین نوشته ها و مراجع موجود درباره موسیقی هنری غرب به زبان پارسی به شمار می رفت و از سوی علاقه مندان و پژوهشگران به كار برده می شد.سعدی حسنی از سال ۱۳۲۹ با دوره دوم مجله موسیقی كه با نام «نامه موسیقی» انتشار می یافت و انجمن هنری جوانان همكاری نزدیك داشت و در سال ۱۳۳۳ برای ادامه تحصیل در رشته حقوق راهی اتریش شد. در وین در رشته حقوق سیاسی دكترا گرفت و به موازات آن در چندین دوره به تحصیل موسیقی پرداخت. در ۱۳۴۶ با بنیان گرفتن تالار رودكی در تهران وی به عنوان نخستین مدیر عامل این مركز هنری برگزیده شد. او ضمن اداره تالار، متن اپرای دلاور سهند (ساخته احمد پژمان) را همراه با منوچهر شیبانی به رشته تحریر درآورد. اپرای آتوسا (اثر توماس كریستین داوید) نیز براساس نمایشنامه ای از وی آفریده شد.سعدی حسنی در سال ۱۳۵۱ انجمن ژونس موزیكال ایران (جوانان دوستدار موسیقی) را تشكیل داد. این انجمن با همكاری بسیاری از نوازندگان، كنسرت های موسیقی كلاسیك ایران و غرب را در شهرهای مختلف برگزار كرد كه از این راه بسیاری از جوانان شهرستانی كه به نسبت ساكنان تهران به چنین برنامه هایی كمتر دسترسی داشتند با موسیقی جدی و دیگر هنرهای نمایشی از نزدیك آشنا شدند. سعدی حسنی همچنین از سال ۱۳۵۲ چهارمین دوره مجله موسیقی را با نام «نشریه انجمن ژونس موزیكال ایران» با مدیریت خود منتشر ساخت. سعدی حسنی چندی پس از انقلاب راهی آلمان شد و در نهایت پس از یك بیماری طولانی در ۲۶ آذر ۱۳۶۵ در هامبورگ چشم از دنیا فرو بست. از آثار وی به جز كتاب هایی كه از آنها نام برده شد باید از كتاب «هفت نغمه چنگ» (چاپ ۱۳۳۳) و مقاله هایی در مجله موزیك ایران، مجله موسیقی و مجله سخن نام برد. یادش گرامی.
منابع:
- آریان پور، امیر اشرف، «سعدی حسنی»، مجله كلك، شماره ،۲۱ آذر ۱۳۷۰.
- اكبرزاده، پژمان، «موسیقیدانان ایرانی» (جلد ۳)، نشر روشنك/ انجمن میراث ایران، تهران، ۱۳۸۴.
- شكرایی، ناصر، «به یاد سعدی حسنی»، مجله كلك، شماره ۲۱ ، آذر ۱۳۷۰.
(با سپاس از گیتی خسروی، هنرمند اپرا، برای ارسال عكس شادروان سعدی حسنی به نگارنده)

پژمان اكبرزاده

منبع : روزنامه شرق