تبعات اجرای طرح گازسوز شدن اجباری خودروها

براساس بودجه امسال باید ۲۸۰ هزار دستگاه خودرو به صورت گازسوز تولید شود كه با تولید حدود ۱۵ هزار دستگاه خودرو گازسوز در شش ماه نخست امسال به نظر می‌رسد این طرح پیشرفت مناسبی نداشته است. البته كارخانه‌های خودروسازی این موضوع را قبول ندارند و می‌گویند كه در صورت مشاهده تقاضای بازار قادر خواهند بود به تولید خودروهای گازسوز بپردازند. از سوی دیگر مصرف‌كنندگان به دلیل مشكلات فنی خودروهای گازسوز و ارزان بودن قیمت بنزین و نبود زیرساخت‌های كافی حاظر به استفاده از خودروهای گاز سوز نیستند؛ حال آن‌كه دولت قصد دارد در طرح جدید، مردم را مجبور به استفاده از خودروهای گازسوز كند كه البته موفقیت این طرح هنوز در پرده‌ای از ابهام است!
به گزارش خبرنگار صنعت خودرو ایسنا، بر اساس طرح جدید دولت تمامی خودروها از تیرماه سال آینده باید به صورت گازسوز تولید شوند و در غیر این صورت اجازه تولید نخواهند داشت. با این حال به نظر می‌رسد برخی خودروها مانند پژو ۲۰۶ و پراید هاج بك كه پرتیراژ هم هستند اجازه تولید نخواهند داشت؛ چرا كه این خودروها به دلیل نداشتن جای كافی برای استقرار مخزن توانایی گاز سوز شدن را ندارند.
در این باره فیض بخش - مدیر پروژه گاز سوز كردن خودروها در شركت ایران خودرو - می‌گوید: در صورتی كه كارخانه‌های خودروسازی ملزم به تولید محصولات فقط گازسوز شوند، چون امكان گازسوز كردن پژو ۲۰۶ هاچ‌بك وجود ندارد، لذا تولید این خودرو متوقف و پژو صندوق‌دار (اس.دی) جایگزین آن خواهد شد. اگر الزام ایجاد شود، چاره‌ای نداریم و باید به جای تولید پژو ۲۰۶ هاچ‌بك، مدل صندوقدار این خودرو را جایگزین كنیم. به هر حال ما مجبوریم در چارچوپ خواست دولت حركت كنیم.
اما این مشكل تنها به ایران خودرو محدود نمی‌شود؛ چرا كه سایپا نیز نمی‌تواند برخی محصولات خود را تولید كند. در این باره مجید فهیمه‌امیری - مدیر پروژه گازسوز كردن خودروها در سایپا - به ایسنا در پاسخ به این سوال كه تكلیف خودروهای هاچ‌بك بر اساس طرح جدید دولت چیست؟ می‌گوید: خودروهایی كه امكان گازسوز شدن نداشته باشند، تولید نخواهند شد. به هر حال درصورت گازسوز شدن پراید هاچ‌بك، دیگر جایی برای استقرار وسایل و لاستیك زاپاس باقی نخواهد ماند.
با توجه به سخنان مدیران پروژه گازسوز شدن خودرو به نظر می‌رسد كه خودروهای لوكس این شركت‌ها به لحاظ نوع سلیقه مشتری، در صورت گازسوز شدن با مشكل مواجه شوند.
البته امیری در این خصوص نظر دیگری دارد: " گازسوز شدن خودروهایی مانند زانتیا، ماكسیما و پراید هاچ‌بك قابل انجام است."
فیض‌بخش نیز در این خصوص معتقد است كه ایران خودرو به غیر از پژو ۲۰۶ هاچ‌بك، بقیه محصولات را می‌تواند به صورت گازسوز تولید كند و حتی پژو پارس نیز توانایی گاز سوز شدن را دارد.
با وجود سخنان مدیران صنعت خودرو این سوال مطرح است؛ در حالی كه بازار خودرو ایران تقریبا در انحصار خودروسازان داخلی است و مصرف كنندگان حق كمی برای انتخاب دارند، آیا این قانون جدید سبب تضعیف حقوق مصرف كنندگان نخواهد شد؟
در این خصوص امیری معتقد است كه این اقدام دولت به نفع مصرف‌كننده است؛ چرا كه به‌غیر از یك قشر خاص، سود آن به جامعه بازمی‌گردد و مصرف بنزین كاهش می‌یابد.
