تعامل اجتماعی نشانه رسیدن به بلوغ عاطفی است

آیا تاکنون اصطلاح بلوغ عاطفی را شنیده اید؟ بلوغ عاطفی یکی از مراحل رشد هر فرد در زندگی است و در کنار رسیدن به بلوغ جسمی، فکری، اجتماعی و اقتصادی، گامی اساسی در رسیدن به کامیابی و سعادت محسوب می شود. روان شناسان بلوغ روانی را توانایی فرد برای پذیرش دیگران و محیط پیرامونشان به همان شکلی که هست تعریف می کنند. اگر فرد به محیط اطراف خود مثبت نگاه کند و افکار نادرست و منفی را از خود دور کند، بهتر می تواند عواطف خود را کنترل کند و این مسئله به بهبود روابط اجتماعی وی کمک شایانی می کند. آیا تا به حال در روابط اجتماعی خود به افرادی که بی قرار، عصبی، تحریک پذیر و بی منطق هستند، برخورد کرده اید؟ آن ها همواره در رسیدن به اهدافشان ناکام می مانند و دیگران را مانع پیشرفت خود در زندگی قلمداد می کنند. کارشناسان معتقدند مهم ترین مشخصه فردی این گونه افراد ترسیدن به بلوغ عاطفی است.
در این باره با ٢ تن از کارشناسان این حوزه به گفت و گو نشستیم.دکتر بهروز بیرشک استاد انستیتو روان شناسی تهران درباره تعریف بلوغ عاطفی می گوید: بلوغ عاطفی در حقیقت رشد یا جهشی است که انتظار می رود افراد بتوانند به کنترل احساسات، دریافت و شناخت آن دست یابند و بر اساس آن عمل کنند. فردی که به رشد عاطفی کامل رسیده باشد در زندگی اجتماعی توانایی برقراری ارتباط صحیح با دیگران را دارد و توانایی پذیرش مسئولیت در قبال خود و دیگران را نیز پیدا می کند و در تعامل با دیگران موفق است. خودخواه و خود محور نیست و توانایی تطبیق با شرایط و محیط پیرامونش را دارد. بلوغ عاطفی مراحل متفاوتی دارد و در بزرگسالی به کمال می رسد. در اوان کودکی رشد جسمانی کودک اهمیت دارد، اما اندک اندک رشد اخلاقی، رشد عاطفی، رشد احساسات با گذر زمان شکل می گیرد و زمینه های سرشتی کودک نمایان می شود و پس از آن محیط زندگی، شیوه تربیتی و الگوهایی که در پیرامون وی وجود دارد، بیشترین نقش را در رسیدن فرد به بلوغ عاطفی ایفا می کند. از سویی محیط خانواده و تعامل افراد در خانواده در رسیدن فرد به بلوغ عاطفی بسیار موثر است.هاشم مهدی زاده کارشناس سازمان بهزیستی نیز بلوغ عاطفی را کنترل عواطف و احساسات تعریف می کند و ادامه می دهد: خانم ها ١٠ سال بعد از بلوغ جسمی یعنی حدود ٢١ سالگی و مردان حدود ٢٤ تا ٢٥ سالگی به بلوغ عاطفی می رسند. محبت کردن و دریافت محبت یکی از اولین نشانه های بلوغ عاطفی است. کسانی که به بلوغ عاطفی نرسیده اند، همواره نیازمند محبت و توجه هستند و ضعف های خود را پنهان می کنند، انتقادپذیر نیستند، حسادت می کنند، کمتر کسی را می بخشند، خلق و خوی ثابتی ندارند و کج خلقی می کنند. در مقابل کسانی که به بلوغ عاطفی رسیده اند، از محبت و عاطفه شان به عنوان یک ابزار برای مثبت بودن استفاده می کنند. عصبانیت، بی قراری، اضطراب، استرس، وابستگی شدید به خانواده، شک و تردید بی مورد، نداشتن اعتماد به نفس و اعتماد به دیگران، پیش داوری ناصحیح درباره اطرافیان، نداشتن قضاوت صحیح درباره کارها و امور زندگی، ناتوانی در پذیرش مسئولیت، شتابزدگی و عجله در کارها، از دست دادن فرصت ها در زندگی، پنهان کاری، همه را رقیب خود پنداشتن، خودخواهی و خودمحوری، فرافکنی، لجبازی، بی اعتنایی نسبت به مشکلات دیگران از مهم ترین ویژگی های افرادی است که به بلوغ عاطفی نرسیده اند.به گفته مهدی زاده، خانواده ها باید نسبت به مراحل بلوغ جسمی، اقتصادی، فکری، اجتماعی و عاطفی فرزندان حساسیت داشته باشند و توجه کنند که فرزند آن ها در تمامی این مراحل به کمک آن ها و آموزش نیاز دارد. تعامل در خانواده و الگوی رفتاری پدر و مادر بیشترین تاثیر را در رسیدن فرد به بلوغ عاطفی دارد و در مرحله اول خانواده ها باید اجازه دهند جوان استقلال کافی را به دست آورد و بتواند برای خود تصمیم گیری کند.
