گذری بر سیاستهای تعیین شده دانشگاه ملل متحد در حوزه FOSS

● مقدمه
دلایل قانع‌کننده متعددی وجود دارند مبنی بر اینکه کشورهای پیشرفته و کشورهای در حال توسعه باید از نرم‌افزار متن‌باز در سیاستهای ICT خود استفاده کنند. در کنار مزایای مالی به کارگیری نرم‌افزار متن‌باز، تحقیقات جدید انجام شده توسط انجمن نرم‌افزار آزاد و متن‌باز (FLOSS) بیانگر این مطلب است که استفاده از این نرم‌افزار موجب شود که کاربران به جای اینکه فقط مصرف‌کننده فناوریهای اختصاصی باشند خود نیز دانشی را به وجود آورند. در این مقاله به مزایای مالی به کارگیری نرم‌افزار متن‌باز و برخی از مسائل مهمی که دولت در هنگام تعریف استانداردهای باز به منظور انتقال فناوری و تقویت امکان دسترسی شهروندان به اطلاعات عمومی باید به آنها توجه کند پرداخته می‌شود.
● استانداردهای باز و متن‌باز: یک محدوده جدید برای توسعه اقتصادی؟
در طی سالهای اخیر به مقوله نرم‌افزار آزاد و متن‌باز در دنیای ICT بسیار پرداخته شده است. این مساله جالب توجهی است نه فقط به این دلیل که FLOSS قبل از شناخته شدن توسط دولتها و بخشهای تجاری، یکی از پیشگامان عرصه موفقیت بوده بلکه به این علت که این نرم‌افزار بدون آنکه مورد توجه خاص جوامع بین‌المللی قرار بگیرد توانسته که به صورت مستقل توسعه پیدا کند.
امکان "ایجاد و افزایش ارزشی" که نرم‌افزار متن‌باز ارائه می‌دهد به ویژه برای کشورهای در حال توسعه و دیگر جوامعی که از لحاظ اقتصادی پیشرفته نیستند حائز اهمیت می‌باشد. فراهم کردن امکان دسترسی به تنهایی موجب می‌شود که آنها فقط مصرف‌کننده باشند اما توانایی به وجود آوردن موجب می‌شود که آنها به شرکت‌کنندگان حقیقی تبدیل شوند. همان طور که در بخش نخست این مقاله نیز مطرح خواهد شد نرم‌افزار متن‌باز، محیط آموزشی را فراهم کرده که توانایی ایجاد را به وجود آورده و میزان درآمد بخش‌های مختلف را نیز افزایش می‌دهد.
این مساله بیشتر برای دولتها و سیاستگذاران‌، جالب توجه می‌باشد. کشورهای مختلفی در گوشه و کنار جهان صرف‌نظر از توانایی مالی خود تلاش می‌کنند که عضوی از جامعه اطلاعاتی شده و امکان دسترسی الکترونیکی به خدمات دولت را فراهم کنند. بسیاری از آنها استفاده از نرم‌افزار متن‌باز را برای نیل به این هدف، مناسب می‌دانند. همچنین آنها معتقدند که الزامی کردن استفاده از نرم‌افزار فروشندگان خاص به منظور برقراری ارتباط با دولت، ناعادلانه بوده و در نتیجه به دنبال استانداردهای بازی هستند که امکان استفاده از محصولات مختلف متن‌باز یا اختصاصی را همراه با یکدیگر فراهم کنند. در صورتی که استانداردهای باز به خوبی و با دقت تعریف شوند پیامدهای اقتصادی منحصر به فردی را به همراه خواهند داشت.
یکی از تحقیقات انجام شده توسط ایالت ماساچوست که یکی از ثروتمندترین ایالات کشور آمریکا بوده در بخش زیر مطرح می‌شود. به علاوه در انتهای این مقاله در رابطه با سیاستهای تعیین‌شده، بخش‌هایی از گزارش مربوط به استفاده از نرم‌افزار متن‌باز در سیستم ملل متحد (UN) مطرح شده است.