فیض بخش نیز در این خصوص نظر مشابهی دارد و می گوید ما به راحتی در سال آینده می‌توانیم ۶۰۰ هزار دستگاه خودرو گازسوز تولید كنیم و از طرفی مشكل تامین مخزن را نیز برطرف كرده‌ایم و امسال توانایی تولید ۱۵۰ هزار دستگاه خودرو گازسوز و تامین مخازن آن را داریم.
تا كنون مساله تامین مخزن از اصلی‌ترین مشكلات پروژه گازسوز كردن خودروها بوده است كه گفته می‌شود به دلیل كاربرد دوگانه آن (نظامی - صنعتی)، واردات دستگاه‌های تولید مخزن خودروهای گازسوز به ایران كه باید تحمل فشار ۲۰۰ اتمسفر را داشته باشند با مشكل مواجه است.
از سوی دیگر ظرفیت تولید مخزن در دنیا محدود است؛ اما خودروسازان ایرانی می گویند مشكل تامین مخزن را حل كرده‌اند.
مجید فهیمه امیری در پاسخ به این سوال كه در صورت الزامی شدن تولید خودروهای گازسوز، سایپا باید در سال آینده ۵۰۰ هزار دستگاه خودرو گازسوز تولید كند، حال آن كه در شش ماه نخست امسال تنها توانسته‌ بیش از پنچ هزار دستگاه خودرو را گازسوز كند. حال این امر چگونه امكان‌پذیر است؟ می‌گوید: اگر مشكل تامین مخزن برطرف شود و مسئله لجستیك شامل پشتیبانی و قطعات مشكل نداشته باشد، این كار انجام شدنی است. البته باید با افزایش قیمت بنزین انگیزه را برای مصرف‌كننده نیز ایجاد كنیم.
حال این سوال به اذهان متبادر می‌شود كه چگونه می‌توان انگیزه را در مصرف كنندگان تقویت كرد، در حالی كه خودروهای گازسوز شده با موتور فعلی خودروهای بنزینی، با توجه به نوع سوختن گاز و بنزین و تفاوت فشاری كه هر كدام از این دو سوخت بر اثر اشتعال ایجاد می‌كنند، دچار افت توان می‌شوند؟
اتاق احتراق هر موتور شكلی خاص دارد و با توجه به تفاوت نوع طراحی اتاق احتراق برای خودروهای بنزینی و گازسوز، برای آن‌كه خودرو در هر دو صورت عملكرد بهینه داشته باشد، یك موتور از ابتدا باید طراحی شود كه این موتور هم اكنون در ایران خودرو با كمك مركز تحقیقات موتور آلمان طراحی شده است؛ اما بنا به گفته مدیران ایران خودرو در سال آینده این شركت تنها می تواند ۱۰۰ هزار دستگاه از این موتور تولید كند.
از طرفی بسیاری از صاحبان خودروهای گاز سوز به خصوص تاكسی داران از وارد شدن ضربه به موتورهای خود ناراضی‌اند. در این باره یك راننده تاكسی به ایسنا می‌گوید كه از گاز استفاده نمی‌كند، زیرا موتور خودرو آسیب می‌بیند.
البته مدیران صنعت خودرو این موضوع را قبول ندارند. امیری در پاسخ به این سوال كه آیا امكان گازسوز كردن خودروهای موجود با توجه به موتورهای پایه گازسوزشان وجود دارد؟ می‌گوید: "ما می‌توانیم با تقویت موتور، آثار مخرب گاز بر روی موتور را كاهش دهیم. البته قدرت موتور افت می‌یابد كه به هر حال هر طرح مزایا و معایبی دارد. "
فیض بخش نیز اینگونه می‌گوید: "ما تست دوام را بر روی موتور خودروهای تولیدی‌مان انجام داده‌ایم و موضوع آسیب دیدن موتورها در صورت استفاده از گاز صحت ندارد. البته درست است كه موتورها در صورت استفاده از گاز با افت توان مواجه می‌شوند؛ اما ما حتی در مورد پژو آر.دی نیز با تقویت موتور، قدرت این خودرو را به حدی رسانده‌ایم كه افت توان برای مصرف كننده چندان محسوس نباشد. "
فیض‌بخش ادامه می دهد كه موتورهای كنونی بر اساس سوخت بنزین طراحی شده‌اند و به همین دلیل با گازسوز شدن افت توان پیدا می‌كنند؛ ولی با ورود موتور ملی كه بر اساس سوخت گاز طراحی شده، این مشكل نیز برطرف خواهد شد.
