طب سنتی و اسلامی

طب سنتی و اسلامی، بر خلاف سایر علوم که بعضاً نوین هم هستند، سابقه‌ای دیرینه و به قدمت عمر بشریت دارد. در قدیم از طب به معنای تدبیر عافیت (سلامتی) یاد می‌شد که به پیشگیری و درمان تقسیم می‌گردید. بزرگان این طب آنقدر قدرت علمی داشتند که اغلب تصویری فوق بشری را تداعی می‌کردند. نوآوران و نوابغی چون بقراط، جالینوس، ابوعلی سینا، جرجانی و ... که هر یک به تنهائی ضمن طبیب بودن، فیلسوف نیز قلمداد می‌شند از اینرو عملکرد آنها باورنکردنی و شگرف به نظر می‌آمد.
آیا تاکنون هنگام بیماری در اندیشهٔ طبیب و طب سنتی فرو رفته‌اید؟ به نظر شما چه کسی می‌تواند بیماری‌ها را با این روش، بهتر درمان کند؟ مطمئناً پزشکی که طب سنتی (اخلاط و طبایع) را می‌شناسد یعنی پزشک متخصص طب سنتی که می‌تواند بهترین درمان را ارائه دهد. طبیب طب سنتی به انسان به عنوان یک موجود کلی (یک کلیت) می‌نگرد پس تشخیص و درمانش نیز کلی و عمومی خواهد بود مثلاً علت سردرد می‌تواند علتی به غیر از آسیب سر باشد نظیر سینوزیت، میگرن، کبد چرب، یبوست، فشار خون، استرس، کیست تخمدان و ...
در این طب ریشهٔ همه بیماری‌ها بر می‌گردد به وجود اخلاط چهارگانه در بدن که عبارتند از: خون (دم)، صفرا، بلغم، سودا که دو خلط اول طبع گرم دارند و دوتای دیگر طبعشان سرد است و انسان قاعدتاً بایستی چهار خلط نامبرده فوق را به اندازه استاندارد در بدن داشته باشد. هرگاه یکی یا دوتا یا بیشتر، از این اخلاط نقصان یابد یا زیاده شود، سیستم طبیعی بدن بهم ریخته و بر اساس غلبه یکی از اخلاط، روح و جسم بیمار آزرده گشته و نیازمند تدابیر درمانی می‌گردد. راز توفیق اطباء هم در شناخت همین اخلاط است.
طب اسلامی نیز از طب سنتی تفکیک ناپذیر است. تعالیم و دستورات اسلامی که منبعث از قرآن مجید است نه تنها با طب سنتی منافات نداشته بلکه مکمل آن است. نحوهٔ خورد و خوراک، و خواب و بیداری و دیگری اصولی که در سلامت جسم و روح تأثیر می‌گذارد را از احادیث و آیات قرآن، که همانا پیام وحی الهی می‌باشد، الهام می‌گیریم. با هم آوری این دو طب، هم جزئی گرائی طب اسلامی را حفظ می‌کنیم و هم خطوط کلی طب سنتی را پاس می‌داریم.
در ذیل ابتدا به علایم غلبه اخلاط چهارگانه اشاره می‌کنیم.
▪ علایم زیادی اخلاط چهار گانه
۱. غلبه خون (دم): سنگینی سر ـ سرخی رخسار و زیان ـ جستن رگ‌های جهند سر ـ کاهلی در اعضاء (کسالت) میل به خواب ـ خواب زیاد (پر بازده) سنگینی خواب صبحگاهی ـ خمیازه ـ وزوز در گوش ـ نبض ستبر ـ شیرینی طعم دهان ـ میل به گوشت و شیرینی ـ رویای مکرر رنگ‌های سرخ در خواب ـ دمل و جوش در بدن ـ خونریزی بن دندان‌ها ـ سرخی ادرار ـ خفقان ـ سرعت رشد موی زیاد ـ سیاهی غلیظ ماندگار مو ـ بزاق عادی و رطوبت و تعریق زیاد ـ بزرگی اندام دست و پا ـ حرکات بدن چست و چالک است ـ ناسازگار با غذاهای گرم و شیرینی ـ وضعیت چشم معمولی (از نظر پف و گودی زیر چشم) ـ پر انرژی ـ آلرژی بهاره ـ شیوع سنی تا بیست سال ـ قوای باء زیاد و توانمند.
