اینترنت در قاره آفریقا

اینترنت تاکنون رسانه ای کم اهمیت در آفریقا تلقی شده است.رادیو حدود ۷۵ درصد از منطقه را پوشش می دهد و تلویزیون نیز ۴۰ درصد جمعیت منطقه را فرا گرفته. دسترسی به اینترنت محدود به ۱ درصد افراد ساکن آفریقا می شود که بیشتر این افراد در شهرها زندگی می کنند. گفته می شود که اینترنت به سرعت گسترش می یابد. شمار پایگاه های اینترنتی این قاره از ۲۹۰ پایگاه در ۵ کشور در سال ۱۹۹۵ به ۶۱۵۰ پایگاه در ۳۲ کشور رسیده است. مهم ترین عاملی که می‌تواند نقش معناداری بخصوص در کاهش فقر در مناطق روستایی بازی کند، اینترنت است و این موضوع واضح است که در آمد پایین روستاییان در نتیجه کمبود اطلاعات است، به طوری که دسترسی به اطلاعات لازم می تواند تاثیر چشمگیری در افزایش درآمد آنها داشته باشد. پس یکی از مهم ترین دلایل کم بهره بودن حرفه ها بخصوص در مناطق روستایی، دسترسی پایین به فن آوری اطلاعات است. برای مثال در مطالعه ای که از حرفه ای در بوتسوانا و زیمبابوه صورت گرفت مشاهده شد که عامل تعیین کننده و حساسی که منجر به موفقیت یا شکست می شد، همانا دسترسی به تلفن بوده است از طرف دیگر در سریلانکا با معرفی خدمات تلفنی در مناطق روستایی دیده شد که هزینه های محصولات فروخته شده بسیار کمتر شده، به طوری که درآمد کشاورزان از ۵۰ تا ۶۰ درصد به بالای ۸۰ تا ۹۰ درصد افزایش یافت.ارزیابی اخیرپیش بینی می کند که استفاده از صنعت تلفن در روستاها می تواند نتایج اقتصادی حاصل از سرمایه گذاری ها را سالانه به بیش از ۴۰ درصد افزایش دهد. اینترنت که بسیارانعطاف پذیرتر از تلفن بوده و پست الکترونیکی (E-mail) یک فرم ارزان برای ارتباط عمومی وجهانی بوده و فرصت های بیشتر شغلی واقتصادی نیز درپی دارد. برای مثال درکنیا یک کشاورز روستایی، تعاونی توسط یک پست الکترونیکی به نام Earth Market Place تاسیس کرد ویک سازمان آمریکایی نیز با این پست الکترونیکی توانست محصولات کشاورزان محلی را مستقیما به بازار آمریکا وارد کند و به این طریق توزیع باعث افزایش درآمد محلی شد. گزارش ها حاکی از آن هستند که اینترنت درمناطق روستایی باعث بهبود وضع سلامت، آموزش، حکومت، صنعت، روزنامه نگاری و دیگر زمینه‌ها می‌شود. اما اگر روستاییان آفریقا به طور گسترده از اینترنت استفاده کنند، حصارهای اینترنتی به زودی و به سرعت درهم می شکند، زیرا تولید ناخالص داخلی (GDP) در اکثر مناطق آفریقا زیر ۱۰۰دلار است و انرژی کافی و دسترسی به تلفن در سطح بسیار پایینی قرار دارد و فراتر از آن اینکه بیشتر این روستاییان حتی اطلاعات وآموزش های ابتدایی را در مورد کامپیوتر ندیده اند. با این حال ایده هایی وجود دارد که با همه این تنگناها می تواند بر مشکلات فایق آید. مرکز آموزشی رایانه که در ( وآ )_استانی در غرب غنا _ است، مسائل و مشکلاتی که استفاده کنندگان اینترنت با آنها مواجه می شوند را این گونه بیان می کند: ابتدا چگونگی اتصال به خطوط تلفنی است که در شهرAccra هزینه اتصال ۳۳ سنت و برای هر ساعت ۷۵ دلاراست. کیفیت پایین خطوط باعث می شود سرعت اتصال به شبکه بسیار آهسته صورت گیرد به طوری که حداقل باید ۵ بار پی در پی برای اتصال به اینترنت سعی کرد تا اتصال با موفقیت صورت پذیرد با این حال نیز بازهم اتصال قطع می