● انقلاب FLOSS
مزیت ویژه نرم‌افزار متن‌باز چه بوده و چگونه می‌توان از آن استفاده نمود؟ تحقیق انجام شده توسط MERIT (و اکنون توسط UNI-MERIT) در رابطه با FLOSS در سال ۲۰۰۲ بیانگر این مطلب است که مهمترین دلیل مطرح شده توسط افراد شرکت‌کننده در انجمن متن‌باز، یادگیری فنون و مهارت‌های جدید به رایگان می‌باشد. کسب این مهارت‌ها ارزشمند بوده و موجب می‌شود که افراد، مشاغلی را به وجود آورند. مهارت‌های مطرح شده در اینجا فقط شامل موارد کسب شده برای بکارگیری نرم‌افزار آزاد نبوده بلکه در برگیرنده مهارت‌های آموخته شده از دیگر افراد شرکت‌کننده در انجمن نرم‌افزار آزاد نیز می‌باشد.
چنین مهارت‌هایی شامل برنامه‌نویسی و مهارت‌های دیگری که در دوره‌های آموزش علوم رایانه‌ای کمتر به آنها پرداخته می‌شود مانند مجوز و قانون حق چاپ (که در بسیاری از پروژه‌های نرم‌افزار آزاد به آنها پرداخته شده) می شوند. به علاوه مسائلی مانند مدیریت گروه وکار گروهی نیز آموخته می شوند همکاری این گروه‌ها با ۱۵۰۰ فردی که به ندرت یکدیگر را ملاقات می‌کنند نیز ضروری می‌باشد.
تحقیق دیگری که در سال ۲۰۰۵ توسط کمیسیون اروپا تحت عنوان پروژه FLOSSPOLS انجام شده نیز بیانگر این مطلب است که فرابرندگان (توسعه‌دهندگان) و کارفرمایان به این نتیجه رسیده‌اند که مهارت‌های کسب شده در انجمن نرم‌افزار آزاد می‌تواند جبران‌کننده عدم وجود تحصیلات تکمیلی باشد.
● دوره آموزش غیر رسمی- انتقال فناوری در انجمن FLOSS
انجمن FLOSS مانند دوره آموزشی بوده که افراد شرکت‌کننده در آن زمان خود را به رایگان در اختیار فرایند آموزش قرار می‌دهند. تمامی افراد می‌توانند از این آموزش استفاده کنند. به علاوه هر کارفرمایی می‌تواند از افرادی که به صورت غیر رسمی با شرکت در این انجمن‌ها آموزش دیده‌اند نیز استفاده نماید.
این سیستم آموزشی که همه بخش‌های جامعه از محصولات آن استفاده کرده و فقط برخی مبلغی را برای آن پرداخت نموده‌اند نشان‌دهنده یارانه یا انتقال فناوری و دانش می‌باشد. بدین معنا که دانش افرادی که مبلغی را برای آموزش رسمی پرداخته‌اند به افرادی که چنین مبلغی را پرداخت نکرده‌اند منتقل می‌شود. در سطح کشوری آن بدین معنا است که فناوری از شرکت‌های بزرگی که مبلغی را برای آموزش رسمی پرداخته‌اند به شرکت‌های متوسط و کوچکی (SME) که توانایی انجام چنین کاری را ندارند منتقل می‌شود. در سطح جهانی آن به معنای انتقال فناوری از اقتصاد غنی به اقتصاد فقیر می‌باشد.
● ایجاد قابلیت‌های بومی ICT
توسعه چنین مهارت‌هایی باعث به وجود آمدن مشاغلی می‌شود که پشتیبانی تجاری از نرم‌افزار متن‌باز را به گونه‌ای که در رابطه با محصولات اختصاصی امکانپذیر نمی‌باشد انجام می‌دهند. این مورد با انجام پشتیبانی همگانی از نرم‌افزار متن‌باز، افزایش پیدا می‌کند. به عنوان مثال پشتیبانی Extremadura Region از پروژه Linex (نسخه بومی و اسپانیایی زبان محیط GNU/Linux) در اسپانیا موجب رشد اقتصادی مجدد مناطق فقیر اروپایی و برنده جایزه نوآوری منطقه‌ای اروپا گردید. این مورد نه تنها امکان انجام عملکردهای مختلف را با قیمت کمتر فراهم ساخته بلکه افزایش سرمایه‌گذاری در زمینه ICT در بخش آموزش را نیز به همراه داشته است. استفاده از نرم‌افزار آزاد این فرصت را فراهم کرده که شرکت‌های محلی به ارائه خدمات ICT بپردازند زیرا دیگر رجوع به یک فروشنده خاص الزامی نمی‌باشد.
