چرا باید خوشحال باشیم؟

افسردگی مزمن می تواند شادی ها را از ما بدزدد: شواهد بسیاری در دست است كه نشان می دهد حتی می تواند سلامتی مان را نیز از ما برباید.
بریس میلر، مهندس ساكن توپكا در كانزاس سیتی، مشكلی نداشت، تا این كه بازنشسته شد. او كه مهندس قابلی بود، علیرغم توسل به بیش از ده پزشك از مهندسی مراقبت پزشكی خویش برنمی آید. میلر ۷۴ ساله هم اكنون به تعداد زیادی از متخصصین، شامل متخصص قلب، متخصص دستگاه ادراری و تناسلی و متخصص پرتونگاری برای سرطان پروستات، متخصص غدد برای مشكلات كلیوی و روانپزشك برای اداره و درمان دوره های تشدید افسردگی، مراجعه می كند. علاوه بر همه اینها، سال هاست كه بیماری دوقطبی نیز وی را آزار می دهد.مدتی است كه پزشكان پی به این واقعیت برده اند كه كسانی كه دچار بیماری های مزمن اند، در معرض ابتلا به افسردگی قرار دارند و آنهایی هم كه اكنون مبتلا هستند بیماری شان سیر خوبی نخواهد داشت.
برشمردن همه علل بیماری میلر امكان پذیر نیست: تركیبی از ژن های بد، تقدیر نه چندان بروفق مراد و رژیم غذایی نامناسب و غیره . با این حال، اخیرا به این فكر افتاده كه وضعیت روحی اش هم مهم است. در دنیای امروز، بیشتر با افسردگی مواجه می شویم: تنهایی تلخ و ناگوار نه تنها می تواند انسان ها را دچار افسردگی كند، بلكه به سلامتی جسمی شان نیز آسیب وارد می سازد. دكتر دوایت اوانز، رئیس دپارتمان روانپزشكی دانشكده پزشكی دانشگاه پنسیلوانیا می گوید: شواهد روزافزونی وجود دارند، حاكی از این كه ممكن است افسردگی علت و یك عامل خطر مهم برای ابتلا به بیماری هایی چون كم خونی عضله قلب، سكته مغزی، بیماری دیابت و بیماری هایی (چون اچ.آی.وی/ایدز) كه اساس ایمنی دارند، باشد. به علاوه، اخیرا شواهدی به دست آمده كه نشان می دهند اختلالات خلقی می توانند بر سیر بیماری های دیگر تاثیر گذارند. كاملا روشن است، افسردگی می تواند هم علت و هم معلول بیماری های جسمی باشد.
‌● عوامل خطر:
در سال ۱۶۷۴ ، توماس ویلیس، پزشك انگلیسی، نوشت: دیابت از بیماری مالیخولیا حاصل می شود. مطالعه جدیدی بر روی بیماران مبتلا به آلزایمر نشان داد بیماران دارای سابقه ابتلا به افسردگی، پلاك های بزرگ تری در مغزهای شان داشتند. خانم های افسرده یائسه بدون سابقه ابتلا به بیماری های قلبی، احتمالا بیشتر از همسالان خویش می میرند. پژوهشگران نشان دادند كه تنهایی می تواند فشار خون را تا ۳ رقم افزایش دهد. سرطان پانكراس (به دلایلی كه هنوز نمی دانیم)، غالبا به دنبال یك دوره افسردگی بسیار شدید ظاهر می شود. و زمانی كه افسردگی و مالیخولیا پا به پای بیماری می آیند، وضعیت جسمی بیمار وخیم تر هم می شود. در این صورت، مثلاً، كنترل بیماری دیابت دشوارتر خواهد بود. چندین مطالعه دیگر نیز نشان داده اند كه در ماه های پس از حمله قلبی، بیماران دچار افسردگی بیشتر از دیگران می میرند.
نزدیك ۲۵ درصد زنان در آمریكا و ۱۰ درصد مردان، زمانی دچار افسردگی آشكار بالینی بوده اند. در مطالعه بزرگی كه توسط سازمان جهانی بهداشت، دانشكده بهداشت دانشگاه هاروارد و بانك جهانی صورت گرفت، معلوم شد كه تا سال ۲۰۲۰، افسردگی (تنها پس از بیماری های قلبی) مقام دوم را در میان بیماری هایی كه موجب از كارافتادگی می شوند، به دست خواهد آورد.
