امام محمد باقر (ع) شکافنده علوم

از روشنی طلعت رخشنده باقر
شد نور علم نبوی بر همه ظاهر
در سوم ماه صفر از مشرق اعجاز
گردید عیان ماه تمام از رخ باقر
بیشتر سیره نویسان، ولادت امام محمد باقر(ع) را در روز جمعه سوم ماه صفر سال ۵۷ هجری در مدینه نقل کرده اند.
لقب آن حضرت باقر یا باقرالعلوم است، به این جهت که دریای دانش را شکافت و اسرار علوم را آشکار ساخت.
نهال گلشن دین، نور دیده زهرا
سپهر دانش و بینش محیط علم و ادب
شه سریر ولایت محمد بن علی (ع)
که آمدنش ز خدا باقر العلوم لقب
شاکر، صابر و هادی از دیگر القابی است که برای آن حضرت ذکر شده است و هر یک از آن ها بازگو کننده صفتی از صفات آن امام می باشد.
دوران امامت امام محمد باقر (ع) از سال ۹۵ هجری (سال درگذشت امام زین العابدین (ع)) آغاز و تا سال ۱۱۴ هجری به مدت ۱۹ سال و چند ماه ادامه داشت.
در دوران امامت آن حضرت و فرزند بزرگوارش امام صادق (ع) مسائل مختلفی چون انقراض امویان و سر کار آمدن عباسیان و هم چنین پیدا شدن مشاجرات سیاسی و ظهور سرداران و مدعیانی مانند ابوسلمه خلال و ابومسلم خراسانی و دیگران روی داد.
ترجمه کتاب های فلسفی و مجادلات کلامی از جمله دیگر مسائلی بود که در این دوره رخ داد.
از این رو امام محمد باقر (ع) و پس از آن حضرت امام صادق (ع) از موقعیت مساعد روزگار، برای نشر تعلیمات اصلی اسلامی و معارف حقه بهره جستند و اقدام به تربیت شاگردانی عالم و یارانی شایسته و فداکار کردند به همین علت محضر امام باقر (ع) مرکز علما، دانشمندان و راویان حدیث و خطیبان و شاعران به نام بود.باقرالعلوم در خصوص علم و دانش خویش فرموده اند: ما معدن نبوت پیامبری و محل رسالت می باشیم. اگر فرد توانمندی می یافتم تمام معارف و احکام و شرایع دین را از صفت صمد خدای سبحان بازگو می کردم.
مبارزه با کج اندیشی ها و انحرافات فکری یکی از کارهایی بود که امام باقر (ع) در دوران امامت خویش دنبال کرد، چنان که آن حضرت این تفکر که دوستی اهل بیت را برای نجات از عذاب کافی می دانست و برای فرایض و اعمال دینی جایگاه و نقشی قائل نبود، سخت مورد انتقاد قرار داد و فرمود: جز با اطاعت خدا تقرب نمی توان جست و همراه ما برات آزادی از دوزخ نیست.
در خصوص خصال ستوده امام محمد باقر (ع) نقل شده است که آن حضرت پیوسته لباس تمیز و نو می پوشید و در کمال وقار و شکوه حرکت می کرد.
از آن حضرت پرسیدند: جدت لباس کهنه و کم ارزش می پوشید، تو چرا لباس فاخر بر تن می کنی؟ پاسخ داد: مقتضای تقوای جدم و فرمانداری آن روز، که محرومان و فقرا و تهیدستان زیاد بودند، چنان بود. من اگر ان لباس را بپوشم در این انقلاب افکار، نمی توانم تعظیم شعائر دینی کنم.
بسیار گشاده رو و با مومنان و دوستان خویش خوش برخورد بود. با همه اصحاب مصافحه می کرد و دیگران را نیز به این کار تشویق می فرمود.از سخنان آن حضرت است که مصافحه کردن کدورت های درونی را از بین می برد و گناهان دو طرف هم چون برگ درختان در فصل خزان می ریزد.
آن حضرت با اعمال و رفتارش درصدد بود تا سنت های جدش رسول خدا (ص) را در بین مردم زنده کند و مکارم اخلاق را به مردم تعلیم دهد.
در روزهای گرم برای رسیدگی به مزارع و نخلستان ها می رفت و با کارگران و کشاورزان بیل می زد و زمین را برای کشت آماده می کرد و آن چه را که با عرق جبین و کدیمین به دست می آورد، در راه خدا انفاق می کرد.
پس از گزاردن نماز در هر بامداد، مردم گردا گردش جمع شده و از انوار دانش او بهره مند می شدند.از سخنان آن حضرت است که فرمود: بزرگ ترین عیب آن است که انسان چشم خود را به عیب های مردم بدوزد و از عیب خود چشم پوشی کند. مردم را به کارهایی امر کند که خود از انجام دادن آن ها ناتوان است. همنشین و دوست خود را که یاور و مددکار ندارد، آزار دهد و به کمک او نشتابد.

منبع : روزنامه خراسان