با در نظر گرفتن این مساله که فروشندگان اختصاصی، نیازمندی‌های بومی را به ویژه در کشور‌های در حال توسعه نادیده می‌گیرند ارتباط موجود میان نرم‌افزار متن‌باز و به وجود آمدن مشاغل کوچک ICT از اهمیت زیادی برخوردار می‌شود. بنابراین به عنوان مثال شرکت‌های نرم‌افزاری چندملتی شاید به پشتیبانی از Xhosa Speaker (یکی از زبان‌های رسمی آفریقای جنوبی) علاقمند نبوده و از پشتیبانی کاربران و شرکت‌های بومی از آن نیز جلوگیری می‌کنند. آیا یک جامعه باید به تشویق کاربران نرم‌افزار "جعبه سیاه" پرداخته یا به حمایت از شرکت‌‌کنندگان فعال در انجمن‌های جهانی ICT بپردازند؟ داشتن توانایی ایجاد و حق انتخاب با حداقل موانع موجود، لازمه فعال بودن است. بنابراین در حالی که شما مجبور نیستید یک برنامه‌نویس شوید باید حق انتخاب چنین موردی را نیز داشته باشید. کشورهای در حال توسعه نباید از کسب مهارت‌ها و فنون جدید غافل شوند. استفاده از خط‌مشی‌های متن‌باز، محیطی را فراهم می‌کند که موجب افزایش مهارت‌ها و توانایی ایجاد می‌شود.
● پیامد‌های اقتصادی استاندارد باز
اصطلاح "استاندارد باز" در طی چند سال اخیر مورد توجه قرار گرفته است. به منظور مشخص کردن تفاوت‌های موجود میان "استاندارد باز" و "استاندارد" توجه به پیامدهای اقتصادی استاندارد باز ضروری می‌باشد. یکی از پیامدهای اقتصادی استاندارد باز به وجود آوردن حق انحصاری طبیعی می‌باشد. بسیاری از برنامه‌های کاربردی مربوط به یک فناوری در جامعه اطلاعاتی در معرض اثرات شبکه‌ قرار دارند بدین معنا که میزان سودی که یک شخص از آن بهره‌مند می‌شود با وجود تعداد زیادی از کاربران همان فناوری، افزایش پیدا خواهد کرد. به عنوان مثال میزان استفاده یک کاربر از سیستم نامه، محدود بوده مگر اینکه بتوان از آن برای ارسال نامه به تعداد زیادی از کاربران استفاده نمود. این قابلیت، برونی بودن شبکه نامیده می‌شود.
پیامدهای شبکه‌ای می‌توانند با موانع ورودی برای فناوری‌های جدید همراه باشند. از یک فناوری جدید تنها در صورت استفاده می‌شود که آن نسبت به فناوری قبلی، مزایایی را ارائه دهد. از آنجایی که ارزش سیستمی که به صورت گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرد بسیار بیشتر از ارزش رونوشتی از یک فناوری می‌باشد در نتیجه هرگونه فناوری جدیدی به دلیل عدم وجود پایگاه داده‌های مربوط به خود متوقف خواهد شد. سیستم نامه جدید باید به دلیل برطرف کردن معایب کارساز که ناشی از عدم وجود شبکه بوده نسبت به سیستم نامه قدیمی برتری داشته باشد. در برنامه‌های کاربردی که به شدت در برابر اثرات شبکه، آسیب‌پذیر هستند یعنی جایی که قابلیت برونی بودن شبکه بخش بیشتر ارزش سیستم را تشکیل می‌دهد برطرف کردن این مانع کار دشواری است. در حقیقت سیستم نامه‌ای که امروزه از آن به طور گسترده استفاده می‌شود بیش از ۲۰ سال است که از لحاظ پروتکل فنی مربوط به خود تقریباً دست نخورده باقیمانده است.
