واحد طبیعی یک اکوسیستم مطلق برای ارزیابی زمین

روش مذکور، یک روش ترکیب و تجزیه وتحلیل داده‌ها در فرآیند ارزیابی زمین است. ارزیابی زمین تحت عنوان پیش‌بینی کیفیت زمین برحسب قابلیت، قدرت تولید، خطرات نابودی و زوال و یا تجهیزات مدیریتی تلقی می‌گردد.
ارزیابی زمین به خودی خود به‌عنوان فاز یا مرحله میانی اصلی در زمینی محسوب می‌گردد که برای فرآیندهای نقشه‌برداری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
روش‌ها و شیوه‌های ترکیب داده‌ها و تجزیه و تحلیل آنها برای ارزیابی زمین، آنگونه که در سراسر جهان اعمال می‌گردد، همگی باید نتیجه کمک‌های بسیاری از کارکنان و کارگران این امر باشد. اشخاصی که در ابتدا از زمین استفاده و یا بهره‌برداری کردند روش‌هائی نیز برای این جریان ترسیم کرده‌اند و آن روش‌ها و شیوه‌هائی که از کامپیوتر برای ارزیابی قابلیت و توانائی نقشه‌کشی استفاده به‌عمل می‌آورد، همچون خدمات اطلاعاتی جغرافیائی، متلند و نقشه سیرو و تمام داده‌های منسجم برای ایجاد سطح جدیدی از اطلاعات می‌باشد که از طریق نقشه‌های مختلط به‌دست آمده است.
روش گشتالت، سیستم پارامتریک، ترکیب ریاضی عوالم، شناسائی نواحی یکسان یا همسان و ترکیب عوامل مربوط به بوم‌شناسی روش‌هائی می‌باشند که در طول سال‌هابرای این هدف تکامل یافته‌اند و شکل گرفته‌اند که می‌توان آنها را به‌صورت یک یا دو روش مجزای ارزیابی زمین درآورد که توسط با سینکسی شرح داده شده است. این روش‌ها که تقریباً منحصربه‌فرد و بی‌نظیر نیز نیستند.
▪ شامل:
۱) قیاس زمین‌ها
۲) روش پارامتریک
۳) تجزیه و تحلیل سیستم هستند.
روش مذکور ریشه در روش تجزیه و تحلیل سیستم دارد. واحد نقشه‌کشی مختلط در این روش (واحد محیطی) نامیده می‌شود (مخدوم ۱۹۷۶) زیرا این روش اکثر منابع بوم‌شناسی و اجتماعی (منابع طبیعی) زمین را مورد بررسی و مطالعه قرار می‌دهد. بعدها روش ترکیب داده‌ها و تجزیه و تحلیل آنان پیشرفت کرد و روش مذکور نیز توسعه بیشتری یافت، این روش بر این باور بوده است که زمین با استفاده از گزینش‌ها که با روش‌های ارزیابی هر زمین بر پایه ترکیب ویژگی‌های اقتصادی اجتماعی و بوم‌شناسی زمین تعیین می‌گردد، توسعه پیوسته‌ای را که امید می‌رود صورت پذیرد را تضمین می‌کند.
● روش‌ها و مواد
هدف این روش که تشکیل واحدهای نقش‌برداری مختلط است، نقشه‌برداری‌هائی که شامل مجموعه‌ای از داده‌های منسجم و یکسان فیزیکی و زیستی (بومی) و داده‌های اقتصادی اجتماعی هستند. در این روش ارزیابی توانائی بالقوه زمین برای استفاده‌های متنوع زمین در یک ناحیه نزدیک به آبراه برحسب توانائی با قابلیت منابع موجود تعیین می‌گردد که همه در واحدهای محیطی گروه‌بندی شده‌اند.
▪ مرحله شکل‌گیری واحدهای محیطی به‌صورت ذیل است:
۱) نقشه‌های از ارتفاعات و سطوح شیب‌دار به همراه روش خط اندود برای تعیین یک ترکیب
۲) نقشه ترکیبی برای ایجاد ترکیبی جدید بر روی نقشه جهت عنوان گردیده است (واحدهای شکل زمین)
۳) نقشه‌ واحدهای شکل زمین بر روی نقشه انواع خاک عنوان گردیده است. ترکیبی جدید نیز شکل گرفته است.
۴) ترکیب جدید بر روی نقشه انواع گیاهان برای نقشه‌برداری منسجم پایانی عنوان گردیده است منابع ترکیب شده در واحدهای نقشه‌برداری پایانی دسته‌بندی شده‌اند که اکنون واحدهای محیطی نام دارند.
۵) ویژگی‌های منابع مذکور در ترکیبی از واحدای محیطی در جدول واحدهای محیطی شرح داده شده است. (ارتفاع، شیب، جهت، خاک‌ها و گیاهان)
۶) این جدول با داد‌ه‌های شرایط اقلیمی، مبحث آب‌شناسی و منابع آبی، حیات‌وحش و مبحث اقتصادی اجتماعی که در هر جائی در هر واحد محیطی وجود دارند، پر شده است. این امر صرفاً از طریق عنوان کردن نقشه‌های منابع ذکر شده با آن واحدهای محیطی صورت پذیرفته است.
