آگاهی مردم در مورد سرطان

آگاهی های مردم در مورد سرطان ها بسیار کم و نامناسب است. پژوهشی که اخیراً از سوی انجمن سرطان امریکا منتشر شده است نشان می دهد ۷۰% مردم به غلط تصور می کنند که در ابتلا به سرطان، سابقه فامیلی مهمتر از سن است، در حالی که سن مهم ترین عامل منفرد سرطان است. ۳۸% مردم معتقد بوده اند که سرطان نخستین عامل تهدید کننده آنان است در حالی که پژوهش های علمی مهم ترین عامل مرگ و میر را بیماری های قلبی معرفی می کنند. ۸۷% ادعا کرده اند که در مورد سرطان به اندازه کافی اطلاعات دارند، در حالی که بسیاری نمی دانستند که برای بیماریابی سرطان از چه موقع و هر چند وقت یکبار باید به پزشک مراجعه کنند. پس از ۴۰ سالگی طبق یک برنامه منظم باید برای معاینه و آزمایشات در مورد سرطان به پزشک مراجعه کرد.
از جمله ناآگاهی های دیگر آنکه ۳۲ درصد افراد نمی دانستند که مردان بیشتر از زنان در طول عمر خود در معرض ابتلا به سرطان هستند.
همه اینها لزوم اطلاع رسانی بیشتر به مردم در زمینه های بهداشتی را نشان می دهد. از جمله باید بدانند عدم مصرف سیگار و مشروبات الکلی، محدود کردن غذاهای چرب، مصرف بیشتر میوه و سبزیجات، ورزش منظم، حفظ وزن مناسب و دوری از آفتاب در پیشگیری از سرطان مؤثرند.
● سرطان
سرطان نوعی اختلال در سرعت تکثیر و تمایز سلولی است که می تواند در هر بافتی از بدن و در هر سنی رخ دهد و با حمله به بافت های سالم بدن موجب بیماری شدید و در نتیجه مرگ شود . سالانه در اثر ابتلا به انواع سرطانها افراد بسیاری از بین می روند این بیماری پس از اختلالات قلبی عروقی دومین علت شایع مرگ و میر در جهان و ایران است .
از مهمترین عوامل موثر در ایجاد سرطان می توان به موارد زیر اشاره نمود که در این بین برخورداری از عادات غذایی خاص به طور روز افزوی به عنوان علت سرطان مطرح میشود .
۱) عوامل فیزیکی
بخصوص اشعه ماورای بنفش ( نور آفتاب ) و پرتوهای یونیزه کننده ( تصویر برداری تشخیصی و انفجارات اتمی ) .
۲) عوامل شیمیایی
موادی مثل آهن ، نیکل ، کروم ، آرسنیک ، هیدروکربورها ، آروماتیک ، قطران ، پنبه نسوز ، بعضی از رنگها ، حشره کش ها ، نگهدارنده های مواد غذایی مانند نیتریت ، بعضی از قارچها مثل آسپرژیلوس ، بعضی از داروها مثل DES ، سیگار و ذرات معلق موجود در هوای شهرهای صنعتی و مدرن .
۳) عوامل ارثی
استعداد خانوادگی و آمادگی ژنتیکی بخصوص در ابتلا به سرطان های معده ، پستان ، روده بزرگ ، ریه و رحم موثرند . خطر سرطان بیشتر است مثل سندرم داون یا منگولیسم که شانس ابتلا به سرطان خون در اینها بیشتر است .
۴) عوامل ویروسی
بخصوص سرطان های دهانه رحم ، حلق و بینی و نوعی از سرطان خون .
۵) سن فرد
در افراد مسن ، به علت اینکه هم سیستم ایمنی ضعیف می شود و هم به مرور زمان تغییراتی در هسته سلو لها حاصل می شود ، شیوع سرطانها افزایش می یابد . البته بعضی از سرطان ها فقط در سنین پایین بروز می کند و برخی دیگر نیز فقط مختص سنین جوانی هستند .
۶) منطقه جفرافیایی
دیده شده است که بعضی از انواع سرطانها در یک منطقه جغرافیایی بیشتر دیده می شوند ، به عنوان مثال سرطان مری در شمال ایران و سرطان معده در کشور ژاپن شایع تر است .