این فرایند به موردی منجر می‌شود که اقتصاد دانان آنرا حق انحصاری طبیعی می‌نامند. این مورد نه تنها در نامه الکترونیکی بلکه در فناوری‌های قدیمی‌تری مانند سیستم انتقال برق نیز وجود داشته است. حق انحصاری برای مصرف‌کننده، مناسب نبوده اما به نظر می‌رسد که حق انحصار طبیعی در مقایسه با مجموعه‌ای از سیستم‌های ناسازگار بهتر باشد.
معمولاً حق انحصار یک فناوری به حق انحصاری موجود در رابطه با عرضه آن بستگی دارد : یک شرکت دارای موقعیت بهتری بوده و می‌تواند قابلیت برونی بودن شبکه را به دست آورد. اگرچه مدت زمان مدیدی است که در رابطه با بخش مخابرات، راه‌آهن و... حق انحصاری وجود داشته اما آن تحت قوانینی بوده که مانع از انجام عملکردی علیه رفاه مصرف‌کننده می‌شوند.
● منابع برخط و پروژه‌های مربوط به UNU-MERIT
▪ FLOSSPOLS- نرم‌افزار آزاد و متن‌باز :
ـ سه روش پشتیبانی از سیاست:
سیاست دولت در رابطه با نرم‌افزار متن‌باز، مساله جنسیت در نرم‌افزار متن‌باز، میزان کارایی نرم‌افزار متن‌باز به عنوان سیستمی برای برطرف کردن مشکلات به صورت دسته‌جمعی http://www.flosspols.org.
۱) FLOSSWORLD- نرم‌افزار آزاد و متن‌باز : بررسی اثرات جهانی
ایجاد یک بخش جهانی برای FLOSS و تحقیقات مربوط به استاندارد باز با مشارکت افرادی از اروپا، آرژانتین، برزیل، بلغارستان، چین، کرواسی، هند، مالزی و آفریقای جنوبی http://www.flossworld.org.
۲) FLOSS- نرم‌افزار آزاد و متن‌باز : بررسی شاخص‌های عملکردهای اقتصادی در تحقیقات انجام شده در رابطه با نرم‌افزار آزاد و متن‌باز http://www.infonomics.nl/FLOSS.
۳) دسترسی UNU-MERIT به دانش
دسترسی به دانش (A۲K) توسط UNU-MERIT در رابطه با نرم‌افزار آزاد و متن‌باز، فناوری زیستی و ... http://www.merit.unu.deu/a۲k
● از حق انحصاری فناوری به استانداردهای باز
یکی از روشهای موجود، تلاش برای جداسازی حق انحصار طبیعی فناوری از حق انحصار مربوط به عرضه آن می‌باشد. این مورد زمانی اجرا می‌شود که فناوری به عنوان یک استاندارد در نظر گرفته شده و عرضه‌کنندگان محصولاتی را بر اساس آن ارائه می‌کنند. این مساله در رابطه با نامه الکترونیکی نیز وجود دارد: برنامه‌های متعددی وجود دارند که شما می‌توانید با استفاده از آنها نامه‌ای را ارسال کنید اما تمامی آنها از یک استاندارد فناوری مبنا استفاده کرده و در نتیجه می‌توانند با یکدیگر به اندرکنش بپردازند. این مساله در نرم‌افزار واژه پردازش که در آن اکثر قالبهای فایل مورد استفاده به خوبی توسط محصول یک شرکت خوانده می‌شوند وجود ندارد؛ در صورتی که شما از یک پردازشگر واژه متفاوت استفاده کنید شاید نتوانید به تبادل اسناد با دیگران بپردازید.
مشکلی که در این رابطه وجود دارد این است که فناوری موجود برای اندرکنش- حق انحصار طبیعی- شاید با حقوقی همراه باشد که به شخص یا کنسرسیومی تعلق داشته باشند. این امکان وجود دارد که از این حقوق به نفع یک تولید‌کننده و علیه تولید‌کنندگان دیگر استفاده شود. این مساله به ارائه سه استاندارد فناوری منجر شده است:
▪ فناوری اختصاصی: حق انحصار طبیعی یک فناوری که باعث به وجود آمدن حق انحصار طبیعی برای خدمات و محصولاتی می‌شود که بر مبنای فناوری مطرح شده هستند. در نتیجه موقعیت مالک این فناوری نیز در مقایسه با دیگر تولیدکنندگان، بهتر خواهد بود.
▪ استانداردهای (نیمه‌باز) : حق انحصار طبیعی یک فناوری که در رابطه با آن توافق شده اما با نظارت یک بخش استاندارد (مانند سازمان بین‌المللی استاندارد (ISO) زمینه رقابت برای محصولات و خدمات مبتنی بر آن فناوری فراهم می‌شود.
.استاندارد باز : هرگونه حق انحصاری مربوط به فناوری، با امکان رقابت کامل میان محصولات و خدمات مبتنی بر آن فناوری همراه بوده بدون آنکه در رابطه با مالکیت حقوق، برتری وجود داشته باشد. این مورد زمانی رخ می‌دهد که امکان دسترسی به فناوری برای همه بخش‌های اقتصادی به صورت یکسان وجود داشته باشد.
برخلاف راه‌آهن، برق و حتی تلفن سیار در اکثر بازارهای نرم‌افزاری، FLOSS مهمترین محصولات قابل رقابت را عرضه می‌کند. بنابراین در رابطه با نرم‌افزار، یک استاندارد باز همان‌گونه توسط اثرات اقتصادی آن نیز مشخص شده فقط می‌تواند موردی باشد که دارای ضوابط اعطای مجوز بوده و امکان دسترسی یکسان را برای تولیدکنندگان FLOSS فراهم می‌کند. در بخش‌ بعدی به مثال ایالت ماساچوست که خط‌مشی را برای ترویج نرم‌افزار متن‌باز و استاندارد باز اتخاذ کرده پرداخته می‌شود.
● حرکت به سوی نرم‌افزار متن‌باز و استاندارد باز: تجربه ایالت ماساچوست
این مورد بر اساس سخنرانی پیترکوئین، رئیس سابق وزارت رفاه ماساچوست که در تاریخ ۲۰ ژانویه ۲۰۰۶ در جلسه آموزشی FLOSSPOLS در کلن انجام شد می‌باشد.
در سال ۲۰۰۳ وزارت رفاه ماساچوست (COM) نخست اعلام کرد که استفاده از نرم‌افزار متن‌باز و پشتیبانی از قالب فایل استاندارد باز را آغاز خواهد کرد. همچنین آن خط‌مشی را تعیین کرده که استفاده از قالب فایل باز را الزامی می‌نماید. انجام این کار توسط COM به عنوان الگویی برای دیگر بخش‌هایی که تمایل به انجام این کار داشتند بکار برده شد.
COM، دومین ایالت ثروتمند آمریکا است. این ایالت هر سال حدود ۷۰۰ میلیون دلار را صرف فناوری اطلاعات می‌کند.
در سال ۲۰۰۲ بخش فناوری اطلاعات (ITI) با کسری بودجه IT مواجه شد و این در حالی رخ داد که زیرساخت موجود به روز رسانی نیاز داشت. در همان زمان یک رئیس IT زیرک نیز قصد داشت که اصلاحاتی را انجام دهد. این مساله فرصتی را به وجود آورد تا زیرساخت IT COM تغییر پیدا کند.
در مرحله اول، ITD به تعریف جوانب مختلف انجام این فرایند پرداخت. در این فرایند اطلاعات به عنوان یک سرمایه راهبردی که برای بهبود مدیریت بکار برده می‌شود در نظر گرفته شد. ITD معتقد بود که استفاده از استاندارد باز، موانع فنی که بر سر راه دسترسی به اطلاعات وجود دارند را برطرف می‌سازد.
بعد از آن بخش IT به آماده‌سازی مدل مرجع فنی (ETRM) متن‌باز و استانداردهای باز پرداخت تا خط‌مشی تعیین شده را به دستورالعملی برای محیط محاسبات وزارت رفاه توسعه دهد. این کار، ۱۸ ماه به طول انجامید و در این مدت بخش‌های متعددی مانند شرکت‌های بزرگ نرم‌افزار اختصاصی در این فرایند شرکت کردند. نسخه ETRM ۳.۵ این مورد را الزامی کرده که تا تاریخ ۱ ژانویه ۲۰۰۷ تمامی اسناد جدید باید در قالب اسنادباز OASIS ارائه شده و برای فایل برنامه‌های کاربردی نیز باید از استاندارد باز استفاده شود. رایانه‌ها نیز باید به نرم‌افزار‌ی مجهز شوند که بتواند قالب اسناد باز را بخواند و بنویسد. تعدادی از برنامه‌های کاربردی اخیراً استاندارد باز را اجرا کرده‌اند.
