بررسی آلودگی ناشی از پساب های حاوی فلزات سنگین واحدها و کارگاه های آبکاری استان اصفهان

بیش از دهها واحد آبکاری در استان اصفهان وجود دارد که این واحدها یا به صورت مستقل -به شکل کارگاه های کوچک و خصوصی - و یا به عنوان بخشی از کارخانه‌های بزرگتر فعالیت دارند. به منظور بررسی آلودگی ناشی از این پسابها، ۵۲ واحد آبکاری شناسایی و مورد مطالعه و بازدید قرار گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده، ۲۳/۴۴ درصد واحدهای آبکاری در مناطق شهری، ۸/۲۸ درصد در مناطق حاشیه شهری، ۴/۱۵ درصد در مناطق صنعتی و ۵/۱۱ درصد در شهرکهای صنعتی مستقر می‌باشند. بیش از نیمی از واحدهای مورد بررسی (۸/۵۵ درصد) با مناطق مسکونی مجاورت داشت. واحدهای آبکاری مورد مطالعه عمدتا از نوع آبکاری نیکل و کروم است.
از نظر چگونگی تخیله فاضلاب، ۳/۷۸ درصد کارگاه های آبکاری فاضلاب صنعتی خود را در چاههای جذبی، ۹/۱۰ درصد در آبهای سطحی، ۵/۶ درصد- پس از جمع‌آوری در مخازن- در مناطق بیابانی و ۳/۴ درصد در شبکه فاضلاب شهری تخلیه می‌نمایند. در برخی از واحدهای آبکاری وجود چند چاه جذبی غیرقابل استفاده به دلیل مملو شدن از لجن رسوبات فلزی مشاهده گردید.
میزان پساب حاصل از فرآیند آبکاری در واحدهای مورد مطالعه از ۵/۰ تا ۵ مترمکعب در روز بر حسب نوع فرآیند آبکاری و قطعات آبکاری‌شده، متغیر است. میانگین پساب تولیدی این واحدها ۳/۱ مترمکعب در روز است. غلظت یون‌های فلز روی موجود در پساب در محدوده ۰۸۶/۰ تا ۸۹/۴ میلی‌گرم در لیتر و غلظت یون‌های نیکل در محدوده ۸۴/۳ تا ۹۲/۴۶ میلی‌گرم در لیتر می‌باشد. میانگین غلظت فلزات سمی روی، نیکل، کروم و مس موجود در این پسابها به ترتیب ۲/۲±۸۵/۳، ۳/۷±۴۳/۲۴، ۲/۱۵±۵۱/۱۴، ۱۰±۲۲/۱۴ میلی‌گرم در لیتر بدست آمد. غلظت سیانور موجود در پساب ۰۱۲/۰ میلی‌گرم در لیتر می‌باشد. در این مقاله راهکارهای کاهش حجم پساب و آلاینده‌های آن و نیز چگونگی تصفیه فاضلاب واحدهای آبکاری برای حذف سیانور، روی، کروم، نیکل و مس ارائه شده است.

عباس فرازمند
حمیدرضا ارومیه
حمیدرضا تشیعی

منبع : پایگاه اطلاعات علمی