وقتی زبان دری هم فلتر می شود

امروزه در بسیاری از کشورهای پیشرفته، آشنا نبودن با اینترنت به معنای بی سواد بودن است. این پدیده نوین که زیاد هم از عمرش نمی گذرد، چنان انقلابی را در سطح دنیای ارتباطات ایجاد کرد که انسانهای نیم قرن پیش هرگز تصورش راهم نمی توانستند بکنند. چرا که پیدایش اینترنت سبب تفکرات نوین در عرصه ارتباطات شد و خیلی ها بر این باورند که اینترنت توانسته دنیایی به این عظمت را به قریه ای کوچک مبدل کند.
اینترنت مانند هر اختراع دیگر بشر در گذشته و حال، فاکتورهای مثبت و منفی را دارا می باشد. فاکتور مثبتی که اینترنت به همراه داشت ایجاد سهولت در ارتباط برقرار کردن با نقاط مختلف دنیا، معرفی فرهنگهای مختلف، در اختیار گذاشتن منابع علمی و دانش بشری، ایجاد داد و ستد و گسترش اقتصادی و تبلیغاتی در ضمینه تجارت و ... می باشد. اما عمده ترین فاکتورهای منفی که در اینترنت وجود دارند، در دسترس نبودن منابع ارائه دهنده اطلاعاتی هستند که باعث سود جویی های بسیار زیادی مانند سرقت سرمایه و اسرار مردم و ارگانها و کلاه برداریهایی که موجب وارد شدن زیان به آنها می شود، می باشد. البته تبلیغ منفی فرهنگهای مختلف و دسترسی به منابع فساد و غیر اخلاقی را هم می توان ذکر کرد.
اما این فاکتورهای مثبت اینترنت هستند که اینچنین جایگاهی را در میان بشر برای خود پیدا کرده و بسیاری از صاحبنظران پیش بینی هایی را می کنند که بدور از تصور هم نمی تواند باشد.
به دور از منافع اقتصادی و تبلیغاتی اینترنت، جایگاه علم و دانش و آموزش از راه دور برجسته تر می باشد. یعنی بدون قرار گرفتن در مکانی خاص و پرداخت هزینه های هنگفت، ما می توانیم به دانش دل خواسته خود دست یابیم. امروزه بسیاری از مردم سود اقتصادی خود را از اینترنت می برنند، اما سودی که اینترنت برای دانشمندان، عالمان، دانش پژوهان و دانشجویان فراهم نموده بسیار با ارزش تر از دیگر منافع آن می باشد و می توان ساختار اینترنت را به سه بخش تخصصی، تجاری و عامیانه تقسیم کرد. البته باید ذکر کنم که اینترنت فعالیتهای دوجانبه روزمره مردم دنیا را بصورت مجازی فراهم کرده است و همیشه مانند دنیای واقعی گوینده و مخاطب موجود می باشد، با تفاوت اینکه به لحاظ فیزیکی با هم در ارتباط نیستند. گوینده داشته های خود را در اینترنت قرار می دهد و مخاطب با وارد شدن به شبکه اینترنت آنها را دریافت می کند که این پروسه هم می تواند به صورت مستقیم و هم غیر مستقیم باشد.
یکی از استادان دانشگاه کالیفرنیای آمریکا که در کشور ایران زندگی می کند، روزانه سه ساعت بصورت آن لاین از طریق اینترنت به شاگردان خود در آمریکا درس می دهد. این یک نمونه از آموزشها یا ارتباطات از راه دور می باشد که فاصله چند هزار کیلومتری را از بین برده است و استاد و شاگرد به راحتی با هم در ارتباط هستند. دیگر نمونه آموزش از راه دور را می توان استفاده از وبسایتها و وبلاگها بر شمرد. البته استفاده از وب سایتها و وبلاگهای آموزشی را جزء آموزش از راه دور غیر مستقیم می دانند.