با این وجود نسخه کنونی MS Office چنین موردی را اجرا نکرده در نتیجه برای استفاده COM مناسب نمی‌باشد. به علاوه قالب فایل مورد استفاده توسط MS Office، باز نیست.
▪ کتابخانه UNU MERIT متن‌باز می‌شود.
به منظور تقویت میزان دسترسی به اطلاعات موجود در UNU-MERIT، فعالیت‌هایی در دست اقدام می‌باشند. در سال ۲۰۰۶ فهرست کتابخانه MERIT به طور کامل به سیستم اطلاعات کتابخانه Koha (ILS) منتقل می‌شود. Koha یک سیستم متن‌باز/ آزاد بوده که از استانداردهای وب و کتابخانه استفاده کرده و ILS را مستقل از محیط می‌کند. آن در سال ۲۰۰۳ برنده جایزه "Trophees du Libre" گردیده است. استفاده از Koha نه تنها امکان مطابقت با استانداردهای جدید ILS را فراهم می‌کند بلکه نتایج تحقیقات را نیز بهبود می‌بخشد :
دومین اقدام، ارائه خدمات مبتنی بر RSS برای معرف کتاب و مجله‌های جدید می‌باشد. RSS به تدریج جایگزین خدمات مبتنی بر نامه الکترونیکی خواهد شد. آن در مقایسه با سیستم مبتنی بر نامه الکترونیکی، مزایای متعددی را به همراه دارد به عنوان مثال بررسی بهتر اطلاعات دریافت شده و میزان تلاش راهبری کاهش یافته. نسخه "بتا" که اکنون بکار برده می‌شود هشت ناحیه تحقیقاتی را تحت پوشش قرار داده و از منابع متعددی استفاده می‌کند. عملکرد دیگر، به روز رسانی فراداده‌های موجود می‌باشد. این سازمان قصد دارد که در کنار استفاده از RePEc (بایگانی موارد منتشر شده در زمینه اقتصاد) و RUN (تحقیقات انجام شده در دانشگاه ملل متحد) از بایگانی باز نیز استفاده نماید. آن مجموعه‌ای از تحقیقات انجام شده بوده که امکان تبادل تحقیقات انجام شده و نتایج آنها را فراهم می‌کند.
برای دریافت اطلاعات بیشتر در این رابطه با آقای اد نوتن به آدرس زیر تماس حاصل فرمائید. UNU-MERIT Librarian : [e-mail]
مثال ایالت ماساچوست بیانگر این مطلب است که کشورهای توسعه‌یافته نیز می‌توانند از نرم‌افزار متن‌باز و استاندارد باز استفاده کنند. ETRM فقط از یک محصول پشتیبانی نکرده بلکه استفاده از استاندارد باز را الزامی کرده که موجب می‌شود تولیدکنندگان نرم‌افزار بیشتری بتوانند برنامه‌های کاربردی قابل رقابتی را ارائه دهند. به علاوه ETRP بر این مساله تاکید می‌کند که تصمیم برای برطرف ساختن نیازمندی‌های IT باید بر اساس مزایای مالی و تجاری و بدون وجود تمایل به خریداری یک محصول خاص اتخاذ شود.
افزایش میزان رقابت، مزیای مالی را نیز به همراه خواهد داشت. COM این طور برآورده کرده که مهاجرت به محصولات FLOSS به جای محصول جدید MS Office موجب کاهش هزینه‌ها در حدود ۴۵ میلیون دلار می‌شود.
تجربه ایالت ماساچوست نکاتی را برای دولت‌هایی که قصد استفاده از نرم‌افزار متن‌باز و استاندارد باز را دارند ارائه می‌دهد :
احتمال واکنش شدید که شامل اقدام‌های قانونی و سیاسی علیه خط‌مشی استاندارد باز می‌شود وجود دارد.
