۹ دی ـ ۳۰ دسامبر ـ پایان ماموریت لوی هندرسون در ایران

چهار روز پس از آغاز بهره برداری از نفت ایران توسط كنسرسیوم شركتهای نفت و سه هفته بعد از دیدار شاه از آمریكا و دادن وعده پیوستن به اتحادیه نظامی غرب و ۱۶ ماه پس از براندازی ۲۸ مرداد، «لوی هندر سون» دیپلمات ضدشوروی آمریكا كه به معاونت خارجه این كشور منصوب شده بود تهران را ترك كرد. وی از سال ۱۹۵۱ (۱۳۳۰ ) سفیر آمریكا در تهران شده بود و شهرت دارد كه یكی از طراحان جریان ۲۸ مرداد بود. هندر سون كه در سال ۱۹۵۷ بازنشسته و در سال ۱۹۸۶ در یك خانه سالمندان در گذشت از سال ۱۹۲۲ وارد كار دیپلماتیك شده بود.
هندرسون كه در آركانزا به دنیا آمده بود و پدرش كشیش بود از آغاز كار كمر به جلوگیری ازگسترش كمونیسم و نفود شوروی بسته بود .او در دهه ۱۹۲۰ در آمریكا كار بررسی میزان همكاریهای چپهای این كشور با شوروی را برعهده داشت و سپس با تبعیدیان و فراریان از شوروی تماس برقرار كرد و آنگاه مامور در كشورهای بالتیك شد تا از نزدیك فعالیت های شوروی را زیر نظر داشته باشد.
پس از برقراری مناسبات سیاسی میان آمریكا و شوروی در دهه ۱۹۳۰ ، هندر سون در سفارت تازه تاسیس امریكا در مسكو صاحب مقام شد و سپس همین كار را در كشورهای اروپای شرقی داشت. وی بااین تجربه وسیع، از فرصت فشار شوروی به تركیه و بپاخیزی كمونیستهای یونان استفاده كرد و با كمك جورج كنان ترومن را قانع به در پیش گرفتن سیاست تازه ای كردند كه منجر به صدور دكترین ترومن و محاصره شوروی و اتحاد نظامی باتركیه و كمك گسترده به دولت یونان شد.
هندرسون كه پس از كمونیسم ، نفت را یك مسئله دردسر ساز دیگر تشخیص داده بود خواست كه به ماموریت عراق فرستاده شود و در اینجا دقیقا از اوضاع جهان عرب و ساست نفت آگاه شد؛ به گونه ای كه هنگام بحث از تقسیم فلسطین میان یهودیان و اعراب نظر دیگری را مطرح ساخت و چون موفق نشد فكر خود را به كرسی بنشاند ماموریت هند گرفت و در پی ملی شدن نفت ایران و تبدیل تهران به كانون خطر و حساس شدن اوضاع ، سفیر امریكا در تهران شد.
وی ازدكتر مصدق تا آنجا كه كارهای او به تقویت ناسیونالیسم ایرانی و گسترش دمكراسی می انجامید جانبداری كرد زیرا كه با این این دو عامل از پیشرفت كمونیسم و بسط نفود شوروی جلوگیری می شد ، ولی از لحظه ای كه احساس كرد ادامه تحریم اقتصادی ایران از سوی انگلستان زندگی را بر مردم سخت كرده و متمایل به حزب توده شده اند و در چند تظاهرات قدرت این حزب را به چشم دید تغییر نظر داد و نه تنها از توطئه های انگلستان بر ضد دكتر مصدق جلوگیری نكرد بلكه در صدد همكاری با مساعی بر اندازی دكتر مصدق و روی كار اوردن مقامهای ایرانی موافق اتحاد ایران با غرب و سپردن كار نفت به شركتهای غربی بر آمد و با دو ــ سه رفت و آمد سریع به خارج از ایران در تابستان ۱۳۳۲، مسئله ایران به سودغرب حل شد و ....

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز