نمایشم تجربی نیست

«همایون غنی زاده» كارگردانی جوان است كه با اولین نمایش خود توانست نظر مثبت اهالی تئاتر را به خود جلب كند. نگاه او به اسطوره «ددالوس و ایكاروس» نگاهی متفاوت است كه با شیوه اجرایی خاص او تبدیل به نمایشی متفاوت در مجموعه تئاترشهر شده است. از نوع نگاه به اسطوره گرفته تا شیوه بازیگری و دكور عجیبی كه مهمترین نوآوری او محسوب می شود.
● «تفاوت» مهمترین مشخصه كار شماست، می خواهید متفاوت باشید
▪ به قصد این كه متفاوت باشم كاری را انجام نمی دهم تمام تلاشم این است كه كارم را خوب انجام دهم ولی اگر ضمن تلاش كردنم، شما در كار من تفاوت می بینید خیلی خوب است.
● یعنی نمی خواهید همه بفهمند كه شما متفاوت هستید
▪ نه واقعا، به قصد این كه متفاوت باشم كاری را انجام نمی دهم.
● یكی از تفاوت های شما نحوه استفاده از ریتم است. در نمایش «در انتظار گودو» از یك ریتم به خصوص استفاده كردید و در این نمایش هم از یك ریتم خاص...
▪ همه كارگردان ها دغدغه شان ریتم است. اصلا نمایش با رسیدن به ریتم درست است كه هویت خودش را پیدا می كند.
البته در این نمایش طول می كشد تا به ریتم به خصوصی برسید انگار از موفقیت كار قبلی تان می خواستید استفاده كنید ولی بین ریتم این دو كار هنوز سر در گم بودید.
● یعنی شلخته بود
▪ بله.
● یعنی احساس نمی شود این شلختگی تعمدی است
▪ نه از روی سردرگمی بود.
من تلاش كردم شلختگی و آشفتگی آن ها را قبل از پرواز نشان دهم.
● به نظرم موفق نبود چون تماشاگر درست از زمانی كار اصلی همایون غنی زاده را می دید كه «ایكاروس و ددالوس» پرواز می كنند.
▪ من نمی خواهم تلاش كنم كه توجیه كنم. حتما به هر حال اشكالی وجود داشته است.
● در هر دو نمایشی كه از شما دیدیم فضاها خیلی مردانه است.
▪ یعنی چطوری
● هم از لحاظ بافت نمایش و هم وقتی به بروشور نگاه می كنیم می بینیم اسم همه عوامل مرد است.
▪ به اعتقاد شخصی ام برمی گردد.
● چه اعتقادی
▪ كاری كه ما انجام می دهیم یك كار بدنی و سنگین است.
● یعنی خانم ها نمی توانند از پس كارهای شما بربیایند
▪ نمی دانم. من هنوز پیدا نكردم.
● شنیدم با صندلی، در و همه چیز سالن مشكل داشتید
▪ خواسته های اولیه یك گروه تئاتر را می خواستم. داشتن یك سالن كم صدا، خواسته بزرگی نیست. در سالن تئاتر صدای موتورخانه، به هم خوردن در راهرو، صدای جیر جیر چوب كف سالن و... همه و همه به نمایش لطمه وارد می كند. یادمان باشد سالن سایه جزء پنج سالن حرفه ای كشور است مسلما سالن های دیگر هم این مشكلات را دارند. واقعا به نظرم طبیعی است كه هنگام اجرا صدای موتورخانه در سالن نباشد.
● و شما اعتراض كردید
▪ توجه داشته باشید كه من یك تازه وارد هستم. یعنی این نگاهی است كه در مجموعه تئاترشهر به من و امثال من می شود و طبیعتا حق زیادی برای اعتراض كردن به مسائلی از این دست به ما نمی دهند چون دائما این سئوال در ذهن دوستان پیش می آید كه چرا با نفوذها و پیشكسوت ها كه در همین سالن ها اجرا رفتند چیزی نگفتند و تو چرا اعتراض می كنی من از تمام كسانی كه در سالن سایه اجرا رفتند و با وجود این مشكلات دم برنیاوردند سئوال كه نه، گله دارم. آن ها آن قدر شرایط بد تئاتر را پذیرفتند كه به اعتراض نكردن عادت كرده اند.
حتی به گرد و خاكی كه موكت های دیوار سالن برای بازیگر ناراحتی درست می كند و با ده دقیقه جارو برقی كشیدن مسئله حل می شود هم كسی اعتراض نكرده است و مدیرها هم می گویند: كسی ما را از وجود چنین مشكلاتی آگاه نكرده است. ضعف تئاتر ما به سالن و بودجه و مدیر برنمی گردد من می گویم تئاتر بازتاب توقعات پائین خودمان از تئاتر است. ما نمی توانیم انتظار داشته باشیم بقیه نقش دایه دلسوزتر از مادر را برایمان بازی كنند.
● مهمترین مشكل گروه شما و گروه های تجربی دیگر چیست
▪ همه می گویند كار ما كار تجربی است. من كار خودم را اصلا كار تجربی نمی دانم. تئاتر تجربی تعاریف خاص خودش را دارد كه ما اصلا در آن تعاریف نمی گنجیم. تئاتر تجربی نیاز به تمرین مداوم و مكان تمرین ثابت دارد. تئاتر تجربی با یك ماه، دو ماه و چهار ماه تمرین شكل نمی گیرد. آیا ما در تمرین و روی صحنه به كشف یا تجربه ای می رسیم
● نمی رسید
▪ من در مورد خودم این تجربه را نمی بینم. به من لطف می كنند و می گویند تئاتر تجربی كار می كنم.
● یعنی در ایران اصلا تئاتر تجربی نیست
▪ سعی زیاد شده، گروه های زیادی تلاش كردند بعضی گروه ها به تئاتر تجربی نزدیك شدند، اما تجربه آن ها به فراموشی سپرده شده یا بین آن ها فاصله افتاده... گروه باید با هم رشد كنند. ما آیا در نمایشنامه به تجربه می رسیم یا در بازیگری به تجربه می رسیم روی خلاقیت، بدن، صدا یا آوای بازیگر به تجربه می رسیم هیچ كدام از این ها در مورد ما اتفاق نمی افتد.

گفت وگو با همایون غنی زاده، كارگردان نمایش «ددالوس و ایكاروس»
بهاران بنی احمدی

منبع : روزنامه شرق