در رابطه با پیامد‌های اقتصادی نرم‌افزار متن‌باز، اطلاعات کافی وجود ندارد. مطلع ساختن افراد از این مساله با استفاده از مدل تجاری و اقتصادی موجود، نگرانی آنها در رابطه با تاثیر استاندارد باز بر روی فرایند رقابت و صنایع نرم‌افزاری بومی را برطرف می‌کند.
این مطلب که نرم‌افزار آزاد و متن‌باز به پرداخت هزینه مجوز نیاز ندارند به معنای رایگان بودن آنها نمی‌باشد.
این نگرانی که نرم‌افزار آزاد و متن‌باز فاقد پشتیبانی لازم بوده در سازمان‌های بزرگ ایالات متحده صحت نداشته زیرا کارکنان داخلی می‌توانند تمامی مشکلات موجود را برطرف کنند.
برنامه‌های کاربردی کنونی نرم‌فزار آزاد و متن‌باز از کاربران معلول به ویژه نابینایان پشتیبانی نمی‌کنند اگرچه این مورد در محصولات اختصاصی انجام می‌شود. COM با همکاری انجمن FLOSS در حال برطرف ساختن این مشکل است.
تصمیم ایالت ماساچوست برای پشتیبانی از استاندارد باز، دارای پیامدهایی به غیر از استفاده سازمان از IT می‌باشد. برای سازمان‌هایی که به طور منظم به تبادل اطلاعات با دولت می‌پردازند این مورد، انگیزه خوبی برای استفاده از استاندارد باز است. مثال ایالت ماساچوست بیانگر این مطلب است که نرم‌افزار متن‌باز و استاندارد باز، فقط مختص کشورهای در حال توسعه نبوده بلکه به عنوان مثال توسط یکی از پیشرفته‌ترین ایالات ثروتمندترین کشور دنیا نیز بکار برده می‌شود. ایالت ماساچوست طرحی را برای توسعه خط‌مشی‌ IT استاندارد باز ارائه کرده که دیگران نیز می‌توانند از آن استفاده کنند : این طرح به تصمیم‌گیری سازمان‌هایی که در مورد انجام این کار مردد هستند کمک می‌نماید. در این رابطه COM نمونه‌ای را به دیگر کشورهای دنیا ارائه کرده است.
پیشنهادهای ارائه شده در گزارش بخش بررسی مشترک در رابطه با سیاست به کارگیری نرم‌افزار متن باز
در سال ۲۰۰۵ بخش بررسی مشترک (JIU) سازمان ملل متحد، گزارشی را در رابطه با خط‌مشی سازمان ملل متحد برای بکارگیری نرم‌افزار متن‌باز و آزاد (FOSS) در دبیرخانه ارائه کرد. این گزارش‌ در نشانی http://www.unsystem.org/jiu/en/reports.htm موجود می‌باشد.
در این رابطه JIU پیشنهادهایی را مطرح کرده که مهمترین آنها در زیر ارائه شده است:
▪ پیشنهاد۱ :مجمع عمومی باید این مورد را تائید کند که اصول مطرح شده باید بر استفاده سازمان ملل از سیاستهای نرم‌افزاری تعیین شده تاکید کنند:
تمامی کشورهای عضو باید دارای حق دسترسی به اطلاعات ارائه شده توسط سازمان در قالب الکترونیکی باشند. بدین منظور استفاده از یک نرم‌افزار خاص الزامی نمی‌باشد.
سازمانها باید میزان عملکرد متقابل سیستم‌های ICT خود را با استفاده از قالب فایل باز و استاندارد باز افزایش دهند. آنها همچنین باید از این مساله اطمینان حاصل کنند که رمزگذاری داده‌ها به محصول خاصی وابسته نمی‌باشد.
▪ پیشنهاد۲ : دبیرکل سازمان ملل باید به بررسی تجارب کشورهای عضور پرداخته، به منظور ایجاد یک چهارچوب عملکردی کلی (UNIF) مشورتهای لازم را انجام داده و نتیجه را به مجمع عمومی سازمان اعلام کند:
ـ UNIF باید بر اساس استاندارد و قالب فایل باز باشد.