۷) نحوه تغذیه و وضعیت فرهنگی و اقتصادی
ازدواج در سنین پایین یکی از عوامل مهم در ایجاد سرطان دهانه رحم است . بر عکس سرطان پستان در افرادی دیده میشود که ازدواج و حاملگی در سنین بالا داشته اند . قابل ذکر است که عمل شیردهی جنبه محافظتی در برابر سرطان پستان دارد . سرطان آلت تناسلی در مردانی که ختنه نشده اند دیده می شود . بیشتر سرطان ها با شیوع بالتری در مردان ، طبقات پایین اجتماع ، جوامع شهر وافراد مسن روی می دهند .
تغذیه نامطلوب و نا مناسب در ایجاد سرطان های روده بزرگ مقعد و پستان نقش بسزایی دارد . سیگار کشیدن ، تغذیه بد و ورزش نکردن ، همه باعث ضعف سیستم ایمنی می شوند . یک زندگی پر از جنجال واسترس نیز همین اثر را دارد . اکثر افراد با اگاه شدن از ابتلا به سرطان دچار ترس زیادی می شوند ، بطوری که در اثر فلج احساسس و روانی حاصله ضعف ایمنی آنها تشدید می یابد . امیدوار بودن به زندگی و داشتن روحیه ای بالا حتی می تواند یک بیماری بدون علاج را بهبود بخشد .
در جمعیت هایی که میزان سبزی ها و فیبر ( سلولز غیرقابل جذب ) در رژیم غذایی آنها کم است . میزان بروز سرطان روده بزرگ افزایش می یابد . شواهد نشان می دهد که احتمال بروز این سرطان ها در بین افرادی که از رژیم گیاهی تبعیت می کنند ، پایین تر است .
چربیها احتمالاً خطر سرطان روده بزرگ ، پستان و پروستات را افزایش می دهند ، اما در این بین ، رابطه سرطان پستان با رژیم های پرچرب محتمل تر است .
عده ای عقیده دارند که برخی افزودنیهای خوراکی ( مواد شیمیایی خاص برای ایجاد رنگ و طعم غذاها ) سرطان زا هستند و عده ای دیگر اثر آنها را محافظتی می دانند . مصرف غذاهای دودزده مانند ماهی دودی که حاوی بنزوپروپن می باشد ، با بروز سرطان و برعکس کمبود کالری دریافتی از آن پیشگیری نماید . چاقی ممکن است خطر بروز سرطان رحم را افزایش دهد و مصرف زیاد مشروبات الکلی با پیدایش سرطانهای دهان ، حلق ، حنجره و مری در ارتباط است . البته از آنجا که افراد معتاد به مشروبات الکلی اغلب به مصرف دخانیا نیز عادت داشته و از کمبودهای تغذیه ای و ویتامین ها برخوردارند ، نقش الکل در ایجاد سرطان را تقویت می کنند . اعتقاد بر این است که الکل و کمبودهای تغذیه ای ناشی از مصرف آن ، احتمال بروز سرطان را با افزایش سرطان زایی تنباکو بالا می برد .
کمبود برخی از مواد غذایی نیز ممکن است احتمال بروز سرطان را . به عنوان مثال ، سرطانهای روده بزرگ و پستان با کمبود ویتامینهای A,B ( ریبوفلاوین ) و C در ارتباط می باشند .
بعضی از غذاها ممکن است اثر محافظتی در برابر سرطان داشته باشد که از جمله اینها می توان به افزودنیهای غذایی مثل هیدروکسی تولوئن بوتیله و هیدروکسی آنیزول بوتیله اشاره نمود . عده ای از محققین عقیده دارند که ویتامین های A ,B,C در حقیقت اثرات ضد سرطانی دارند ، هر چند گزارشهای منتشر شده در این مورد ضد و نقیض هستند .
همچنین مشخص شده که میکرو ارگانیسم های لاکتو باسیلوس بوولگاریس و استروپتوکوکوس ترموفیلوس که در ماست یافت می شود ، تکثیر سلولهای توموری رامهار می کنند .
مصرف ویتامین E فولات ها و شبه کاروتن ها ( وابسته های شیمیایی ویتامین A ) نیر توصیه شده است .
