شادمانی به شما هدیه نمی شود!

شادمانی به کسی هدیه نمی‏شود. منتظر اقبال نباشید. خود ارزیاب کارهای خویش گردید و درس شهامت آفرینی را خوب حفظ کنید.
۱) انتقاد پذیرا باشید
اگر شما فکر می‏کنید به نظریات و کارهایتان هیچ انتقادی وارد نیست مطمئن باشید که به بیماری خودپسندی دچار شده‏اید. این بیماری در زمانی کوتاه فرد را در میان انبوه آشنایان و دوستان به رنج تنهایی گرفتار می‏سازد. به فرموده امام‏علی(ع): دشوارترین تنهایی خودپسندی است.
این که همه ما باید بکوشیم پیوسته در انجام هر کار دقت لازم را به کار گیریم بدین معنا نیست که انتظار داشته باشیم همیشه کارهایمان بی‏عیب و مورد رضایت همگان باشد. چنین کسانی معمولاً از انتقاد و خرده‏گیری خیلی بیشتر دلسرد و دلتنگ می‏شوند.
کوچکی و بزرگی انتقادها بیشتر به نظر خود ما بستگی دارد. ماییم که گاه انتقاد کوچک را آن قدر بزرگ می‏پنداریم که برای هلاکت‏مان کافی است.
یکی از دلایل نپذیرفتن انتقاد و دلتنگ شدن از آن، خوش‏گمانی نسبت به کارهای خود است؛ حال آن که بسیار اتفاق افتاده که پس از گذشت مدتی خود با انتقادگران هم عقیده شده و به اشتباه خویش پی برده‏ایم. پس چه بهتر که همیشه در برابر انتقادات دیگران موضع‏گیری نکنیم و به زمان فرصت دهیم تا میان ما و انتقادکنندگان قضاوت کند.
۲) اراده خود را تقویت کنید
رویدادهای روزانه تا چه میزان سبب دگرگونی احوال شما می‏شود؟ از اظهار نظر دیگران درباره خود تا چه اندازه دلتنگ می‏شوید؟ چرا بعضی خیلی زود به دیگران دلبسته می‏شوند؟ به چه علت عده‏ای زود هیجان‏زده و خشمگین می‏شوند؟ یا می‏ترسند و ناامید می‏گردند؟پاسخ این همه را باید از اراده‏ها پرسید.
اگر می‏خواهید به آرامش نسبی و اطمینان خاطر و اعتماد دست یابید و نیروهایتان بیهوده صرف امور بی‏ارزش نشود، اگر دوست دارید در هنگام تصمیم‏گیری‏ها سنجیده‏تر عمل کنید و تعادل روانی خویش را حفظ نمایید، تا مورد توجه و علاقه آشنایان باشید، پیش از هر کار باید نیروی اراده خود را تقویت کنید.
اراده نیروی درونی است که مهار انگیزه‏ها و رفتارها را بر عهده دارد. تقویت آن تنها یک راه بیش ندارد: تمرین.
تأکیدهای پیشوایان معصوم مبنی بر «ترک پیروی از هوای نفس»، ریشه در همین امر دارد که پیروی از تمایلات به طرز شگفت‏آوری سبب سستی اراده می‏شود. امام علی(ع) در همین باره فرموده است: برترین مردم کسی است که از پیروی نفس سر بتابد.۱ نیز فرموده است: آن که به تمایلات پیروز شود نجات یافته است.۲
شیوه تمرین تقویت اراده بسیار ساده است. تنها لازم است بپذیرید که پس از مدتی تمرین به طور معجزه‏آسا از اراده پولادین برخوردار خواهید شد. بدین منظور مدتی از روش‏های زیر استفاده کنید
۱)در هنگام خشم از تصمیم‏گیری و سخن گفتن بپرهیزید و تا حدّ امکان آرام و بی‏تفاوت باشید. زمانی که به بدگویی و غیبت دیگران بسیار حریص شدید از این کار به شدّت بپرهیزید. از یاد نبرید که خشم و هیجان از بزرگ‏ترین عوامل مصرف کننده نیروی عصبی شماست.
۲)سعی کنید بیشتر اوقات سکوت خود را حفظ کنید. چون از خبری آگاه شدید با شتاب‏زدگی آن را به دوستان اطلاع ندهید و کمی صبر کنید و بعد در صورت لزوم به آرامی به آنها اطلاع دهید.
