کلیماتوریسم (توریسم اقلیمی) در شهرستان رشت

اقلیم مهمترین عامل در توسعه صنعت توریسم محسوب می شود. مسافرتهای گروهی و دسته جمعی با شرایط آب و هوایی پیوند می خورد. عامل ارتفاع و اعتدال درجه حرارت به همراه مناسب بودن شكل ظاهری زمین و قابلیت دسترسی آن، از عواملی محسوب می شوند كه شرایط توریسم زمستانی را فراهم می آورند.
در برنامه ریزیهای توریستی تأكید روی كوتاهی فصول و تعیین مدت زمان استفاده از ورزشهای هوای آزاد مثل شنا، تنیس و گلف ضروری می نماید. در فصول توریستی درجه حرارت و رطوبت زیاد هتلهای مجهزی می طلبد و در بارانهای سنگین نگهداری و مرمت جاده های نواحی توریستی از ضروریات است.دلیل اهمیت آب و هوا در گردشگری به این خاطر است كه اولا در بعضی مواقع خود آب و هوا بصورت یك عامل جاذبه محسوب می شود، مثل جاهایی با زمستانهای گرم كه مورد تقاضای مردم نواحی سردسیر قرار می گیرد و بالعكس.
ثانیا اینكه تنوع آب و هوا در یك منطقه یا یك كشور گستردگی صنعت گردشگری و امكان وجود فعالیتهای گردشگری را در فصول مختلف فراهم می كند. از این رو استان گیلان به همراه استان مازندران تنها منطقه با اقلیم معتدل و مشابه اقلیم مدیترانه ای در ایران است كه برای جذب گردشگر نسبت به بقیه نقاط كشور مناسب تر است. بطور اساسی اقلیم شمال كشور به لحاظ مطبوع بودن آن بویژه برای گذراندن فصل تعطیلات به خصوص و تابستان جهت استفاده مردم نواحی گرمسیری، زبانزد عام و خاص است. برعكس اقلیم گرم سواحل جنوبی كشور كه به خصوص در فصل تابستان یك عامل دافعه محسوب می شود، در شمال آب و هوا اغلب یك عامل جاذبه برای گردشگران است.
● درجه حرارت:
میانگین سالانه دما در شهرستان رشت، مركز استان گیلان ۱۵.۸ درجه سانتی گراد است. در این شهرستان میانگین دمای هوا در سردترین ماه سال در دی ماه ۶.۶، در بهمن ماه نیز ۶.۶ و در اسفند ماه ۹ درجه سانتی گراد است. با فرا رسیدن فصل بهار به تدریج بر دمای هوا افزوده شده و مقدار آن در فروردین به ۱۴.۲، در اردیبهشت به ۱۹.۱ و در خرداد به ۲۳ درجه می رسد.
در فصل تابستان به سبب وجود رطوبت زیاد در هوای رشت، دمای هوا افزایش چشمگیری نداشته و مقدار آن در تیر ماه به ۲۵.۱، در مرداد به ۲۴.۸ و در شهریور ماه به ۲۲ درجه می رسد. با شروع فصل پائیز كاهش دمای هوا كه پس از تیر ماه آغاز گردیده بود، با شتاب بیشتری تداوم یافته و مقدار آن در مهر ماه ۱۷.۳ ، در آبان به ۱۲.۷ و در آذر به ۸.۷ درجه می رسد. میانگین حداقل دمای هوای رشت در سردترین ماههای سال در آذر ماه ۴.۱ ، در دی ماه ۲.۱ ، در بهمن ماه ۲.۴، و در اسفند ماه ۵ درجه سانتی گراد است و در هیچیك از ماههای سرد سال میانگین حداقل دمای این شهر به كمتر از ۲ درجه نمی رسد. میانگین حداكثر دمای هوای رشت در گرمترین ماههای سال در خرداد ۲۸.۱ ، در تیر ماه ۳۵.۳، در مرداد ماه ۲۹.۸ و در شهریور ماه ۲۶.۷درجه است. كمترین دمای رخ داده در طول دوره آماری ۴۰ ساله رشت ۱۹- و بیشترین دمای بوقوع پیوسته برابر ۳۷.۶+ درجه سانتی گراد بوده است كه این امر بیانگر مصون بودن رشت از سرماهای شدید و گرماهای طاقت فرسا است.
