بهداشت محیط اردوگاه‌های تربیتی دانش‌آموزان

اردوگاه‌ها از جمله مراکزی هستند که دانش‌آموزان در طول سال تحصیلی به خصوص تابستان ساعاتی از وقت خود را در آن می‌گذرانند. این مراکز باید محیطی امن، شاداب و سالم برای دانش‌آموزان باشد و سلامت جسمی، روانی و اجتماعی آنها را تضمین کند.
امروزه اردوگاه‌های دانش‌آموزی به عنوان یکی از اماکن بسیار مهم در نظام تعلیم و تربیت مطرح هستند و نقش آنها در فرآیند اجتماعی شدن دانش‌آموزان و همچنین به عنوان بستری مناسب برای رشد و شکوفایی استعداد آ‌نان اگر بیشتر نباشد کمتر نخواهد بود. به همین سبب اردوگاه‌های دانش‌آموزی باید با توجه به محتوای اردوها و برنامه‌های آن که متناسب با نیاز دانش‌آموزان و اهداف دوره‌های تحصیلی طراحی می‌شود، توسعه یابد.
● اصول ساخت و ساز در اردوگاه‌ها
مطالعه برنامه‌های چگونگی ساخت و ساز اردوگاه براساس نیازمندی فضای اردوگاه‌ها باید به طریقی برنامه‌ریزی و طراحی شود که امکان برگزاری انواع اردوهای یک روزه و چند روزه را داشته باشد. همچنین امکان استفاده چند منظوره از آن وجود داشته باشد. در اردوگاه‌ها ایجاد فضای سرپوشیده و محصور تنها به عنوان انبار، آشپزخانه و خوابگاه زمستانی مطرح می‌شود و سایر بخش‌ها اعم از ایستگاه‌های آموزشی، نمازخانه و ... در فضاهایی که توأم با ایجاد فضای سبز و عناصر طبیعی است طراحی می‌شود تا شرکت‌کنندگان با نشاط بیشتری فعالیت کنند. به طوری که در کلیه اردوگاه‌هایی که در نقاط متعدد احداث می‌شود تاکید بر بهره‌گیری هر چه بیشتر از عناصر طبیعی با انطباق بر طبیعت، استفاده از سازه‌های سبک و قابل حمل به وسیله دانش‌آ‌موزان و انعطاف‌پذیری کامل آنها است. اردوگاه محیطی دور از خانه و مدرسه است که دانش‌آموزان برای مدتی محدود در آن به سر خواهند برد بنابراین چنین محیطی باید ضمن دارا بودن امکانات مورد نیاز با طبیعت هم‌ساز بوده و برای اقامت کوتاه‌مدت،‌ محیطی کاملا آرام، جذاب و آموزنده باشد. فضای اردوگاه‌ها باید به گونه‌ای سامان یابد که دانش‌آموزان را از تجملات و قید و بندهای زندگی شهری جدا ساخته و با زندگی ساده و بی‌پیرایه آشنا کند و در عین حال امکانات و تسهیلات بهداشتی را داشته باشد.
● انتخاب مکان اردوگاه‌ها
۱) مسایل زیست‌محیطی:
با توجه به مطالعات اقلیمی اردوگاه باید در منطقه‌ای باشد که با توجه به شرایط آب و هوایی برای بیشتر روزهای سال قابل استفاده باشد و شیب‌های خطرناک و پرتگاه نداشته باشد.
۲) عوامل آلودگی‌زا:
زمین انتخابی نباید در مسیر عوامل آلودگی‌زا مانند کارخانه‌ها و مواد شیمیایی، محل تجمع زباله، فاضلاب شهری و کشتارگاه باشد. همچنین باید به دور از خطرات احتمالی و موارد تهدیدکننده (کابل‌های فشار قوی، خطوط گاز) باشد.
۳) دسترسی به تاسیسات:
امکان دسترسی به آب شرب سالم (لوله‌کشی شهری، چشمه) وجود برق، تلفن و سهولت دسترسی به جاده بین شهری و مراکز بهداشتی و درمانی در صورت بروز حادثه از مواردی است که باید در انتخاب مکان اردوگاه‌ها به آن توجه کرد.
۴) نصب چادرها و اسکان افراد:
چنانچه برای اسکان دانش‌آموزان از چادر استفاده می‌شود باید توجه کرد که چادرها باید به‌طور ردیفی در دو سوی جاده‌ای به عرض ۱۰ متر نصب شود تا رفت و آمد از میان آنها میسر باشد. در داخل چادرها باید حداقل سه مترمربع زمین برای هرفرد در نظر گرفته و بین چادرها باید حداقل ۸ متر فاصله وجود داشته باشد تا افراد بتوانند بدون برخورد با طناب و میخ‌های چادرها آزادانه حرکت کنند. در اطراف چادرها باید جوی باریکی برای هدایت و انتقال آب باران و اتصال آن به مجرای اصلی فاضلاب حفر شود. چادرها باید عاری از سوراخ و پارگی بوده و در مقابل آب عایق باشند.
● بهداشت خوابگاه
در اردوگاه‌ها که خوابگاه پیش‌ساخته دارند لازم است محل خوابگاه دور از سر و صدا و زمین بازی باشد و برای هر فرد به اندازه سه مترمربع فضا در نظر گرفته و کف و دیوارهای آن غیرقابل نفوذ و قابل شستشو و رنگ‌آمیزی مناسب باشد تا از ورود حشرات و جوندگان جلوگیری شود. خوابگاه باید دارای هواکش و از دستگاه‌های سردکننده و گرم‌کننده برخوردار باشد. در هر خوابگاه بالش، پتو و ملحفه‌ای مجزا برای هر تخت باشد. همچنین در نظر گرفتن جالباسی و سطل زباله دردار و ضد زنگ برای هر خوابگاه ضروری است.
● سرویس بهداشتی
به‌طور کلی در اردوگاه‌ها سرویس‌های بهداشتی (توالت، دست‌شویی، حمام) باید در سه یا چهار منطقه در فاصله معینی از محل اسکان به طریقی احداث شود که دسترسی به آنها ‌آسان باشد.
باید به ازای هر ۴۰ نفر یک باب حمام، توالت و دست‌شویی در اردوگاه‌ها وجود داشته باشد همچنین کف، دیوار توالت و حمام‌ها باید قابل شستشو باشد و سیم‌کشی برق حمام باید از داخل دیوار صورت گرفته باشد و تعداد دوش‌ها باید کافی و سالم باشد و دارای فاضلاب و زه‌کشی شده بهداشتی باشد. وجود توری در پنجره‌های حمام و توالت ضروری است. سرویس‌های بهداشتی باید به طور روزانه با مواد گندزدا و ضدعفونی‌کننده شستشو و تمیز شوند. وجود صابون مایع و هواکش الکتریکی الزامی است.

منبع : روزنامه سلامت