نمونه اولی که خدمت شما بیان کردم از نمونه های آموزش از راه دور مستقیم هست که متعلم و معلم به صورت مستقیم مانند یک صنف درسی با یک دیگر در ارتباط هستند. اما استفاده از وبسایت یا وبلاگ به این صورت است که معلم یا عالم دانش خود را در سایت گنجانده و دانشجو یا متعلم می تواند در هر زمان ممکن از تحقیقات، داشته ها یا معلومات قرار داده شده در سایت یا وبلاگ استفاده کند. این روش بسیار طرفداران زیادی را به خود جلب نموده است. البته تفاوتی که بین وبسایت و وبلاگ هم وجود دارد این هست که برای راه اندازی وب سایت باید سالانه مبلغی را بابت فضا و امکانات راه اندازی پرداخت، اما برای راه اندازی وبلاگ هزینه ای گرفته نمی شود و کاملا ساخته شده و آماده برای کاربران فراهم می باشد. به همین خاطر اکثر کسانی که می خواهند از قافله کاربران اینترنت عقب نمانده و به نوعی در ترافیک اطلاعات و ارتباطات اینترنت سهمی داشته باشند اقدام به ایجاد وبلاگی شخصی می کنند. دسترسی به وبلاگ نویسی و وبلاگ خوانی باعث شده که دسترسی به انواع مختلف معلومات بسیار آسانتر و راحتر شود. فقط لازم است به سراغ منابعی که فضا و قالب ظاهری وبلاگ را در اختیار کاربران قرار می دهند بروند و با طی مراحلی بسیار راحت صاحب یک وبلاگ شوند و هر چه را که می خواهند با دیگران در اشتراک گذارند.
بسیاری از دانشمندان، اساتید دانشگاه ها، محققین، نویسندگان، فرهنگیان، دانشجویان و دانش آموزان دارای وبلاگهای شخصی می باشند که به راحتی می توانیم به آنها دسترسی داشته و معلومات مد نظر خودمان را به دست آوریم. البته منکر این نمی توان شد که با بوجود آمدن بسیاری از وبلاگها، میزان کیفیت تخصصی وب سایتها و وبلاگها پایین آمده و در بسیاری موارد باعث نشر بدون حد و مرز زبان عامیانه و مسائل غیر اخلاقی در میان کاربران داخلی و خارجی کشورها شده است.
کشور ما افغانستان هم در این سالهای اخیر شاهد استقبال بسیاری از مردم از اینترنت بوده است. اما عمده ترین مشکلی که در کشورما دوست داران اینترنت با آن مواجه بودند، نبود زیرساخت های مخابراتی برای پایه ریزی خدمات اینترنت بود. با این وجود مردم افغانستان اینترنت را فقط در کافی نت ها می دیدند که آنها هم اینترنت شان را از شرکتهای خصوصی که از سیستم انیترنت ماهواره ای استفاده می کردند، دریافت می کردنند و به جز این مکانها هیچ دسترسیه دیگری به منابع اینترنتی نداشتند. در این میان شرکت های مخابراتی موبایل که در کشور شروع به کار کردند هم نمی توانستند به دلیل تازه کار بودنشان و همچنین آشنا نبودن اکثریت مردم با اینترنت، خدمات اینترنت را برای مردم فراهم کنند. البته نقش ان جو های (NGO) خارجی را هم نمی توان به عنوان الگوی استفاده از اینترنت نادیده گرفت و تقریبا تمامی کارکنان این مراکز و موسسات با اینترنت و موثر بودن آن در سرعت انجام کارها و ارتباطات، و بویژه نحوه استفاده از آن، آشنا شدند.
رفته رفته اینترنت میان دانش جویان، محصلین و بسیاری از مردم عادی جای خود را باز کرد و بازار اینترنت بویژه کافی نت ها رونق یافت. خیلی بر این باور شدند که با آمدن اینترنت، کشور ما قدمی را رو به پیشرفت و مدرنیزه خواهد برداشت و سر شار از غرور و شادمانی از این پدیده به خود می بالیدند و مشتاق یادگیری بیشتر درباره اینترنت شدند. اما بسیاری هم از فاکتورهای منفی اینترنت بیخبر بودند و بی اراده به دام زیانباریهای اینترنت افتادند.
در بسیاری از کشورهای توسعه یافته دنیا، بیشتر نگرانی صاحب نظران از کاربران اینترنت این هست که در گوشه کنار اینترنت منابع زیان آوری هستند که باید از گسترش آنها پیش گیری کرد. در میان این منابع می توان به سایت ها و وبلاگ های غیر اخلاقی اشاره کرد که حتی در کشورهای به اصطلاح آزاد، به فکر پیش گیری و فیلتر کردن این گونه منابع افتاده ند.
