خط صلح و دوستی

امروزه به دلیل توجه روزافزون به محیط زیست و پیشرفت در فناوری انتقال، سهم گاز طبیعی در سبد انرژی افزایش یافته است. هم اکنون بخش انرژی به سرعت برای جهانی شدن رقابت می كنند؛ بنابراین ایران یکی از مهم ترین کشورهای خاورمیانه باید در زمینه تامین انرژی مورد نیاز جهان، محدودیت های متعدد را در زمینه منابع مالی انتقال فناوری و... برطرف سازد، زیرا چنین محدودیت هایی در بازار انرژی اقدامی خلاف مسیر جهانی شدن است و سبب کاهش رقابت می شود.
در حال حاضر، ایران بزرگ ترین ذخایر گازی جهان را دارد و با توجه به این که بخش بزرگ ذخایر گاز ایران در جنوب کشور و در حاشیه شمال خلیج فارس واقع شده است، منطقه جنوب آسیا بازاری مناسب برای فروش گاز ایران خواهد بود.
پروژه انتقال گاز ایران به هند که از مسیر پاکستان می گذرد، یکی از گزینه هایی است که امکان صادرات گاز را به مناطق غربی هند با استفاده از خط لوله فراهم می سازد. از سوی دیگر، تامین گاز مناطق شرقی هند نیز با استفاده از مایع سازی گاز طبیعی (ال. ان.جی) عملی خواهد بود؛ بنابراین بازاری مناسب برای گاز طبیعی ایران به شمار می رود؛ به شرط آن که ایران این فرصت طلایی را با حضور رقیبان دیگر در این عرصه از دست ندهد. قرارداد انتقال گاز ایران از مسیر پاکستان را باید سرآغاز تلاش های مشترک کشورهای آسیایی برای پیشرفت هدفمند و به دست آوردن امتیازها و دستاوردهایی برای کشورها به شمار آورد.
این قرارداد که در واقع برای ساخت یک خط لوله گاز به طول ۱۶۰۰ کیلومتر از جنوب ایران به ایالت سند پاکستان امضا شده است، سرانجام گاز ایران را از پاکستان به مسافت ۱۰۰۰ کیلومتر به هند خواهد رساند. این ایده ناشی از چشم انداز فروش مقداری گاز مازاد ایران به هند بر مبنای ساخت خط لوله زمینی از مسیر پاکستان بوده است که برای هر دو کشور خریدار و فروشنده گاز مقرون به صرفه است. گفتنی است که این طرح مدتی طولانی در کش و قوس اختلاف ها میان پاکستان و هند بوده است؛ به گونه ای که هند با توجه به موضع گیری غیر دوستانه اش در قبال پاکستان هنوز هم با احتیاط و دقت بیشتری در این زمینه عمل می کند. توجه مجدد به طرح ساخت خط لوله گاز که پس از پیگیری ها و چاره اندیشی های وقت گیر درباره مشارکت دادن هند و پاکستان به وجود آمد، در واقع بخشی از هدف های ایران در زمینه دست یابی به همکاری های سودمند با پاکستان وایجاد صلح و دوستی میان پاکستان و هند بوده است. پاکستان در این طرح علاوه بر دریافت حق ترانزیت، گاز ارزان تر نیز خواهد داشت. در طرح انتقال گاز از ایران به هند، نفع هر سه کشور لحاظ شده است. از سوی دیگر، ساخت این خط لوله، روابط اقتصادی و مبادلات تجاری سه کشور را گسترش خواهد داد. نزدیکی ایران به بازار های هند، ایران را به بهترین گزینه برای تامین نیاز های بلند مدت هند به نفت و گاز تبدیل کرده است. دو سال پیش رئیس شرکت نفت «گیل» هند در گفت وگویی اظهار داشت که کشورش برای تداوم رشد اقتصادی به ویژه افزایش تولید برق، به مقادیر هنگفتی گاز در آینده نیاز خواهد داشت؛ از این رو بهبود وضعیت سیاسی در منطقه جنوب آسیا، شانس اجرای پروژه خط لوله گاز به هند را افزایش خواهد داد. به نظر می رسد وضعیت ژئو پولتیک و مسیری که خط لوله گاز از آن می گذرد، بیش از فناوری و جنبه های اقتصادی برای هند مهم باشد، زیرا با وجود به تعادل رسیدن تنش ها و کشمکش های گذشته هند و پاکستان، هنوز هم هند این نگرانی را درباره برقراری امنیت خط لوله گاز دارد. موفقیت در ساخت خط لوله در مسیر خشکی، به طور مستقیم به روابط سیاسی و ایجاد اعتماد (میان هند و پاکستان ) بستگی دارد تا این پروژه به ارزش میلیاردها دلار برای تمام طرف ها اعم از تهیه کننده، تامین کننده منابع مالی، خریدار، مصرف کنندگان و... پذیرفتنی باشد. دکتر نرسی قربان، کارشناس مسائل بین المللی گاز در این زمینه می گوید: انتقال گاز از ایران به هند نه تنها مبادلات تجاری سه کشور را گسترش خواهد داد، بلکه سبب همیاری منطقه ای نیز خواهد شد. وی با تاکید بر این نکته که ساخت خط لوله زمینی منافع بلند مدت و سود سرشاری را نصیب ایران می کند. رونق اقتصادی مناطق محروم جنوب ایران، ایجاد اشتغال، درآمد ارزی و مهم تر از همه ایجاد بازاری با ثبات برای گاز ایران در جنوب هند، از دستاوردهای ساخت این خط لوله خواهد بود. مطالعات مربوط به ساخت خط لوله ایران- هند – پاکستان از ده سال پیش آغاز شده و با وجود ارایه طرح های تحقیقاتی و فعالیت های کارشناسی از سوی متخصصان ایرانی، کم و بیش با مشکلاتی همراه است. کارشناسان، زمان لازم برای راه اندازی خط لوله ایران – هند – پاکستان را در صورت برطرف شدن اختلاف ها میان هند و پاکستان نزدیک به چهار سال برآورد کرده اند. این فاصله زمانی می تواند فرصتی مناسب برای ارزیابی توان مالی و قدرت رقابت پذیری برای ایران باشد، زیرا حضور در بازارهای جهانی گاز و آشنایی با اصول و ضوابط این بازارها برای کشوری که ذخایر بزرگ گازی دارد، بسیار حیاتی و حتی راهبردی است.
ایران و بازار های گاز آسیا نیمی از ذخایر گاز جهان در آسیا قرار دارد و مصرف گاز این قاره نیز به طور فزاینده ای در حال افزایش است. درحال حاضر، تاسیس شبکه سراسری خط لوله گاز طبیعی در قاره آسیا، محور مذاکرات مقامات ارشد وزارت نفت هند است. براساس مطالعات انجام شده، این شبکه کشورهای گاز خیز خلیج فارس و سیبری را به مراکز مصرف در هند، چین و ژاپن متصل می کند. وزیر نفت هند چندی پیش از شرکت ها و کشورهای عمده فعال در صنعت گاز طبیعی آسیا خواست به ماورای تجارت گاز بنگرند و به دنبال تشکیل یک سازمان سراسری آسیایی بر اساس درک آشکار از این موضوع باشند.
تاسیس این شبکه نه تنها دسترسی همه کشورهای منطقه را به گاز به حداکثر می رساند، بلکه تامین انرژی و رشد اقتصادی آسیا را تضمین خواهد کرد؛ ازاین رو ورود گاز ایران به هند می تواند زمینه ساز حضور ایران در بازارهای گاز قاره آسیا باشد.

منبع : پایگاه اطلاع رسانی عسلویه