در فرآیند ترکیب داده‌ها، واحدهای محیطی از طریق این فرمول به‌صورت حروف رمز نوشته می‌شوند E=j(I-۱)+J۱ که این فرمول منحصراً برای این هدف عنوان شده است. در صورتی‌که E حرف رمزی واحدهای محیطی باشد، J تمام ردیف‌های نقشه ذیل است، I شماره طبقه نقشه بالائی و j۱ شماره نقشه پائینی می‌باشد.
تصمیمات بر روی استفاده و کاربرد زمین صورت می‌گیرد و یا اینکه چه زمینی باید در کشوری‌ همچون ایران مورد بهره‌برداری قرار گیرد. با سابقه طولانی استقرار بشر و آداب و سنن، این تصمیم‌گیری کار آسانی نیست. زمانی که مفهوم توسعه پیوسته و دائم عاملی مورد بحث جلوه می‌کند و در جائی که جهت‌ها و یا ابعاد اقتصادی اجتماعی که به جای مفاهیم بوم‌شناسی مطرح می‌گردند، نقش اول را در اعمال بهره‌برداری زمین ایفاء می‌کنند، بر دشواری کار افزوده می‌گردد.
در سال‌هائی که فعالیت‌های (عملکردی) بهره‌بردرای زمین صرفاً بر پایه شرایط اقتصادی اجتماعی استوار بود، ثابت شده است که این امر دلیل اصلی مصیبت‌های محیطی اخیر در ایران بوده است.
سالانه ۵/۱ میلیارد تن فرسایش خاک، سیلاب‌های سنگین در سال‌های اخیر، خشک شدن زمین، کاهش و فرسایش جنگل‌های نواحی پهناور زمین و خراب و نابود شدن شهرهای مهم، تنها نمونه‌های کوچکی از این مصیبت‌ها است. در نتیجه تغییری در سیاست زمینی که برای نقشه‌برداری مورد استفاده قرار می‌یگرد، پیش‌بینی شده است. امید می‌رود که این روش، در محدوده استراتژی جدید برای نقش‌کشی زمین مورد استفاده، موقعیت را بهبود بخشد.
این امر بر پایه چندین حقیقت استوار است:
۱) تصمیم‌گیرندگان با مجموعه‌ای متناوب از کاربردهای زمین باقی می‌مانند، تا در مورد قابلیت بوم‌شناسی زمین و نیازها و احتیاجات اقتصادی اجتماعی تصمیم اتخاذ نمایند.
۲) واحدهای محیطی که به‌عنوان پایه‌های اصلی ارزیابی زمین عمل می‌نمایند، در واقع مجموعه‌ای از اکوسیستم مطلق هستند. تنوع و گوناگونی محدوده‌های این اکوسیستم‌ها نتیجه تغییرات در شاخص‌های بوم‌شناسائی اکوسیستم مطلق می‌باشد.
۳) قابلیت زمین، برحسب ارزش یا قابلیت می‌گردد. (واحدهای محیطی)
۴) کاربردهای متناوب زمین با توجه به احتیاجات اقتصادی اجتماعی اکوسیستم‌های موجود خلاصه می‌گردد.
در محدوده این تمایل، بوم‌شناسی انتخاب شده و ویژگی اقتصادی اجتماعی بر پایه ماهیت یک برنامه اتخاذ شده و با کاربرد زمین استوار نیست، بلکه بیشتر بر پایه چهارچوبی در ارتباط با مفاهیم اکوسیستم استوار است. این موضوع شرح می‌دهد که چگونه این روش به‌عنوان یک بوم‌شناس شناخته شده است. (دومون و دیگر نویسندگان، ۱۹۸۹) می‌تواند برای پیشرفت مداوم آینده معمول ما مفیدتر باشد. این روش از سال ۱۹۸۱ در ایران تحقق پذیرفته است.
▪ پیشرفت اخیر و نقش این روش در سیستم کشاورزی روستائی از سود و منفعتی دوجانبه برخوردار است:
۱) با مجموعه‌ای کامل از کاربردهای زمین هرگونه عدم کارآئی در این روش به سرعت مورد توجه واقع می‌گردد.
۲) استفاده با بهره‌گیری از سیستم کشاورزی روستائی می‌تواند به وضوح ثابت کند که این روش چگونه عمل می‌نماید. و چگونه می‌تواند توسط کارکنان دولت و افراد در هر جائی مورد استفاده قرار گیرد.
این روش همچنین می‌تواند در کشورهای دیگر جهان سوم نیز مورد استفاده واقع گردد، در کشورهای همچون ایران که از سابقه طولانی در مورد کاربرد زمین برخوردار است.

منبع : نشریه بین المللی فنی مهندسی ایران