در شهرستان رشت میانگین دمای هوا در فصل بهار ۱۸.۷، در فصل تابستان ۲۳.۹ و در فصل پاییز ۱۲.۹ و در فصل زمستان ۷.۴ درجه است. در این شهرستان دی و بهمن با میانگین ۶.۶ درجه سردترین ماههای سال و تیر ماه ۲۵.۱ درجه سانتی گراد گرمترین ماه سال است. در شهرستان رشت و تقریبا در تمامی شهرستانهای استان گیلان از ماه فروردین تا آخر آبان بهترین زمان برای مسافرت و بازدید از طبیعت و مناطق گردشگری استان می باشد كه دو ماه مهر و آبان معمولا از بارندگی های پاییزه برخوردار است كه برای علاقه مندان به طبیعت بارانی، دارای جذابیتهای خاص خود می باشد. در مناطق كوهپایه ای و دور از ساحل استان گیلان به سبب كاهش رطوبت و دمای هوا، شرایط بسیار مساعدی جهت گردشگری در تمام فصلهای بهار و تابستان وجود دارد.
● بارندگی:
در استان گیلان حداكثر بارندگیهای ماهانه در شهرها و مناطق ساحلی و یا مجاور به ساحل نظیر انزلی ، رشت، لاهیجان و آستارا و پسیخان و… بر ماههای پاییز انطباق دارد ولی نقاط دور از تأثیر رژیم اقلیم خزری نظیر رودبار و منجیل از رژیم بارندگی دیگری تبعیت می كنند و حداكثر بارندگیهای ماهانه آنها بر ماههای زمستان منطبق است. میانگین سالانه بارندگی در دوره های بلند مدت آماری ۴۰ ساله شهر رشت ۱۳۶۹.۲ ، كوچصفهان ۱۱۶۷.۹، در لاكان ۱۲۵۰.۲ میلیمتر است.
در شهرستان رشت مركز استان گیلان میانگین ماهیانه بارندگی در سردترین ماه سال در دی ماه ۱۳۷.۴، در بهمن ۱۱۹.۱ و در اسفند ۱۱۶.۴ میلیمتر است.
در گذار از فصل زمستان به فصل بهار از مقدار بارندگی های این شهر بطور محسوس كاسته شده و مقدار آن در فروردین به ۶۱.۳، در اردیبهشت به ۵۳.۹ و در خرداد به ۴۵.۵ میلیمتر كاهش می یابد. با ورود به فصل تابستان ابتدا باز هم از مقدار ریزشهای جوی كاسته می شود ولی پس از تیر ماه به تدریج بر میزان بارندگیها افزوده می گردد. میانگین ماهانه بارندگی رشت در تیرماه ۴۲.۷، در مرداد ماه ۷۱.۷ و در شهریور ۱۵۱.۷ میلیمتر است كه با آغاز فصل پاییز بر میزان بارندگیها افزوده شده و مقدار آن در مهرماه به ۲۲۶، در آبان به ۱۸۷.۱ و در آذر ماه به ۱۵۶.۴ میلیمتر می رسد.
مطالعه بارندگیهای رشت نشان می دهد كه مهر ماه با ۲۲۶ و تیرماه با ۴۲.۷ میلیمتر بارندگی، پربارانترین و كم بارانترین ماههای این شهر می باشند. بررسی آمار بارندگیهای فصلی رشت نیز بیانگر آن است كه ۲۶۶.۱ ، در فصل پاییز ۵۶۹.۵ و در فصل زمستان ۳۷۲.۹ میلیمتر است و به این اعتبار فصل پاییز پربارانترین و فصل بهار كم بارانترین فصلهای این شهر را تشكیل می دهند. در شهرستان رشت حداكثر بارندگی ۲۴ ساعته در طول دوره بلند مدت آماری این شهر برابر ۱۷۵ میلیمتر مورد اندازه گیری و ثبت قرار گرفته است كه این مقدار بارندگی در طول یك شبانه روز، بیشتر از بارندگیهای سالانه بسیاری از مناطق و شهرهای كشور است. در رشت ۴۳ روز از سال با بارندگی مساوی یا بیشتر از ۱۰ میلیمتر، ۶۴ روز از سال با بارندگی مساوی یا بیشتر از ۵ میلیمتر و ۱۰ روز از سال با بارندگی مساوی یا بیشتر از ۱ میلیمتر می باشد.
● رطوبت هوا:
استان گیلان یكی از مرطوبترین استانهای كشور است و توزیع رطوبت هوا در مناطق و شهرهای ساحلی استان كه به شدت تحت تأثیر رژیم اقلیمی دریای خزر قرار دارند، با مناطق دور از ساحل و كوهستانی استان دارای تفاوتهای مشخصی هستند. میانگین ماهانه نم نسبی هوا در مهر و آبان و آذر رشت معادل ۸۶ درصد است. مقایسه مقادیر نم نسبی هوا در مرطوبترین و خشكترین ماههای سال در رشت كه به ترتیب برابر ۸۶ درصد در ماههای پاییز و ۷۴ درصد در تیرماه می باشد، نشان می دهد كه این اختلاف فقط در حد ۱۲ درصد است كه بیانگر مرطوب بودن رشت در تمام ماههای سال است. میانگین سالانه نم نسبی هوا در رشت ۸۱ درصد، در پسیخان ۹۰ درصد و در لاكان ۸۴ درصد است.