‌● سرطان چیست ؟
سرطان یک بیماری است . این بیماری وقتی ایجاد می شود که سلولهای یک عضو یا بافتی از بدن به طور غیر طبیعی رشد و تکثیر پیدا کنند . این سلولهای غیرطبیعی معمولاً توده ای ایجاد می کنند که غده نامیده میشود . اما گاهی هم این سلولها بدون ایجاد رشد و تومور رشد و گسترش پیدا می کنند ، بدین ترتیب که از طریق گردش خون یا لنف به نقاط دیگر بدن تهاجم نموده و موجب پیشرفت بیماری می شوند .
● آیا همه تومورها بدخیم ( سرطانی ) هستند ؟
نه . تومورهایی که فقط در یک نقطه از بدن ایجاد شده و به دیگر نقاط تهاجم نکنند ، سرطانی نیستند . این تومورها خوش خیم نامیده می شوند . اما آنها هم می توانند به طور جدی ایجاد بیماری کنند . مثل وقتی که در مغز یا دیگر سطوح بسته ی بدن ایجاد می شوند . تومورهایی که تمایل به تهاجم و خراب کردن سلولها و بافتهای مجاور را داشته و به سرعت در تمام بدن گسترش پیدا می کنند ، سرطانی هستند . این تومورها بدخیم نامیده می شوند .
● آیا سرطان فقط یک بیماری است ؟
نه کله سرطان به بیش از ۱۰۰ بیماری که در آنها سلولها رشد و تکثیر غیرطبیعی و خارج از کنترل دارند ، اطلاق می شود . خیلی از سرطانها اگر زود تشخیص داده شده و تحت معالجه قرار گیرد . قابل درمان می باشند .
● لوسمی چیست ؟
لوسمی یک نوع سرطان خون است که در آن گلبولهای سفید خون بسیار زیاد می شوند .
● آیا بچه ها هم سرطان می گیرند ؟
بله ، اما نه به اندازه ی بزرگسالان . لوسمی بیشترین سرطان را در بچه ها شامل می شود . سرطان چهارمین علت مرگ در کودکان بعد از بیماریهای نوزادی ، ناهنجاریهای ارثی و تصادفات می باشد .
● آیا سرطان در زنان و مردان یک جور است ؟
بله ، به جز سرطان هایی که در اندام های جنسی به وجود می آید . اما میزان ابتلا به سرطان های مختلف در زنان و مردان ، ممکن است به یک اندازه نباشد .
آیا خانمهایی که زایمان کرده اند کمتر از آنهایی که بچه دار نشده اند ، به سرطان مبتلا می شوند ؟
به نظر می رسد که در مواردی این طور باشد . خانمهایی که هرگز زایمان نکرده اند در ابتلا به سرطان سینه مستعدتر از خانمهای بچه دار می باشند . خانمهایی که رابطه جنسی زیادی دارند . بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم هستند .
● سرطان با چه سرعتی پیشرفت می کند ؟
این فرق می کند . انواع مختلف سرطانها رشد و گسترش متفاوتی دارند . حتی سرعت پیشرفت یک نوع بیماری از یک شخص تا شخص دیگر ، ممکن است متفاوت باشد .
● سرطان چطو در نقاط دیگر بدن پخش میشود ؟
گسترش سرطان در بدن که متاستاز نامیده می شود به صورت های زیر اتفاق می افتد :
۱) سلولهای سرطانی از بافت یا عضو منشاء به بافتهای مجاور حمله کرده و آنها را مبتلا می کنند .
۲) سلولهای سرطانی از طریق رگهای لنفاوی به عقده های لنفی رسیده و از آنجا به نقاط مختلف بدن می رسند .
۳) سلولهای سرطانی وارد دستگاه گردش خون شده و در تمام بدن پخش می شوند .
● آیا سرطان در حال افزایش است ؟
درصد موارد جدید سرطان تشخیص داده شده در جهان ، در حال افزایش سالانه است . برای مثال بین سالهای ۱۹۷۰ تا ۱۹۸۸ موارد ابتلا به سرطان به میزان ۲/۱% در مردان و ۳/۰% در زنان افزایش سالانه داشته است . یک علت این افزایش احتمالاٌ تغییر میانگین عمر مردم است . بدین معتی که مردم بیشتری امکان زندگی طولانی تری پیدا کرده اند ، بنابراین به سنینی که سرطان شیوع بیشتری دارد ، می رسند.