۳)هیچ‏گاه نسنجیده لب به سخن نگشایید. زمانی که چیزی می‏شنوید با عجله درباره آن اظهار عقیده نکنید. اگر کسی با یاوه‏گویی در صدد آزرده‏سازی شما برآمد معمولاً مؤثرترین ابزار برای تلف کردن نیروی عصبی او، سکوت و آرامش است.
۴)خستگی و کم‏خوابی به طور مرموز سبب تضعیف اراده است. فرد خسته زودتر رنجیده و شتاب‏زده می‏شود و تصمیمات نابجا می‏گیرد. کم خوابی نیز عامل خستگی است، که باید از آن پرهیز کرد.
۳) قربانی تعارف نشوید
هیچ گاه گفتار آسمانی را از یاد نبرید که، فرد کمرو، روزی‏اش ناچیز است. «روزی» تنها مبلغ پولی که ما در اندوخته داریم، نیست. زمانی که شما با شهامت نتوانید از عوامل زیان‏آور پیرامون خود پیشگیری کنید و در مقابل خواهش ناروای دوستان پاسخ منفی دهید، کم‏روزی خواهید بود. بسیاری از ما بخشی از سرمایه‏های مادی و معنوی خود را به سبب کمرویی و تعارفات پوچ، قربانی می‏کنیم. گفتگوهای بی‏نتیجه و هدر دهنده عمر، تماس‏های تلفنی بی‏فایده، همنشینی اجباری با اشخاص، برآوردن توقعات بیجای افراد به علت شرم حضور، همه عواملی است که ما را قربانی می‏کند.
کسی که برای عمر خود ارزشی قائل است به آسانی به دیگران فرصت تباه کردن آن را تقدیم نمی‏کند.
زمانی که شما خود را پایبند اصول اخلاقی، وقت‏شناس و هدف‏مند نشان دهید اطرافیان همان گونه که می‏خواهید با شما رفتار می‏کنند و عزّت نفس و عقاید شما را بازیچه قرار نمی‏دهند.
۴) با برنامه‏ریزی به شادکامی دست یابید
کسانی که برای هر موقعیت، برنامه‏ای مخصوص طرح‏ریزی می‏کنند زودتر به شادکامی دست می‏یابند. پیش از آن که در اجرای طرح و برنامه‏ای دچار ناکامی شوید، طرحی جایگزین آن در نظر گیرید، تا مبادا در اثر شکست، بی‏هماهنگی شما را دلسرد و ناتوان کند. در خاطر داشته باشید که ناکامی و شکست بسیار مرموزانه حس ارزشمندی شما را خدشه دار می‏کند و به ناامیدی وا می‏دارد. بدین منظور باید پیوسته برای همه برنامه‏هایتان، طرح و برنامه جایگزین داشته باشید، تا احساس شکست و رنجش به سویتان هجوم نیاورد و نیرویتان را بی‏سبب تضعیف نکند.
از زندگی مورچگان درس بیاموزیم، که هرگاه از میان هزاران راه، همه را به ظاهر بسته ببینند، ناامید نمی‏شوند و در جستجوی راه تازه از کوشش باز نمی‏ایستند.
۵) از احساس فرودستی فرار کنید
پیوسته کسانی پیرامون ما یافت می‏شوند که از اظهار تواضع‏های بی‏موردشان پشیمان و رنجیده خاطرند. از یاد نبرید که تواضع به معنای اظهار فرودستی و ناتوانی نیست. تواضع میوه شناخت و شعور و بالندگی است، نه بازتاب ناتوانی.
اظهار فروتنی در مقابل امتیازات دیگران، علامت قدرشناسی و اهمیت دادن به کوشش‏های آنان است، نه وسیله‏ای برای مسلط کردن دیگران بر خود.
تواضع نیز نباید پیوسته یکجانبه مراعات شود. زیرا در آن صورت ابزار سلطه جویان خواهد شد.
شاد باشید و از این شادی لذت ببرید .

اکرم اکبرزاده ابراهیمی
پی‏نوشت:
۱. غررالحکم، عبدالوهاب آمدی، ش‏۴۸۷۰.
۲. همان، ش‏۴۸۸۸۵.
منبع :مجله پرسمان - باتغییر وتلخیص