ژان باتیست پوکلن

ژان باتیست پوكلن معروف به مولیر به سال ۱۶۲۲ در شهر پاریس چشم به جهان گشود و به سال ۱۶۷۳ در سن ۵۱ سالگی دارفانی را وداع گفت. پدر مولیر در كاخ لوئی چهاردهم پرده دوز بود.
وی از شرایط موجود استفاده كرد و توانست به سال ۱۶۳۷ در كالجی به تحصیل مشغول گردد. مولیر در آن مركز به تحصیل علوم مختلف، زبان و مطالعه آثار نویسندگان مختلف پرداخت. چندین سال بعد به او پیشنهاد شد كه شغل پدر را دنبال كند. اما مولیر نپذیرفت و به گروه هنرپیشگان پیوست. او در مدت كوتاهی رهبر گروه شد و پس از مدتی گروهی خاص به نام «ایلوستر تئاتر» را راه اندازی كرد. او با سختی های بسیار زیادی مواجه شد و حتی یكبار نزدیك بود راهی زندان شود. تا این كه پدرش به فریادش رسید.
مولیر از شهری به شهری دیگر سفر می كرد و به اجرای نمایش می پرداخت.در سال ۱۶۵۸ مجدداً به پاریس بازگشت و مورد توجه و عنایت پادشاه قرار گرفت. در همین سال او با دختری به نام آرماندی گریسندی بژار ازدواج كرد. پس از آن بود كه مولیر به دنیای پررمز و راز نمایشنامه نویسی روی آورد. او در كارش موفق بود و جدای نمایشنامه نویسی به كارگردانی نمایش های مختلف پرداخت. او توانست به سرعت در كشور به شهرت برسد، اما از آن جایی كه مولیر نگاهی منتقدانه به مسایل و رویدادهای اجتماعی داشت و همواره گروه های مختلف و طبقات گوناگون شغلی چون طبیبان، زنان درباری و... را به باد تمسخر می گرفت به تدریج برصف دشمنانش اضافه گشت. در این راستا تنها پادشاه بود كه مشوق او باقی ماند و از او همواره می خواست تا عملكرد گروه های مختلف را مورد انتقاد شدید قرار دهد.
مولیر خود می گفت كه می خواهد معایب انسان ها را شناسایی و مطرح سازد. به جرأت می توان مولیر را یك نویسنده متمایل به طرح مباحث اجتماعی دانست. او درونمایه و بن مایه آثارش را از میان مردم كوچه و بازار و دربار و... به دست می آورد، در عین حال كه به مطالعه افسانه ها و حكایات سایر ملل علاقه بسیار داشت و بیشتر از همه تحت تأثیر آثار پلاوتوس و ترنس قرار گرفت. مولیر بیشتر دوست داشت نمایشنامه های كمدی خلق كند. او به خوبی می دانست كه از این طریق بهتر می تواند معایب و نقایص انسان ها را مطرح و به باد تمسخر گیرد. در نمایشنامه های او غالباً دسیسه های گوناگونی در جریان است. شخصیت های مولیر نیز گاه و بیگاه در موقعیت های خنده دار قرار می گیرند و غالباً نوعی حس رقت و دلسوزی را در مخاطبان ایجاد می كند.
باید به این مسأله توجه داشت كه مولیر یك انسان شناس تمام عیار است. او به خوبی افراد بدطینت و دون ژون را می شناسد و می تواند به درون وجود آنان نقب بزند. او برای نشان دادن ایرادات افراد از صنعت غلو و مبالغه به خوبی استفاده می كند. در فضای نمایشنامه های مولیر شادی، غم، حس ترحم، شفقت و... موج می زند.
مولیر دارای بیست و هفت نمایش كمدی است. «خسیس» مشهورترین نمایشنامه كمدی او است. در این نمایش شخصیت اصلی هارپاگون فردی ثروتمند اما خسیس است. او به حرفه رباخواری علاقه دارد و حتی از فرزند خود نزول می گیرد، توطئه می چیند تا نامزد پسرش را به عقد خود درآورد و دختر جوان خود را به پیرمردی ثروتمند بدهد. از دیگر آثار برجسته مولیر نمایشنامه «مردم گریز» است . این تئاتر كمتر رنگ و بوی كمدی دارد و بیشتر به تراژدی پهلو می زند. آلست عاشق دختری است اما گوشه عزلت گرفته. دختر مورد علاقه اش حاضر نیست از زندگی پرتجملات و پرجنب و جوش دست بردارد. از این رو آلست با ناراحتی و اندوه به خلوت خود بازمی گردد.
در «پزشك اجباری» مولیر به پزشكان حمله می كند و نقاب از چهره آنان برمی دارد. «زنان فضل فروش» نخستین اثر مولیر به حساب می آید كه در آن زنان روشنفكر آن زمان به باد تمسخر گرفته شده است.
در این اثر دو پسر اشراف زاده به خواستگاری دو دختر می روند اما چون به آداب و سنن روشنفكران آشنا نیستند جواب رد می شنوند. آن ها خدمتكاران خود را لباس فاخر می پوشانند و به سراغ آن دو دختر می فرستند، دختران فریب خورده و پیشنهاد ازدواج آن ها را می پذیرند. در این اثر مولیر به وضوح نشان می دهد كه چگونه طبقه روشنفكر به ظواهر اهمیت می دهند و با ظاهر افراد و رفتارهای نامتعارف به قضاوت می نشینند.
آثار یادشده نشان می دهد كه مولیر فرد بسیار باهوش، تیزبین و نكته سنجی است. با این حال برخی تحلیلگران بر این باورند كه مولیر نمایشنامه های خود را شتابزده نوشته و اگر با كمی تعمق و حوصله آن ها را خلق می كرد آثاری قوام یافته تر پدید می آمد.
در هر حال مولیر به خوبی توانسته تراژدی و كمدی را درهم آمیزد و شخصیت هایش را با حوادثی اعجاب انگیز و تكان دهنده روبه رو سازد.

منبع : روزنامه جوان