جالب است که توجه شود در طول این دوره ۱۸ ساله ، سرطانهای ریه ، ملانوما و سرطانهای لنفاوی در زنان و مردان افزایش پیدا کرده است . درصد سرطان کولورکتال در مردان تغییری نداشته اما در سرطانهای معده در میان زنان و مردان و به مقدار کمی سرطان دهانه رحم دربین زنان کاهش مشاهده می شود .
● آیا میزان مرگ در اثر سرطان در زنان ومردان متفاوت است ؟
بر طبق بررسی سال ۱۹۹۱ ، به نظر می رسد مردان بیشتر از زنان به علت ابتلا به بیماری سرطان ، جان سپرده اند ، آمار به دست آمده به صورت زیر می باشد :
چگونه میزان مرگ و میر ناشی از سرطان با علل دیگر مرگ مقایسه می شود ؟
سرطان دومین عامل مرگ و میر در کشور های توسعه یافته بعد از بیماریهای قلبی – عروقی می باشد و در کشورهایی مانند کشور ما علت سوم یا چهارم است..
چه مقدار احتمال دارد که من سرطان بگیرم ؟
با فرض اینکه روند شیوع سرطان در همین حد بماند حدود ۳۵% احتمال دارد که شما در طول زندگی تان به یکی از انواع سرطان مبتلا شوید . این برآورد شامل سرطانهای پوست نمی شود .
اگر شما زن هستید ، حدود ۱۰% خطر مبتلا شدن به سرطان سینه ، ۶% خطر ابتلا به سرطان کولوکتال و بیش از ۳% خطر ابتلا به سرطان ریه شما را تهدید می کند . اگر مرد هستید ، ۸% خطر ابتلا به سرطان پروستات ، حدود ۶% خطر ابتلا به سرطان کولورکتال و حدود ۹% خطر ابتلا به سرطان ریه ( بخصوص اگر سیگار می کشید ) شما را تهدید می کند .
● عوامل ایجاد کننده و ممانعت کننده ی سرطان چه چیزی موجب سرطان می شود ؟
علل ایجاد بسیاری از انواع سرطان هنوز نا شناخته است . اما تحقیقات به طور قوی این فرض را تأئید می کنند که حدود ۸۰% از همه ی انواع سرطان ، بستگی به شیوه زندگی دارد . برای مثال عاداتی مانند سیگار کشیدن شما ، غذایی که می خورید و مدت زمانی که در معرض نور خورشید قرار می گیرید ، هم همی توانند بسیار مهم باشند .
سرطانهایی که به این علل ایجاد می شوند ، ممکن است با تغییر شیوه و عادات و انتخاب روش سالمتر زندگی ، کاهش پیدا کنند .
مواد شیمیایی صنعتی مانند ، پنبه ی نسوز ، میتل کلراید و بنزن خطر ابتلا به بعضی از انواع سرطانها را افزایش می دهند .
● چه ارتباطی بین رژیم غذایی و سرطان وجود دارد ؟‌
رژیم غذایی شامل فیبرهای گیاهی ، سبزیجات و میوه ها می توانند خطر ایجاد بعضی از سرطانها را کاهش دهند . رژیم غذایی پرچربی ، الکل و سیگار ، غذاهای کنسرو شده ،‌ که دارای نیتریت هستند ، و غذاهای نمک سود به افزایش بعضی از انواع سرطان ها منتهی می شوند .
تحقیقات نشان می دهد که افزایش سرطان سینه و کولورکتال به رژیم غذایی پرچربی مربوط است . چاقی در خانمها به خصوص در دوران بعد از یائسگی ، باعث افزایش ابتلا به سرطان آندومتر ( جسم رحم ) می شود . ورود مقدار زیادی الکل به بدن همراه با سیگار ، خطر ابتلا به سرطانهای دهان ، حلق ، نای ، مری و مجاری فوقانی تنفسی را به مقدار زیادی افزایش می دهد . سیگار ، مواد دارای نیتریت و غذاهای نمک سود ، موجب افزایش خطر ابتلا به سرطان معده می شوند .
از طرف دیگر، غذاهایی با مقدار زیاد الیاف گیاهی می توانند باعث محافظت بدن در مقابل سرطان کولورکتال ، معده و مری و در درجه ی بعد سرطانهای ریه ، دهان ، حلق و مثانه باشند.

منبع : میکرو فارس