بعضی از کشورهای اسلامی از همان ابتدای مشاهده این چنین منابع فساد به فیلتر کردن آنها اقدام کردند و تا حدودی هم توانستند پیش گیری کنند. برای همگان مشهود است که این نوع وبسایت که ارائه کننده عکسها و فیلمهای سکسی هستند، سودی جز بی بندوباری و گمراهی برای کاربران چیز دیگری به همراه ندارند. اما در کشور ما این امر به صورت یک امر طبیعی درآمده است و به راحتی کاربران به این منابع دسترسی دارند و گرایش عجیبی را بین جوانان ما به این نوع وب سایت ها بوجود آورده اند که خیلی از کاربران اینترنت ساعت های متوالی را صرف دیدن و عضو شدن در این نوع سایت ها می کنند، بی خبر از اینکه عاقبت بد و مصارف مالی زیادی را برایشان در بر خواهد داشت. جوانانی که نیاز دارد بیشتر به دنبال دانش و علم و دنیا شناسی در اینترنت باشند، به بی راهه هایی میروند که نباید بروند.
اما تمام حرف من متوجه این مسئله نمی باشد، بلکه هستند کاربرانی مانند محققین، فرهنگیان، کارکنان، محصلین و شاگردان مکاتب که به دنبال منابع مفید و سودمند برای پیشرفتشان در زمینه کاری و تحصیلی خود می باشند. بسیاری هم از هم وطنان عزیز دارای وبسایت و وبلاگ های شخصی می باشند که تعداد بی شماری را در آمار متور جستجوهای مشهور اینترنت می توان یافت. گاهی این ارقام به میلیونها وب سایت و وبلاگ در افغانستان می رسند که باعث خوشحالی می تواند باشد.
پس نتیجه می گیریم که وجود فاکتورهای مثبت در دنیای اینترنت می تواند فاکتورهای منفی را کمرنگ کرده و کنار بگذارد. اما این به این معنی هم نیست که آنها را نادیده بگیریم و به فکر چاره ای نباشیم، چرا که هر لحظه می توانند نیش خود را به کاربران بزنند.
چند وقتی می شود که دو شرکت از شرکتهای خدماتی موبایل و تلفون (افغان تلکام و افغان بیسیم) در افغانستان اقدام به ارائه خدمات اینترنت کرده اند. این مسئله بسیار امید هایی را برای گسترش فرهنگ استفاده از اینترنت، بویژه استفاده از آن در منازل را در افغانستان ایجاد کرده است. این مسئله را می توان از افزوده شدن روز به روز تعداد کاربران به این شرکت ها فهمید و اینکه توانسته اند این امکان را برای مردم فراهم کنند که به راحتی بتوانند در منازل شان از اینترنت برهره مند شوند.
اتفاقی را که چندی پیش رخ داده بود شاید یادتان باشد که عده ای متعصب و اخلال گر اقدام به اعتراضات بی پایه و اساسی کردند که جز بدنامی و شرمندگی خودشان سود دیگری نداشت. این اعتراضات به دلیل استفاده از چند لغت فارسی به جای معادل پشتوی آن در رسانه ها بود که به اصطلاح حساسیتشان را بر انگیخته بودند و می خواستند که به گونه ای تعصبات خود را نسبت به زبان فارسی و فارسی زبانها نشان دهند.
اما اشاره من به این موضوع بیان این مسئله است که این دو شرکت مخابراتی (افغان تلکام و افغان بیسیم) که از آنها نام برده شد به حمایت از همان متعصبان اقدام به فیلترکردن تعدادی از وبسایتها و وبیشتر وبلاگ های ایرانی به بهانه ورود و گسترش فرهنگ زبان فارسی ایرانی، کرده اند. این اقدام آنها باعث شده که بسیاری از کاربرانی که اکثریت محققین، محصلین و فرهنگیان می باشند و از اینترنت این دو شرکت خدماتی استفاده می کردند به وبلاگهای ایرانی البته به این دلیل که آدرس اینترنتی آنها ایرانی هستند، دسترسی نداشته باشند. غافل از اینکه بیشتر کاربران و وبلاگ نویسان کشورمان به دلیل خدمات میزبانی و ساختار وبلاگها ایرانی، و اینکه زبان این وبلاگها فارسی می باشند، از این وبلاگها استفاده می کنند. این مسئله شامل محققین، متخصصین، محصلین و فرهنگیان عزیز کشورمان مقیم در ایران و حتی کشورهای اروپایی و آمریکایی نیز می باشند و بسیاری از آنها از این نوع وبلاگها استفاده می کنند تا دیگران به راحتی به داشته های ایشان دسترسی داشته باشند. بسیاری از کاربران اینترنت در افغانستان با این وبلاگ ها آشنا هستند و هر کس بنا به خواسته و مقتضیات خود از معلومات این وبلاگها استفاده می کنند. چه بسیار کسانی هستند که برای کسب یا معرفی کتاب یا مقالات مورد نیاز رشته تحصیلیشان که به زبان فارسی هستند باید به جستجو در میان وب سایتها و وبلاگهای ایرانی بپردازند و فیلتر بودن منابع قابل دسترس ایشان ممکن است زیان های زیادی را برایشان در بر داشته باشد.