این موتور بر روی خودروهای سمند نصب شده و در سال آینده نیز ۱۰۰ هزار از این موتور تولید خواهد شد.
●اما آیا تنها مشكلات خودروهای گاز سوز مربوط به موتور خودروها می‌شود؟
در این باره امیری درباره‌ی مشكلات پیش روی این طرح با تاكید بر این كه هنوز مقدمات این كار فراهم نیست، معتقد است كه باید توجه داشت هم‌اكنون روزی ۷۸ میلیون لیتر بنزین در كشور سوزانده می‌شود كه باید دید آیا زیرساخت‌های گازسوز كردن خودروها را به طور كامل فراهم كرده‌ایم و آیا توانایی آن را داریم كه روزانه ۷۸ میلیون متر مكعب گاز برای خودروها تامین كنیم؟ آیا به این تعداد جایگاه گاز داریم و یا آن‌كه بر مشكل تامین مخزن غلبه كرده‌ایم؟
البته فیض بخش در خصوص كافی نبودن تعداد جایگاه‌های گاز و تاثیر آن بر طرح گاز سوز شدن خودروها در سال آینده نظر متفاوتی دارد.
وی می گوید: " توسعه جایگاه‌های گاز مناسب بوده و در شهرهای كه جایگاه وجود ندارد؛ چون خودروها دو گانه سوخت هستند، لذا مصرف كنندگان نیز می‌توانند از بنزین استفاده كنند."
با تمام این مشكلات دولت به دلیل مشكل واردات بنزین و با توجه به این كه طرح افزایش قیمت بنزین در صورت نبود یك سوخت ارزان، شكست خواهد خورد سعی دارد با اجباری كردن تولید خودروهای گاز سوز بر مشكل واردات بنزین غلبه كند.
در این خصوص دكتر گودرزی - استاد دانشگاه علم و صنعت - می‌گوید : "باید قبل از این كه طرح به صورت گسترده با موتورهای پایه گازسوز آغاز شود، یك مدیریت متمركز ایجاد شود و با یك راه جامع پیش برویم. درست است كه ایران از منابع عظیم گاز بهره‌مند است؛ اما برای گسترش گازسوز كردن خودروها، باید كیفیت بنزین را افزایش دهیم.
این استاد دانشگاه ادامه داد می دهد : البته من با روش كنونی گازسوز كردن خودروها كه با نصب یك كیت و گذاشتن مخزن در صندوق عقب، خودرو گازسوز می‌شود، مخالفم. برای گازسوز كردن خودروها، باید پلات‌فرم گاز سوز طراحی شود كه در آن مخزن در كف خودرو قرار گیرد. البته طراحی موتور ملی كه براساس گاز طراحی و توانایی كاركرد بر روی بنزین را داشته، اولین گام در طراحی این پلات‌فرم بود؛ اما به نظر می‌رسد به غیر از این هنوز گام اساسی دیگری برداشته نشده است.
حال با وجود این‌كه به نظر می‌رسد سوخت گاز با توجه به آن‌كه طبق مطالعات انجام شده تا ۱۰۰ سال آینده در ایران به طور فراوان وجود خواهد داشت و قیمت آن نیز ارزان است، در آینده انرژی خودروهای داخلی نقش اصلی خواهد داشت؛ اما حال این سوال مطرح است كه آیا این طرح تنها به دلیل جلوگیری از مصرف بی‌رویه بنزین، بدون طراحی و تولید خودروهایی كه برای گاز طراحی شده اند و بدون ایجاد زیر ساخت‌های مناسب با اجبار به مصرف كننده، به نتیجه خواهد رسید ؟

منبع : carx1