شود و ناگزیر باید تمام عملیات از سر گرفته شود. در اوج این مسائل هزینه هایی است که شرکت ها باید برای اتصال کاربران به اینترنت(ISPها) متحمل شوند. غنا با اینکه با یکی از بهترینISP ها قرارداد دارد و باید راضی به نظر برسد ولی با این حال ، مرکز آن با مسائل زیربنایی معناداری مواجه است. به علت بارندگی کمی که قاره آفریقا در سال های اخیر داشته، سهمیه برق آنها در حد بسیار پایینی قرار گرفته و این خود از مشکلات عدیده این قاره است. سرانجام برای جبران کمبودهایی که در قاره آفریقا وجو دارد و همچنین تربیت افرادی که مهارت های لازم را در این امر داشته باشد، نیازمند مبالغی بالغ بر ۶۰۰۰ دلار در سال است که به نوبه خود در حال حاضر مبلغ قابل توجهی است و فعلاً این امر فقط توسط افراد داوطلب صورت می گیرد. به وضوح تعدادی از مشکلات سر راه کاربران وجود دارد که بیشتر آن ناشی از هزینه‌های زیاد دسترسی به اینترنت است .به هر حال، سقوط هزینه‌ها نیز کمک چندانی به کاربران نمی کند، زیرا در قاره‌ای به ضعیفی آفریقا موضوع دسترسی به اینترنت با هزینه های پایین تر مد نظر نیست بلکه ابتدا باید عموم مردم با کارکرد اینترنت آشنا شوند و روش های کارآمدی به کار گرفته شود تا استفاده از آن امری عمومی و اجتماعی شود.
هزینه‌ها:
به راستی هزینه‌های دسترسی به اینترنت از کجا می آید؟ به عنوان مثال، هزینه‌هایی که یک فرد در موزامبیک برای دسترسی به رایانه و اینترنت برای یک ساعت در هر روز کاری طی یک سال پرداخت کند به این شرح است : هزینه های سالانه کامپیوتر ۵۰۷ دلار بوده که ۳۷ درصد هزینه روستاها و ۱۲ درصد هزینه های شهرها را دربر می گیرد . هزینه سالانه مودم ۶۸ دلار است که ۵ درصد هزینه روستاها و ۲ درصد هزینه شهرها را دارد. هزینه اتصال به وب ( ابزار برنامه نویسی که تولید برنامه ها را ساده تر کرده و فهرست های زیبایی از آن چاپ می کند) بسیار کم و در حدود ۲ دلار است. هزینه دستمزد سالانه وب ۶۰۰دلار بوده که ۴۳ درصد هزینه روستاها و۱۴درصد هزینه شهرها را تشکیل می دهد. هزینه تلفن شهری ۳۱۲۰دلاروهزینه تلفن روستایی ۱۳۸۵ دلار است که به ترتیب ۷۲ و۱۵ درصد هزینه ها را به خود اختصاص داده اند. پس برای اینکه یک کاربر محلی بتواند از اینترنت استفاده کند باید ۵۰ درصد از درآمد خود را صرف هزینه های استفاده از تلفن و ISP ها بکند. و این یک تخمین خیلی کم از درصد هزینه های واقعی یک کاربر برای استفاده از اینترنت است زیرا یک کاربرباید هزینه های دیگری نیز متحمل شوند. حتی بیشتر این کاربران برای دسترسی به اینترنت مجبورمی شوند که یک فضای منطقه ای ایجاد کنند این کار باعث شده که مجموع سالانه هزینه ها در موزامبیک از۱۳۸۵ دلاربه ۴۲۹۷ دلار افزایش یابد که با صورت حساب تلفن ۷۲ درصد نسبت به قبل افزایش پیدا کرده است.شرکت هایی که امکان اتصال کاربران را به اینترنت می دهند (ISPها‌) هزینه خود را از کجا تامین می کنند؟ برآوردی که از دو کشور غنا و موزامبیک صورت گرفته نشان می دهد که ۴۸ تا ۹۰ درصد از هزینه های ISP ها صرف اتصال به اینترنت با پشتیبانی آمریکا واز طریق یک مدار بین المللی می شود. مقدار زیادی از هزینه‌های ISP ها به علت ارتباطات دوربرد قاره آفریقا به دیگر نقاط دنیا است. پس مهم ترین عامل كاهش هزینه ارتباطات دوربرد است. یکی از راه‌هایی که می‌تواند راهگشا باشد ، اتصال منطقه‌ای ISP‌ها است. یک شرکت سنگالی به نام sonatel تصمیمی اتخاذ کرده که در آن ارتباطات دوربرد اصلی را در عرض کشور به وجود آورده و با یک نرخ ثابت هزینه آن را دراختیار استفاده‌کنندگان محلی قرار می‌دهد این عمل سخاوتمندانه اگرچه در ابتدای امر مورد توجه کاربران اینترنت قرار گرفت ولی فقط در کوتاه مدت چاره ساز بوده درحالی که در بلند مدت استفاده از آن مقرون به صرفه نیست و بهترین راهی که می توانست در این لحظه کارساز باشد استفاده از ارتباط بی سیم و فن آوری های مربوط به آن بود. برای مثال در سال ۱۹۹۸ در (‌آروآ‌) که یک شهر کوچک واقع در شمال غربی اوگاندا است و قبلا توسط یک سیستم بی‌سیم رادیویی به اینترنت متصل بود و توانست به دو مدرسه دیگر که در مناطق روستایی و در خارج آفریقای جنوبی قرار داشتند با یک اتصال تلفنی بی سیم به آنها نیزامکان اتصال به اینترنت را بدهد. اتصال اینترنت از طریق ماهواره ها حق انتخاب جذابی بود که در پنج سال بعد بیان شد. به این ترتیب ، برای اینکه دسترسی به این انتخاب حاصل شود باید یک روش جدید با تنظیمی قابل انعطاف صورت بگیرد. در واقع آزاد کردن بخش ارتباطات دوربرد می تواند به پایین آوردن هزینه های دسترسی و تلاش برای این کار جواب مثبت بدهد. مدارک مستند نیز قبلا این موضوع را مطرح کرده بودند که با یک رقابت خوب تنظیم شده می توان دسترسی به اینترنت را فراگیر کرد. برای مثال درغنا با به کارگیری اپراتوردوم که خدماتش به صورت سیاربود سرعت گسترش استفاده از اینترنت را در پایتخت (اکرا) به طور چشمگیری افزایش داد. این اپراتور که وظیفه خدمت رسانی به(Kumasi) - دومین شهر بزرگ غنا - را نیز به عهده داشته است به محض اینکه سرمایه گذاری ها توانستند تدارک مالی کافی را برای این امر ببینند درآمد قابل توجهی حاصل کرد. اما زمانی که یک رقیب جدید طرح هایی را برای خدمات بهتر به هر دو بخش Arua و Kumasi ابراز داشت اپراتور دوم با شتاب به دنبال روش جدیدی رفت که توانست هزینه های اتصال را به نصف کاهش دهد. خط مشی جدیدی که متعلق به هندوستان بود متدهایی را پیشنهاد کرد که با آزادسازی، هزینه‌هایی که مستقیما مربوط به ISP ها می‌شد را کاهش دهند. دولت هند به آنها این اجازه را می‌داد که آنها ورود به عرصه بین‌المللی را از طریق پشتیبانی آمریکا انجام دهند و غنا نیز این طرح را پذیرفت. البته این هزینه ها نیز به وسیله اپراتور از طریق افزایش پهنای باند برای ارتباطات دوربرد کاهش یافته بود. پهنای باند شکلی از یک سیستم مخابراتی است که می تواند داده ها را بر اساس آن ارسال کرد. پهنای باند این امکان را می دهد که ارسال داده ها سریعتر صورت گیرد. هند هم با برنامه ریزی خود به شرکت های مخابراتی این اجازه را داد تا با بهره گیری از سیستم های راه اندازی شده ، بتوانند پشتوانه محکم تری را برای اینترنت داشته باشند. اگرچه هنوز هم راه زیادی مانده تا به طور کامل به تمامی اهداف آزادسازی ارتباط بخش دوربرد برسند اما با این حال با تجدید سازماندهی اخیری که به وضع خطوط اینترنتی داد، توانست خدمات انعطاف پذیرتر و رقابتی سالم را بین کاربران اینترنت و شرکت‌هایی که این امکان را می‌دهند‌، به وجود آورد.