اما با تاسف باید خدمتتان عرض کنم که بر اساس حرکتی متعصبانه و دشمن تراشانه و مهمتر از همه مخالفت با زبان دل نشین فارسی، دسترسی داشتن به بسیاری از منابع تحقیقات را از کاربران اینترنت گرفته اند. این را هم بگویم که بسیاری از شما خوانندگان عزیز این حرکت بسیار نا عاقلانه را محکوم خواهید کرد و همه هم می دانند که این نوع حرکات به خاطر پیشگیری از گسترش فرهنگی نیست، بلکه مخالفت و دشمنی با فارسی زبانهای این مملکت می باشد.
شاید تا به انجای مطلب به این نظر رسیده باشید که مطالبی که در پاراگرافهای آخر بیان شده است کاملا با ابتدای مطلب تفاوت دارد و از موضوع اصلی خارج شده است. البته به شما دوستان عزیز عرض کنم که موضوع اصلی این مطلب همین گفته هایی بود که خدمتتان عرض کردم. مقدمه ای را که در اوایل مطلب گنجانده ام نظری بود بر اهمیت و نقش بنیادی اینترنت در پیشرف علم و دانش بویژه اهمیت آموزش از راه دور که امروزه به وضوح در میان کاربران مشاهده می شود. آینده نگران بر این باور هستند که در آینده ای نه چندان دور، مکاتب یا دانشگاهی به لحاظ فیزیکی نخواهیم داشت و به جای آن دانشگاه ها و مکاتب مجازی ایجاد خواهد شد که از سیستم آموزش از راه دور استفاده خواهند کرد. پس چرا ما راه را برای گسترش این فرهنگ یعنی آموزش از راه دور ببندیم و مدعی این شویم که فرهنگ بیگانه بر ما نفوذ خواهد کرد.
سوال من از این شرکتها این هست که آیا چند جمله و لغت می تواند فرهنگی به این عظمت را دگرگون کند؟ در حالی که قدرت نفوذ تصاویر نسبت به جملات بسیار بیشتر می باشد و نفوذپذیری بیشتری را دارا می باشند. آیا نوع لباس پوشیدن، رفتا یا اعمال را چند لغت می تواند تغییر دهد یا چند دقیقه فیلم یا چند قطعه عکس؟
شرکتهای مذکور اگر به فکر تهاجم فرهنگی به کشور عزیزمان می باشند، به فکر فیلترینگ سایتهای سکسی و غیر اخلاقی باشند که همه روزه جوانان بی شماری را دامن گیر خود می کنند و پیامدهای بسیار بدتری را به دنبال دارند و یا حد اقل وب سایتها و وبلاگ هایی که واقعا به سود ما نیست را شناسایی کرده و فیلتر کنند، نه اینکه تر و خوشک را با هم بسوزانند. به جای جانب گیری و مخالفت با هموطنان خود به فکر چاره و راه کار برای پیشگیری از فرهنگهای غیر اسلامی باشند که مانند ویروسی غیر قابل کنترل به جان مردم عزیزمان افتاده اند.
خواهشی که از شما عزیزان در این زمینه دارم این هست که به جای تفرقه افکنی و مشکل تراشی برای دوست داران و هموطنان خود بویژه کاربران و مشتریان خود به فکر ایجاد اتحاد، جلب رضایت و ارائه خدمات شایسته به مشترکان خود باشید. سعی کنید که از گسترش فرهنگهای نامشروع و غیر اخلاقی هم جلوگیری کنید تا بیشتر از این جوانان عزیز کشورمان که سرمایه های آتی این مملکت هستند به بیراهه ها و وقت کشی های بیهوده کشیده نشده و به سوی استفاده درست و مفید از سرمایه اینترنت استفاده کنند.

ع.ا. حبیبی (خوشبین)
برگرفته از تارگاه (نما)

منبع : پیمان ملی