به روز رسانی و جایگزینی نرم‌افزار باید بر اساس UNIF انجام شود به جز در موارد اندکی که به ایجاد تغییر و سازگاری نیاز می‌باشد.
نرم‌افزار سفارشی باید به سازمان واگذار شده و در اختیار دیگر سازمانها نیز قرار داده شود.
سازمانها باید از به کارگیری محصولات و خدمات ICT اختصاصی خودداری کرده و به محصولات جایگزینی مانند FOSS و محصولات مطابق با UNIF توجه نمایند.
▪ پیشنهاد۳ : مقامات ارشد سازمان‌های عضو باید در رابطه با چگونگی پیاده‌سازی راهبرد ICT‌ جدید، طرحی را به مسئولین اجرایی خود ارائه دهند.
▪ پیشنهاد۴ : دبیرکل سازمان ملل باید اقدام‌های لازم برای آماده‌سازی خزانه‌ای از محصولات FOSS و اطلاعات مربوطه که تمامی سازمان‌های عضو می‌توانند از آن استفاده کنند را انجام دهد.
▪ پیشنهاد۵ : دبیرکل سازمان باید در جلسه شانزدهم به مجمع عمومی در رابطه با اولویت، میزان صرفه‌جویی، خطر، کارایی و علاقه موجود در رابطه با پیاده‌سازی سیاستهای مربوط به FOSS گزارشی را ارائه دهد. مقامات اجرایی باید به بررسی هزینه مالکیت (TCO) محیط کنونی خود و پیامدهای اقتصادی به کارگیری FOSS و CSS بپردازند.
● منابع سیستم سازمان ملل
▪ UNCTAD
جلسه متخصصین در رابطه با نرم‌افزار آزاد و متن‌باز: سیاستها و پیامدهای توسعه http://r۰.unctad.org/ecommerce/event_docs/foss_exme.htm
ـ بخش بررسی مشترک سازمان ملل
گزارشی در مورد به کارگیری نرم‌افزار متن‌باز در بخش دبیرخانه http://www.unsystems.org/jiu/en/reports.htm
ـ پورتال نرم‌افزار آزاد و متن‌باز یونسکو
راهی برای دسترسی به منابع مرتبط با فناوری متن‌باز و نرم‌افزار آزاد http://portal.unesco.org/ci/en/ev.php-URL_ID=۱۲۰۳۴&URL_DO=DO_TOPIC&URL_SECTION=۲۰۱.html
ـ شبکه متن‌باز بین‌المللی UNDP-APDIP
IOSN، مرکز خوبی برای FOSS در منطقه آسیا- اقیانوسیه می‌باشد : http://www.iosn.net
ـ فهرست ارسال نامه و سیاستهای FOSS
http://lists.apdip.net/mailman/listinfo/foss-pdi
● گذری بر سیاستهای تعیین‌شده
▪ استاندارد باز و نرم‌افزار متن‌باز
بررسی مزایای مالی استاندارد باز و مسائلی که سازمانها در هنگام تعیین اصول در سطح ملی و بین‌المللی باید به آنها توجه کنند.
● دانشگاه ملل متحد (UNU-MERIT)
UNU-MERIT مرکز آموزشی و تحقیقاتی دانشگاه ملل متحد می‌باشد که ترکیبی از موسسه سابق فناوری‌های نوین سازمان ملل و موسسه تحقیقات اقتصادی "ماستریخت" است. این مرکز، اطلاعاتی را در رابطه با زمینه‌های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی که تغییرات بر اساس آنها به وجود آمده، انتخاب شده یا اصلاح می‌شوند ارائه می‌کند. برنامه‌های آموزشی و تحقیقاتی این موسسه به سوالات متعددی که در رابطه با سیاستهای تعیین‌شده در مورد مدیریت نوآوری، به وجود آمدن اطلاعات، حفاظت از اموال غیرمادی و... مطرح شده‌‌اند پاسخ می‌دهند. UNU-MERIT با دانشگاه ماستریخت در هلند همکاری می‌کند.

منبع: http://www.merit.unu.edu/publications/pb/unu_pb_۲۰۰۶_۰۱.pdf
ترجمه: مهرنوش رقابی
ویرایش: زهرا احمدی

منبع : طرح ملی نرم‌افزارهای آزاد