رقابت پذیری خدمات دوربرد و مرکزگرایی هزینه‌های دوربرد از منافعی بود که در این طرح تدارک دیده شده بود. پس پیوند بین هزینه های کمتر، وسعت دسترسی به اینترنت و آزادسازی یک امر تعجب برانگیز نبود. نتایج حاصل از این امر توسط یک شاخص بیان شده است. یک کشور لیبرال دموکرات در آفریقا از چهار جنبه مورد بررسی قرار می گیرد. تجارت تجهیزات قابل توجه آن به صورت پست جداگانه و به صورت ارتباطات دوربرد است و دارای آلت تنظیمی مستقل ومشمول قانون جدید و بافت سلولی خصوصی بوده و رقابت، اساس این کشور است. با اینکه تا حدودی موانعی بر سر راه وجود دارد با این حال این امر واضح است که با به کارگیری سیاست آزادسازی ارتباطات دوربرد در آفریقا، این قاره می‌تواند میزبان سایت های اینترنتی زیادی باشد. با کاهش هزینه های دسترسی به اینترنت و افزایش پهنای باند وهمچنین افزایش شرکت هایی که امکان دسترسی به اینترنت را به کاربران می‌دهند باعث شده که اینترنت، صنعتی فراگیرتر شود. کشورهای آفریقایی نیز به رقابت با یکدیگر برخاسته اند تا در تهیه خدمات اینترنتی با قیمتی پایین تر و سرعت بیشتر، از یکدیگر پیشی بگیرند.دسترسی:
به هر حال، روش‌هایی وجود دارد که می تواند هزینه دسترسی به اینترنت را در روستاها کاهش دهد اگرچه برای دسترسی گسترده امکانات کافی نیست. روستاییان موزامبیک بیشترین آمار دسترسی به اینترنت را دارند و به طور تقریبی مقدار میانگینی که یک فرد برای دسترسی به اینترنت باید صرف کند در حدود ۲درصدتولید ناخالص داخلی (GDP) است. حتی در آفریقای جنوبی قیمت دسترسی به اینترنت بسیار پایین آمده به طوری که افراد ثروتمند به طور نسبی، سالانه توانایی دارند تا ده برابر قیمت، پول پرداخت کنند.به وضوح اگرچه استفاده از اینترنت برای ثروتمندان مقدور است ولی باید روش‌هایی به کار گرفته شود تا عموم مردم بتوانند به این امر حیاتی دسترسی داشته باشند٬ نه اینکه اینترنت فقط مختص قشر خاصی باشد. در این راه، مدل‌هایی پیشنهاد شده است که با سیاست های ویژه ای دسترسی عموم را برای ارتباطات دوربرد اینترنتی محیا ساخته، به طوری که درس‌هایی نیز برای آیندگان پیشنهاد می‌دهد. سه کشوری که عنصر پیشنهادی برای آزمودن این طرح قرار گرفتند سنگال، آفریقای جنوبی و چاد هستند. یک بررسی که در سال ۱۹۹۷ در مرکز تلفن در آفریقای جنوبی صورت گرفت نشان داد که ۶۷درصد از آنها یک مرکز تلفن داشته‌‌اند. ۳۱ درصد آنها رایانه داشته که ازآنها فقط ۸ درصد امکان اتصال به اینترنت را دارا بودند.آژانس خدمات جهانی اینترنت (‌متشکل از کشورهای مختلف دنیا‌) در سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۳ در اقصی نقاط این سه کشور ۱۵۰۰ مرکز تلفن ایجاد کردند. همچنین این آژانس‌ها، مراکز اطلاعاتی را با تجهیزات کاملی از جمله رایانه، ماشین‌های فکس، دستگاه های فتوکپی، مودم، پرینترو اسکنر به هزینه ایالت متحده پوشش دادند. هم اکنون نیز که نزدیک به ۲ سال است که به راه