جوان باید هویت و در کنار آن ویژگی ها، علایق و سلایق خود را بشناسد و خود را همان طور که هست بپذیرد. خودخواهی و خودمحوری سد بزرگی در راه رسیدن به بلوغ عاطفی است. والدین باید سعی کنند فرزندان خود را خودخواه و خودمحور بار نیاورند، تعامل اجتماعی مهم ترین نشانه رسیدن به بلوغ عاطفی فرد است. روابط اجتماعی فرزندان باید به دقت توسط والدین کنترل و نظارت شود و آن ها دریابند فرزندان چه اندازه به بلوغ عاطفی رسیده اند تا در این راه به او کمک کنند. والدین هم چنین باید توجه داشته باشند که روابط آن ها تا حد زیادی الگوی برقراری روابط اجتماعی فرزندانشان قرار می گیرد و جوان اولین گام های رسیدن به بلوغ عاطفی را با تاثیرپذیری از والدین خود برمی دارد. بیشتر افرادی که به بلوغ عاطفی نرسیده اند و ازدواج می کنند، به شدت دچار مشکل می شوند. در گذشته اصول و سنت ها خط کشی شده بود و مرز بین وظایف زن و مرد کاملا مشخص بود و با وجود ناآگاهی نسبت به اصطلاحات جاری و رایج کنونی، فرزندان آن ها پس از بلوغ عاطفی به ازدواج تن می دادند یا وارد جامعه می شدند. در حالی که هم اکنون به دلیل اشتغال و گرفتاری والدین، ناآگاهی، روش های تربیتی نادرست و نداشتن روابط سالم خانوادگی، والدین پس از رشد جسمی فرزندانشان به ازدواج و حضور آن ها در جامعه می اندیشند. خانواده ها با توجه به تفاوت های فردی و محیط خانواده باید برای شناسایی توانایی ها و رسیدن به بلوغ عاطفی و فکری فرزندانشان از مشاور کمک بگیرند.به گفته این کارشناس سازمان بهزیستی حتی در بحث کودک آزاری، غفلت و آزار عاطفی، از مهم ترین آسیب هایی است که به روان کودک وارد می آید و بلوغ عاطفی او را تحت تاثیر قرار می دهد و متاسفانه بسیاری از والدین ناآگاهانه به آزار عاطفی فرزندان خود مشغول اند. وقتی یک نوجوان دختر یا پسر در خانواده مورد تحقیر یا تمسخر قرار می گیرد یا مورد غفلت واقع می شود، در واقع از نظر عاطفی مورد آسیب قرار می گیرد، این در حالی است که بعضی والدین تصور می کنند با رسیدگی تحصیلی و آموزشی نیازهای او را برآورده یا بیش از حد به او توجه کرده اند در حالی که نمی دانند با این کار استقلال جوان را محدود کرده اند و نگذاشته اند او به بلوغ فکری و عاطفی برسد.

منبع : روزنامه خراسان