● پوشش ابری و ساعات آفتابی:
استان گیلان به سبب ویژگی های جوی و اقلیمی، در تمام ماههای سال دارای پوشش ابری قابل ملاحضه ای می باشد ولی ابرناكی این استان در فصول سرد سال بیشتر از فصول گرم می باشد. در شهرستان رشت بطور متوسط ۱۶۹ روز از سال یا آسمان بطور كامل پوشیده از ابر می شود و یا تقریبا بطور كامل پوشیده از ابر است. در رشت بطور متوسط در دی ماه ۱۶ روز، در بهمن ماه ۱۷ روز و در اسفند ماه ۲۱ روز آسمان پوشیده از ابر است و در گذار به فصل بهار از ابرناكی آسمان بتدریج كاسته شده. بطوریكه در فروردین ۱۷ روز، در اردیبهشت ۱۳ روز و در خرداد ۸ روز آسمان پوشیده از ابر است.
در فصل تابستان و با روندی آرام و تدریجی به سمت پاییز، بر میزان پوشش ابری آسمان افزوده می شود و در تیرماه ۸ روز، در مرداد ۱۰ روز و در شهریور ۱۳ روز آسمان پوشیده از ابر می شود. با فرا رسیدن فصل پاییز كه با هجوم توده های هوای باران زا به فلات ایران و شمال كشور همزمان است بر پوشش ابری استان گیلان و شهر رشت افزوده و در مهرماه ۱۶ روز در آبان ماه ۱۵ روز و در آذر ماه ۱۶ روز آسمان رشت مملو از ابر می شود و به این ترتیب مشاهده می گردد كه شهرستان رشت در تمام ماههای سال از موقعیت ابرناكی مناسبی برخوردار است. در شهرستان رشت اسفند ماه با ۲۱ روز و خرداد ماه با ۸ روز ابرناكی كامل، بیشترین و كمترین مقادیر این پارامتر را در اختیار دارند. پوشش ابری آسمان با طول ساعات آفتابی در رابطه معكوس قرار دارد، بطوری كه در ماههایی كه پوشش ابری بیشتر است، ساعات آفتابی كمتری وجود دارد. در رشت بیشترین ساعات آفتابی ماهانه با میانگین ۲۱۲.۵ ساعت به تیرماه و كمترین ساعات آفتابی ماهانه با رقم ۷۵.۹ ساعت به بهمن ماه تعلق دارد.
● تعداد روزهای با دید افقی كم:
در شهرستان رشت بطور متوسط در ۶۷ روز از سال دید افقی برابر یا كمتر از ۲ كیلومتر می شود كه فراوانی آن در ماههای زمستان بیش از سایر ماههای سال است. كاهش دید افقی ممكن است به علت وقوع برخی از پدیده های جوی نظیر مه، گرد و خاك، رگبار شدید و نظایر آنها اتفاق می افتد. دید افقی و كاهش آن به كمتر از ۲ كیلومتر، در امور فرودگاهی و پرواز هواپیماها بسیار حائز اهمیت است و ممكن است باعث لغو یك سفر توریستی شود.
● تعداد روزهای همراه با برف و یا مخلوط برف و باران:
در شهرستان رشت بطور متوسط در حدود ۷ روز از سال توأم با ریزش برف و یا مخلوط برف و باران است و فراوانی آن در بهمن ماه بیش از سایر ماههای سال است.
● تعداد روزهای یخبندان:
▪ در شهرستان رشت مركز استان گیلان كه از اقلیم مرطوبی برخوردار است، تعداد روزهای یخبندان در سال بطور متوسط به ۲۷ روز می رسد و دی ماه با ۱۰ روز یخبندان بیشترین تعداد روزهای همراه با یخبندان را در بین سایر ماههای سال در اختیار دارد. در رشت ماههای آبان، آذر، دی، بهمن و اسفند و گاهی در فروردین یخبندان رخ می دهد و سایر ماههای سال فاقد یخبندان است.
● باد:
شدیدترین باد وزیده شده در طول دوره آماری ۴۰ ساله رشت با سرعت ۳۰ متر بر ثانیه بوده كه با جهت شمالی در مهرماه ۱۳۶۴ روی داده است. متوسط سالانه سرعت باد در رشت ۱.۳ متر بر ثانیه است

منبع : سایت خصوصی میراث ـ صنایع دستی و گردشگری