اندازی این مراکز و آموزش افرادی که بتوانند پشتیبانی تخصصی ارائه کنند، پرداخته اند. به وضوح پشتیبانی عمومی در توسعه صنعت رایانه امری حیاتی خواهد بود و نیز نمایندگان خدمات جهانی توانستند با تاسیس شرکت های محلی، دسترسی قابل دوام وکارآمد را برای کاربران تدارک ببینند. به هر حال، آفریقای جنوبی آن طور که مشاهده شد از بقیه بخش های قاره آفریقا غنی تر است. به طوری که مهمتر از همه آنکه توانسته هزینه هارا به کمترین مقدار کاهش دهد. سنگال با تاسیس شرکت‌های محلی تلفن را دردسترس عموم قرار داد و گام اول که همان کاهش هزینه است را اجرا کرد. در سال ۱۹۹۵ کشور سنگال دارای ۲۰۰۰ مرکز تلفن خصوصی بوده است. در سال ۲۰۰۰ این مراکز با داشتن چند دستگاه تلفن ودستگاه فکس تعدادشان به ۶۰۰۰ تا رسیده است. سرویس تلفنی Sonatel این حق امتیاز را به مراکز داخلی می دهد که یک تعرفه بالغ بر ۱۴۰ درصد نسبت به سرویس Sonatel برای هر واحد تلفن دریافت کند. یعنی به طور میانگین مراکز تلفن داخلی ۳۹۶۰ دلار را به Sonatel پرداخت کرده و ۱۵۸۴ دلارباقی مانده را سالانه برای خود نگه دارد.کماکان از آن سوی مرزها پیشنهادهای متفاوتی برای دسترسی به اینترنت بیان می‌شود که اکثر آنها در شهرها به صورت یک اشاره بوده است ولی بعضی از آنها برای به‌دست آوردن یک فن کارآمد مورد بررسی قرار گرفته اند. یکی از این طرح ها که موفقیت‌هایی نیز کسب کرد، پیشنهاد "پنجاب" هند بود.ارتباطات راه دور بنگلادش به نام Grameen نیز یک نمونه از ارتباط مرکز تلفنی در مناطق روستایی است که درمفهوم یک عضو از بانک عمل می کند به طوری که مقدار پول را به صورت قرضی در اختیار روستاییان قرار می دهد که سلول صوتی خریداری کنند و به صورت مرور زمان قرض خود را بازپرداخت کنند ودرآمدهایی نیز از این راه کسب نمایند. در اکتبر سال گذشته نزدیک به ۱۴۰ روستا از طریق ارتباط دوربرد شبکه تلفن همراه Grameen باهم ارتباط داشتند. آفریقای جنوبی نشان داد که برای دسترسی آسانتر عموم به اینترنت بهتر است که در پایتخت های کشورهای آفریقایی کافه های اینترنتی ( کافی نت ) ایجاد کنند. توزیع کنندگان Zokode یک مرکز اطلاعاتی چند منظوره در شهر کوچک Daveyton و در استان Gauteng احداث کرد که می توانست در حدود ۱۶۵۰۰ تا ۱۸۰۰۰ نفر را در هر ماه سرویس دهد. در ابتدا اکثریت به منظور استفاده از تلفن از این مرکز استفاده می‌کردند ولی به مرور زمان تعداد افرادی که خواهان استفاده از اینترنت و کامپیوتر بودند رو به افزایش گذاشت. مطالعات مقدماتی در اوگاندا نشان می دهد که پیشنهادهای هند مبنی بر ایجاد پایگاه‌های اینترنتی در مناطق روستایی ممکن است به موفقیت هایی بینجامد. به شرط آنکه درآمد حاصل ازاستفاده از اینترنت بتوانند از لحاظ مالی این پایگاه ها را تامین کرده ورشد کافی را در آنها بوجود آورد. با این همه احتمال تامین هزینه ها برای دسترسی روستاییان در بخش‌های زیادی از آفریقا بدون کمک هزینه دولت امکان