۲. غلبه صفرا: زرد شدن پوست، زبان و چشم‌ها ـ تلخ شدن دهان ـ خشک شدن زبان ـ تشنگی مفرط ـ بی‌اشتهائی ـ بار دار و سیاه شدن زبان ـ فرو رفتگی زیر چشم‌ها ـ لاغری ـ سوزش سر دل ـ تهوع ـ زردی ادرار ـ تندی نبض ـ درد پهلو ـ گزگز بدن ـ کاهش قوای بدن ـ (جسمی و جنسی) بیخوابی ـ تخیل رویاهای زرد رنگ ـ رشد مو معمولی ـ سفید شدن معمولی موی صاف ـ دیر مریض شدن ـ ناسازگاری با محیط‌های گرم ـ پوست گرم و خشک ـ خشکی و لاغری اندام‌ها ـ سرعت حرکات بدن معمولی ـ کم خواب (پر بازده) ـ میل به ترشی ـ جدی ـ پشتکار زیاد ـ مدیر و منظم ـ عصبانیت زیاد و پرخاشگری ـ خشمگین ـ بدتر شدن حال فرد در تابستان و سال‌های جوانی ـ شیوعی سنی ۲۰ـ۴۰ سال ـ قوای باء متعادل و توان عادی جماع ـ راه رفتن بی‌اراده ـ پهن بودن قفسه سینه ـ باریکی کمر ـ دراز بودن قد.
۳. غلبه بلغم: سفیدی و نرمی پوست بدن ـ سردی و رطوبت پوست ـ زود سفید شدن ریش و مو ـ عدم تشنگی ـ شوری دهان ـ آروغ ترش ـ نفخ معده ـ ترش کردن ـ کندی حواس و منگی ـ کندی حرکات (تنبلی) ـ رقیق شدن آب بینی ـ سفیدی ادرار ـ تکرار ادرار ـ لکنت زبان ـ خواب زیاد کم بازده ـ رویای آب و برف و باران ـ تخیل اشیای سفید ـ دردهای استخوانی ـ ناسازگار با غذاهای سرد ـ چشم سفید با پف زیر چشم ـ بی‌قیدی ـ فراموشی ـ اختلال حافظه ـ بد حال در زمستان ـ نبض ضعیف، نازک، کند و مبهم ـ قوای باء (ضعیف و ناتوان) زود بیمار شدن ـ سرعت رشد مو کم است ـ خال‌های سفید و گوشتی ـ شیوع سنی ۶۰ سال به بالا ـ بیمار ترسو.
۴. غلبه سودا: تیرگی پوست بدن ـ خال سیاه و لک‌های تیره (بهق) سرعت کم نمو مو ـ زبان بدون نشانهٔ خاص و گاهی تیره ـ بزاق معمولی ـ دهان ترش یا بی‌مزه (صبحگاهی) ـ زود بیمار شدن ـ رنگ ادرار عادی گاه مایل به سیاه ـ پوست سرد و خشک ـ لاغری قفسه سینه و کوچک عضلات ـ خواب معمولی ولی آشفته توام با کابوس ـ اشتهای کاذب ـ سیری زودرس ـ هرس ـ دودلی و ترس از مرگ ـ بی‌حوصلگی و افسردگی ـ اندیشه‌های بد (شکاکیت و وسواس) ـ فکر و خیال فراوان ـ غصه و خود خوری ـ زود رنجی ـ بیزاری از سر و صدا ـ اضطراب ـ خفگی ـ بی‌قراری ـ بی‌خوابی ـ مردم گریزی ـ رویای سیاهی در خواب ـ گوشه‌گیری و تنهائی ـ شیوع سنتی ۴۰ تا ۶۰ سالگی ـ ترسو ـ میل جنسی زیاد و توان کم.

منبع : ماهنامه طمطراق