دلیل این تاثیر ذهن بر سلامت جسم چیست؟ مطمئنا، افسردگی مزمن كمكی به در پیش گرفتن شیوه زندگی سالم به بیماران نمی كند. به قول نانسی فراژر اسمیت، استاد روانپزشكی در دانشگاه های مونرآل و مك گیل، كه مطالعاتی طولانی بر روی رابطه بین افسردگی و بیماری های قلبی- عروقی داشته ، فرد افسرده ورزش نمی كند، به احتمال زیاد از خوردن داروهای لازم خودداری می كند، وزن كم كردن برایش دشوار است و دست از سیگار كشیدن برنمی دارد.
● بیوشیمی:
افسردگی به شیوه هایی بر سیستم بدن بیماران اثر می گذارد كه دانشمندان تازه دارند از آنها سر درمی آورند. برای مثال، در كنار مواد شیمیایی كه موجب شروع و پیشرفت التهاب می شوند، هورمون های استرس بیشتری تولید می شوند. وقتی هورمون كورتیزول در پاسخ به استرس ترشح می شود، سطح قند خون برای تامین انرژی بالا می رود. مغز دچار افسردگی مرتب علامت می دهد كه نیاز به انرژی بیشتر دارد، كه این نیز تنظیم قند خون را بیش از پیش دشوار می سازد. آیا این می تواند دلیل بروز یا بدتر شدن بیماری دیابت بر اثر افسردگی باشد؟
احتمالا، پاسخ بدن به استرس بر دستگاه قلب و عروق فرد افسرده نیز تاثیر می گذارد. هنگامی كه سیستم انعقادی خون آماده مسدود كردن خونریزی از محل ضایعه می شود، سلول های چسبنده ای موسوم به پلاكت ها برای جلوگیری از خونریزی به یك باره هشیار می شوند. در یك مطالعه نشان داده شد كه در فرد افسرده پلاكت ها آمادگی بیشتری برای این كار دارند. مشكلی كه از این وضعیت به وجود می آید، بروز حملات قلبی و سكته های مغزی است. مواد شیمیایی موسوم به سایتوكین نیز به طرف جریان خون هجوم می آورند. پیام برهای سیستم ایمنی ، التهاب را دامن می زنند كه حاصل آن ضخیم تر شدن دیواره رگ ها و تشكیل پلاك هایی است كه دیواره شریان ها را سخت و انعطاف ناپذیر می سازند. تغییر وضعیت طبیعی قلب، حركت در بین دو حالت استراحت و ضربان است. عضله ای كه سخت تر شده، كمتر می تواند به نیازهای همواره در حال تغییر بدن به خون و اكسیژن پاسخ دهد. مطالعه ای كه نتایج آن ماه گذشته در مجله كالج قلب آمریكا منتشر شد، به این نتیجه رسید كه استرس روانی بیشتر از استرس جسمی در آزمون ورزش موجب كاهش جریان خون به عضله قلب - یا ایسكمی- می شود. دیوید شپس، استاد داخلی و جانشین رئیس بخش طب قلب و عروق در دانشگاه فلوریدا، می گوید: استرس و افسردگی، احتمالا منشاء ۳۰ درصد تمام حملات قلبی هستند.
هنوز خیلی زود است كه از این شواهد نتیجه گیری كنیم كه افسردگی، مثلا مانند سیگار یا كلسترول بالا، علت مستقیم بیماری قلبی است و ترك آن موجب جبران خسارت یا نجات زندگی بیمار خواهد شد. در واقع، دو مطالعه بزرگ اخیرا نتوانستند ثابت كنند كه بیماران قلبی كه تحت درمان با داروهای ضد افسردگی قرار می گیرند، زمان طولانی تری زنده خواهند ماند. با این حال، پزشكان كاملاً گوش به زنگ اند و لااقل نسبت به بیماران قلب حساس. چرا كه این افراد به احتمال بیشتر در اثر بیماری قلبی شان از پای در خواهند آمد تا افسردگی. ریچارد ستاین، مدیر مركز پیشگیری بیماری های قلبی نیویورك می گوید: اگر بیمار قلبی هستید، لازم است از سطح كلسترول خون و میزان فشار خونتان و این كه به چه رژیم غذایی و برنامه های ورزشی نیاز دارید، مطلع باشید.

منبع : تبیان