پذیر نیست. و عنصرمهمی که در مهار استعدادهای محلی و منابع تاثیری بسزایی دارد همین یارانه‌ها )سوبسید) است. یک سطح بالا از زیان هایی که دولت بخصوص در بخش صنعت با آن روبه رو می‌شود به طور کلی وابسته به ارتباطات دوربرد است. مطالعات در کشورهای پیشرفته نشاندهنده آن است که سابقه پیشرفت آنها با دسترسی به اینترنت ارتباط تنگاتنگی داشته است. شیلی مدلی پیشنهاد کرده است که با پشتیبانی دولت می تواند در بهره برداری از استعدادها و کارآفرینی تاثیر چشمگیری داشته باشد . این کشور یک سیستم را مطرح کرده است که با افزایش پرداخت رایانه ها و با مزایده گذاشتن خدمات رسانی سعی در افزایش ارتباطات دوربردی روستاییان داشته است. برای مثال دز سال ۱۹۹۴ این کشور یک بودجه را برای نصب تلفن‌های سکه‌ای در مناطق دور و روستایی اختصاص داد. بعد از آن نیز از شرکت ها پرسیده شد که کدامیک حاضرند با پایین‌ترین قیمت خدمات ارائه دهند. شیلی در مدت دو سال برای رسیدن به ۹۰ درصد اهداف مورد نظر برای دسترسی به صنعت ارتباطات دوربرد حدود ۳/۴ میلیون دلار پیشنهاد قیمت دریافت کرده بود که از این مقدار فقط بودجه نیمی از آن قابل تهیه بود. بنابراین برای نیمی از محلهای انتخاب شده خدماتی فراهم نشد. برای دادن تلفن به ۱۰۰۰ منطقه مختلف که حدود ۱۰ درصد از کل خدمات را در بر می گرفت فقط ۲ میلیون دلار از وجوه عمومی تامین شد و بقیه آنکه مشتمل بر ۴۰ میلیون دلار بود را سرمایه گزاران خصوصی تامین کردند. پس باید با پشتیبانی دولت استعدادهای کارآفرینی محلی و روش های کارآمد ترکیب شوند.کاربرد تجربه جامعه متخصص شیلی در این زمینه ، به عنوان مدل و بردن کشورها به طرف استفاده از یارانه و مزایده ها برای تهیه خدمات اینترنتی از نخستین خدماتی بود که به مناطق روستایی شد. به وضوح شرایط دسترسی خدمات و شاید هم قیمت ها باید هم تراز قرار گیرند اما شرایط تا حد امکان باید محدود باشند تا به کارگزاران محلی این امکان را بدهند که از مزیت های فن آوری کارآمد در بازار ارتباطات دوربرد حداکثر استفاده را ببرند. نه اینکه یک روش یا سطح خدمت نامناسب به کار گرفته شود. یک یارانه مناسب و کافی به همراه مزایده‌ای انعطاف پذیر می تواند کارآمدترین سطح خدمت رسانی را در پایین ترین هزینه برآورده سازد. حتی می توان با توسعه دادن امکانات یک بخش مرفه تر به نقاط محروم روستایی این امر را تحقق بخشید. در آن زمان با آزادسازی و ترکیب آن با یک سیستم رقابت حرفه ای می توان یک کلید برای پایین آوردن هزینه های اینترنتی وافزایش دسترسی در اختیار داشت. اضافه شدن آن به یک سیستم یارانه ای کارآمد می تواند به عنوان یک ابزار جدید و مهم برای توسعه صنعت و علم در دسترس روستاییان بوده تا بتوانند با آشنایی بیشتربا تکنولوژی بهترین گزینه را برای تولید محصولات با کیفیت تر و هزینه های پایین تر در اختیار بگیرند.
منبع : www.BBC.com و Times
ترجمه : صالح حسنلو- الهام کریم

منبع : مجله گسترش صنعت